Słownik pojęć

Kara umowna uregulowana w art. 483 i n. k.c. jest swoistego rodzaju zryczałtowanym odszkodowaniem za nienależyte wykonanie umownego zobowiązania niepieniężnego i jeżeli strony nie postanowiły inaczej, zastępuje to odszkodowanie. „Swoistość” tego odszkodowana polega na jego uprzednim skonkretyzowaniu co do wartości pieniężnej. Strony bowiem, przy zawarciu umowy określają z góry karę umowną na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przez dłużnika i kara ta ma na celu rekompensatę negatywnych konsekwencji spowodowanych niewykonaniem albo nienależytym wykonaniem zobowiązania. Nienależyte wykonanie zobowiązania obejmuje zaś zachowanie terminu, miejsca i sposobu czy też jakości świadczenia. Kara umowna może zostać zastrzeżona na wypadek niewykonania zobowiązania, nienależytego wykonania zobowiązania w ogólności, a także konkretnych wskazanych w umowie uchybień w zakresie sposobu wykonania zobowiązania. Określenie rodzaju naruszenia zobowiązania może nastąpić więc przez wskazanie na „niewykonanie" lub „nienależyte wykonanie zobowiązania" albo przez precyzyjny opis konkretnych przykładów niespełnienia świadczenia lub jego spełnienia nienależytego. Oznaczenia naruszeń implikujących zapłatę kary umownej mogą być różne - od wskazania zwłoki dłużnika, aż po enumeratywne wyliczenie konkretnych uchybień w zakresie wykonania zobowiązania, np. braki ilościowe lub jakościowe przedmiotu świadczenia. Dopuszczalne jest również zastrzeżenie kary umownej, która będzie się należeć wierzycielowi w razie „poważnego" lub „rażącego" naruszenia zobowiązania.^[1]

Jeżeli strony inaczej nie postanowią, obowiązek zapłaty karu i jej wysokość będzie niezależna od skonkretyzowanej przyszłej szkody majątkowej wierzyciela, w tym znaczeniu, że na uprawnionym do żądania jej zapłaty, spoczywać będzie jedynie obowiązek wykazania przesłanek istnienia możliwości naliczenia kary umownej. Należy pamiętać, iż zgodnie z art. 483 § 1 k.c. niedopuszczalne jest zastrzeżenia kary umownej co do zobowiązania pieniężnego.

Zakres odpowiedzialności z tytułu kary umownej pokrywa się z zakresem odpowiedzialności dłużnika za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania (art. 471 k.c.), a co za tym idzie przesłanki obowiązku zapłaty kary umownej ocenia się przez pryzmat ogólnych przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej. Na dłużniku ciąży domniemanie winy za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania, od odpowiedzialności może zatem zwolnić się, jeśli wykaże, że nastąpiło to z przyczyn, za które odpowiedzialności nie ponosi.

Podstawa prawna:

Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U.2014.121 z późn. zm.)

--

^[1]Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 28 maja 2014 r., sygn. akt I ACa 224/14

Obejmuje niezbędny zbiór czynności podejmowanych w toku zarządzania osobą/osobami (zespołem) lub procesem realizacyjnym przy użyciu środków materialno-technicznych czy też informatycznych. Aktualnie postrzega się taki zbiór czynności jako czynności procesów w metodach zarządzania procesowego (w tym projektami, jak i jednostkami). Nie można odrywać czynności kierowania zasobami od zadań, które te zasoby realizują. Kierowanie to organizowanie, planowanie, przewodzenie oraz kontrolowanie działań członków danej grupy, a także postępowanie w zakresie wykorzystania wszystkich zasobów organizacji dla osiągnięcia określonych celów. Planowanie jest procesem wskazującym na fakt ustalania z góry przez kierownictwo celów i kroków, najczęściej opartych na wybranej metodzie, systemie czy taktyce.

Organizowanie natomiast oznacza regulowanie i  koordynowanie materialnych oraz osobowych zasobów; efektywność organizacji zależy od poziomu zintegrowania pracy w grupie – jednym z celów pracy kierownika jest więc osiągnięcie wysokiego poziomu koordynacji i komplementarności w organizacji. Przewodzenie określa, w jaki sposób kierownik zarządza swoimi podwładnymi oraz jak wpływa na to, aby wykonywali zlecone im zadania. Kontrolowanie zaś oznacza, że kierownik, sprawując nadzór,  powinien na bieżąco zapewniać, aby organizacja (zespół) zmierzała do określonych celów.

Patrz niedozwolone postanowienia umowne.

Klauzule niedozwolone (inaczej abuzywne) to postanowienia umowy zawieranej z konsumentem, które kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają jego interesy.

Zgodnie z art. 3851 § 1 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tj.: Dz. U. 2017 poz. 459) – dalej jako: KC – postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

Co oznacza, że istnieją dwie przesłanki abuzywności, a zatem dwie przesłanki uznania klauzuli za niedozwoloną w obrocie konsumenckim (konsument – przedsiębiorca):

• kształtowanie praw i obowiązków konsumenta przez przedsiębiorcę w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami;
• rażące naruszenie interesów konsumenta.

Niedozwolone postanowienia umowne dotyczącą nie tylko umów zawartych bezpośrednio pomiędzy przedsiębiorcą i konsumentem, ale także wzorców umów, w szczególności wykorzystywanych szeroko obecnie w sektorach usług: bankowych, finansowych, telekomunikacyjnych itp.

Podstawa prawna:

art. 3851 § 1, art. 3851 § 3 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tj.:Dz. U. 2017 poz. 459).

Nazwa komandytariusz pochodzi od włoskiego słowa commendatore, oznacza wspólnika w spółce komandytowej, ponoszącego odpowiedzialność za zobowiązania spółki lecz tylko do wysokości sumy komandytowej (wartość pieniężna określona w umowie spółki(forma aktu notarialnego), która została zarejestrowana).

Komandytariuszem może zostać każda osoba w tym fizyczna, także nieposiadająca zdolności do czynności prawnych, bądź mająca ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Osoby nie posiadające pełnej zdolności do czynności prawnej, które są komandytariuszem w spółce, działają przez swoich przedstawicieli ustawowych. Komandytariuszem zostać może także osoba prawna, działając w spółce przez swoje organy. Komandytariuszem może być także, inna spółka handlowa w tym spółka komandytowa.

Rolę komandytariusza w spółce można przedstawić z dwóch perspektyw: rola pełniona wewnętrznie w spółce, oraz rola i uprawnienia „ na zewnątrz” spółki komandytowej.

Komandytariusz jako członek (wspólnik) spółki partycypuje w jej zyskach. Chodzi tutaj o uprawnienia majątkowe związane z wynikami prowadzonej bieżącej działalności spółki. Komandytariusz nie jest uprawniony do prowadzenia spraw spółki i jej reprezentacji, jednakże umowa spółki może do uczestnictwa w zagadnieniach uprawniać. Komandytariusz ma prawo zażądać odpisu sprawozdania finansowego oraz przeglądać dokumenty spółki (w tym dokumentacje finansową).

Komandytariusz ma prawo reprezentować spółkę jedynie jako jej pełnomocnik.

Jeżeli komandytariusz dokona w imieniu spółki czynności prawnej, nie ujawniając swojego pełnomocnictwa, odpowiada za skutki tej czynności wobec osób trzecich bez ograniczenia (suma komandytowa); dotyczy to także reprezentowania spółki przez komandytariusza, który nie ma umocowania albo przekroczy jego zakres.

Podstawa prawna:

Kodeks spółek handlowych z dnia 15 września 2000 r. (Dz.U. 2017.1577)

Nazwa komplementariusz pochodzi od łacińskiego słowa complementarius z complementum co oznacza uzupełnienie.

Komplementariuszem może zostać każda osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych, osoba prawna, w tym także spółka z ograniczoną odpowiedzialnością bądź spółka akcyjna.

Komplementariuszem może zostać także osobowa spółka prawa handlowego, w tym również inna spółka komandytowa.

Osoby prawne mogą działać jako komplementariusze spółki poprzez swoje organy.

Komplementariusz to wspólnik sprawujący zarząd (prowadzenie spraw) w spółce komandytowej lub komandytowo-akcyjnej, odpowiadający całym swoim majątkiem za zaciągnięte przez spółkę zobowiązania.

Komplementariusz występuje w spółce komandytowej oraz w spółce komandytowo akcyjnej.

Komplementariusz ma prawo do reprezentacji spółki (a jeśli jest jedynym komplementariuszem to obowiązek) oraz obowiązek do prowadzenia spraw spółki. Komplementariusz może zostać pozbawiony prawa do reprezentowania spółki na mocy umowy spółki komandytowej, statutu spółki komandytowo-akcyjnej a także prawomocnego orzeczenia sądu.

Komplementariusz reprezentuje spółkę we wszelkich czynnościach sądowych i pozasądowych nie przekraczających czynności zwykłego zarządu, a prawa tego nie można ograniczać ze skutkiem wobec osób trzecich. Jeżeli czynność przekracza zakres czynności zwykłego zarządu, do jej skutecznego dokonania wymaga się zgody pozostałych komplementariuszy oraz komandytariuszy uczestniczących we wskazanej spółce komandytowej, wyjątki od tego przypisu mogą zostać określone w umowie spółki.

Komplementariusz odpowiada osobiście ze spółką wobec wierzycieli spółki za jej zobowiązania bez ograniczeń całym swoim majątkiem.

Odpowiedzialność komplementariusza ma charakter subsydiarny, co oznacza, że wierzyciel może prowadzić egzekucję z jego majątku, dopiero wówczas gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna.

Komplementariusz odpowiada solidarnie z innymi wspólnikami spółki odpowiadającymi bez ograniczeń oraz z komandytariuszami (odpowiadają do wysokości sumy komandytowej) oraz ze spółką.

Podstawa prawna:

Kodeks spółek handlowych z dnia 15 września 2000 r. (Dz.U. 2017.1577)

Obejmuje wszystkie bieżące i potencjalne kontroferty i substytuty, które nabywca może brać pod uwagę. Liczba sprzedawców oraz stopień jednorodności lub zróżnicowania produktu czy usługi pozwala na wyodrębnienie czterech struktur:

- czysty monopol – kiedy określony produkt lub usługę w danym kraju lub na danym obszarze zapewnia jedna firma (np. lokalna elektrownia lub gazownia),

- oligopol - niewielka liczba zazwyczaj wielkich firm wytwarzających produkty zarówno bardzo zróżnicowane, jak i standardowe (np. producenci stali, benzyny).

- konkurencja monopolistyczna – wielu konkurentów jest w stanie różnicować swoje oferty w całości lub częściowo (np. restauracje, salony kosmetyczne).

- konkurencja doskonała – wielu konkurentów oferujących te same produkty lub usługi (np. giełda papierów wartościowych, giełda towarowa).

Konkurencja monopolistyczna jest teoretyczna formą rynku. Zapoczątkował i jako pierwszy poddał ją analizie Edward Chamberlina, następnie teoria rozwijaną była przez Joan Robinson. Konkurencja monopolistyczna zawiera cechy monopolu (na danym obszarze w jednej dziedzinie działa tylko jeden producent, brak produktów zamiennych, możliwość kształtowania cen) oraz cechy konkurencji doskonałej (wiele przedsiębiorstw prowadzi działalność, świadczy usługi, produkuje produkt o takim samym przeznaczeniu, jest możliwość swobodnego wejścia i wyjścia na rynku, możliwość swobodnego kształtowania cen).

Na rynku, na którym działa konkurencja monopolistyczna może działać kilka przedsiębiorstw jednakże dostęp do prowadzenia działalności jest przez regulacje rynku i reglamentacje wysoce ograniczony, ograniczona jest tez możliwość kształtowania kosztów.  Towary produkowane w ramach konkurencji monopolistycznej są tego samego typu, posiadając jedynie drobne zmienne odróżniające je od produktów konkurencji-  krzywa popytu na produkt każdej z firm jest zmienna w niewielkim stopniu. Jest to cecha charakterystyczna dla monopolu i różni się od konkurencji doskonałej, gdzie krzywa popytu jest stała-pozioma. Mimo że firmy oferują zróżnicowane produkty, zakłada się, że struktura ich kosztów jest jednakowa.

Konkurencja monopolistyczna charakteryzuje się najczęściej wymogiem wysokiego wkładu własnego przedsiębiorcy przed rozpoczęciem działalności.

Typ konkurencji, w której znaczna liczba sprzedawców konkuruje, oferując podobne produkty, żaden nie wywiera większego wpływu na sytuację rynkową, przy biernej postawie państwa, nie zakłócającego samoczynnych procesów rynkowych własnymi działaniami lub ograniczeniami na inne podmioty gospodarcze. Termin wolna konkurencja używany był w teorii ekonomii do określenia modelu rozwoju przemysłu w Europie w XIX w. Na początku obecnego wieku zastąpiono go mianem konkurencji doskonałej (J.Robinson), precyzując dokładniej jej cechy: brak wpływu pojedynczych sprzedawców i nabywców na kształtowanie się cen rynkowych (są oni wszyscy cenobiorcami), łatwość - z uwagi na niskie koszty i brak barier technicznych i administracyjnych - wejścia i wycofania się producentów z rynku oraz produkcja i sprzedaż jednorodnych produktów (np. płody rolne).

Osoba fizyczna dokonującą czynności prawnej nabycia towaru lub usługi niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.
Kodeks cywilny Art. 22

Umowa przedwstępna, z którą jedna ze stron zobowiązuje się do wykonania w terminie kontraktu zobowiązania kupna (przyjmuje długą pozycję), a druga do wykonania obowiązku sprzedaży (krótka pozycja) danego aktywu pierwotnego (np. akcji, obligacji, ropy naftowej) po umówionej cenie.

Są podobne do kontraktów typu forward. Zasadnicza różnica polega na tym, że są one zawierane wg. standardu (wzoru) i notowane na giełdach towarowych, a przepływ pieniężny pomiędzy stronami następuje nie tylko w dniu wykonania kontraktu, ale po każdej sesji giełdowej, na której nastąpiła zmiana ceny kontraktu (cena futures) Inaczej: Tak jak transakcja forward stanowcza umowa zobowiązująca do kupna-sprzedaży z terminem skuteczności w przyszłości lecz zawierana na rynku giełdowym, a więc o standaryzowanych stałych parametrach (np. na 100 ton miedzi 99%) za wyjątkiem ceny. Standaryzacji podlega też jakość, miejsce przejścia praw i ryzk, czyli miejsce dostawy.

Strony kontraktu terminowego jednego z ww. rozliczają się w pieniądzu z różnicy umówionej ceny, do ceny dnia wykupu (zamknięcia transakcji) i nie następują pomiędzy nimi żadne inne przesunięcia majątkowe (nie ma dostawy), gdyż przed terminem wykonania nie żądają lub zrzekają się prawa realizacji zobowiązania do sprzedaży, bądź umowa była pod odpowiednim warunkiem (wygasa bez realizacji – z chwilą rozliczenia) albo zawierają umowę zwrotną.

Umowa, stanowcza z ostatecznym złożeniem oświadczeń woli, w której strony zobowiązują się do wykonania realnych świadczeń o określonym charakterze (zapłaty, wydania towaru), w określonym momencie w przyszłości (pod terminem, a nie np. z terminem wydania produktu do oznaczonej daty). Wartość przynajmniej jednego ze świadczeń czasem nie jest zdefiniowane i nie jest znane przez strony.

Jest to umowa konsensualna i odpłatna, w której jedna strona zobowiązuje się - za ewentualnym wynagrodzeniem (zw. upustem, dyskontem) - do zawarcia w przyszłości (w określonym terminie lub określonej dacie) umowy kupna lub sprzedaży określonego produktu (papieru wartościowego, towaru zw. wartością bazową) po ustalonej cenie. Od strony cywilno – prawnej są to umowy przedwstępne jednostronnie zobowiązujące. W niektórych krajach, są wystawiane na nie papiery wartościowe inkorporujące zobowiązania do zawarcia umowy i podlegają obrotowi giełdowemu. W polskich warunkach do umowy opcyjnej można stosować odpowiednio przepisy o umowach przedwstępnych (art. 389-390 kc.)
a. Opcja call - opcja kupna dająca uprawnionemu z opcji prawo żądania w przyszłości sprzedaży określonych aktywów po określonej cenie.
b. Opcja put - opcja sprzedaży dająca prawo żądania nabycia od żądającego (sprzedawcy) określonych aktywów po określonej cenie.
Każda z nich może występować jako: - Opcja tzw. europejska - posiadacz opcji może żądać jej realizacji tylko w chwili wygaśnięcia
- Opcja tzw. amerykańska - posiadacz opcji może żądać jej realizacji w dowolnej chwili od momentu nabycia uprawnienia do jej terminu wygaśnięcia.

Ustalony sposób lub sposoby współpracy miedzy komórkami organizacyjnymi. Jakie powiązania istnieją między nimi oraz jaki poziom centralizacji (decentralizacji) z nich wynika?

Koordynacja pionowa - koordynowanie zadań i wykorzystania zasobów przydzielanych poszczególnym funkcjom i jednostkom organizacyjnym w celu zapewnienia zgodności ich działań z celami dyrekcji generalnej przedsiębiorstwa.

Koordynacja pozioma - działania koordynacyjne zmierzające do dobrego powiązania różnych funkcji składających się na dany strumień opcji.

Obniżka kosztów jednostkowych wynikająca ze zwiększenia wolumenu obrotów przedsiębiorstwa i lepszego rozłożenia kosztów stałych. Wewnętrzne źródła korzyści skali to:

- większa specjalizacja robotników, wiążąca się ze zwiększoną wydajnością,

- wykorzystanie specjalistycznych technik zarządzania,

- większa możliwość wykorzystania wiedzy technicznej (wynikająca z wysokich cen maszyn, dostosowanych na ogół do dużych skali produkcji),

- malejące przeciętne koszty całkowite (rozkładają się na zwiększoną produkcję)- mniejsze przeciętne wydatki na energię elektryczną, transport, reklamę,

- faworyzowanie przez pożyczkodawców firm z większym majątkiem, które może objawiać się np. niższym oprocentowaniem kredytów.

Korzyści skali mogą być przyczyną łączenia się przedsiębiorstw i tworzenia oligopoli.

Pomimo, iż pojęcie „kosztów” używane jest powszechnie wśród przedsiębiorców (i nie tylko) zarówno w ujęciu profesjonalnego obrotu, jak i poza nim, należy pamiętać, że w zależności od kontekstu pod tym pojęciem mogą kryć się różne typy, kategorie a nawet podkategorie tzw. „kosztów”.

Przede wszystkim, polski porządek prawny nie przewiduje legalnej definicji „kosztów”, co oznacza, że z prawniczego punktu widzenia niemożliwym jest wskazanie takiego katalogu, który wyczerpywałby przedmiotowe pojęcie i pozwalał na uniknięcie nieporozumień w tym zakresie. Jednocześnie jednak ustawodawca wielokrotnie posiłkuje się omawianym terminem. Analiza Kodeksu cywilnego prowadzi do wniosku, że pojęcie „kosztów” występuje w przepisach prawnych najczęściej w rozumieniu ekonomicznym. Dla przykładu, przedsiębiorca posługujący się podwykonawcą będącym dystrybutorem części wykorzystywanych w dalszym procesie produkcji złożonych maszyn (dostarczanych odbiorcom), który pozostając w zwłoce uniemożliwiając tym wywiązanie się przedsiębiorcy z zobowiązań wobec jego odbiorców, może jeszcze przed wytoczeniem powództwa o naprawienie wynikłej z tego szkody, wnieść do sądu o zabezpieczenie roszczenia poprzez upoważnienie go do wykonania czynności na koszt dłużnika. Innymi słowy, przedsiębiorca może zaopatrzyć się w brakujące części u innego dystrybutora, a poniesione z tego tytułu koszty obciążą dłużnika, chociażby zostały zakupione za cenę wyższą, niż uzgodniona dotychczas pomiędzy nim a przedsiębiorcą. Powyższą zasadę reguluje art. 480 § 1 Kodeksu cywilnego.

Z pojęciem kosztów spotkać można się także w trakcie omawiania wydatków z przedsiębiorcą będącym stroną postępowania sądowego. Używając zwrotu „kosztów” będzie miał on najczęściej na myśli koszty procesu, który jako strona przegrana może zostać zobowiązany zwrócić przeciwnikowi. W innym przypadku, terminem „kosztów” posłuży się przedsiębiorca mający na myśli koszty sądowe, czyli przykładowo koszty związane z koniecznością opłacenia zaliczki na sporządzenie opinii przez biegłego, jeżeli przedsiębiorca zawnioskował o przeprowadzenie dowodu z takiej opinii a sąd wniosek uwzględnił i przygotowanie opinii uzależnił od uprzedniego opłacenia przez przedsiębiorcę wspomnianej już zaliczki.

Wreszcie, pojęcie „kosztów” może wystąpić w znaczeniu czysto ekonomicznym np. jako koszty działalności, obejmujące zarówno koszty operacyjne (bieżące), jak i inwestycyjne. W regulowane przepisami o rachunkowości dla sporządzania bilansu i rachunku wyniku takim też rozumieniu najczęściej posługują się tym terminem sami przedsiębiorcy, jako bez wątpienia kluczowy aspekt podejmowanych przez nich codziennie decyzji finansowo-budżetowych od których uzależniony jest dalszy rozwój prowadzonych działalności.

Możemy rozróżnić także koszty w ujęciu prawa finansowego publicznego, czyli koszty podatkowe, ściśle podatkowe koszty uzyskania przychodu (wydatki poniesione w celu uzyskania przychodu lub utrzymania źródła przychodów), jak i z punktu widzenia prawa finansowego prywatnego, czyli koszty w rozumieniu przepisów o rachunkowości, a wśród nich koszty ogólnego zarządu.

Skrótowo pojęciem „koszty” może posłużyć się także przedsiębiorca, którego działalność została dofinansowana w ramach unijnych dotacji. Będzie miał on na myśli koszty kwalifikowane, czyli koszty, które zostały przez niego poniesione a następnie możliwe do zakwalifikowania do refundacji z funduszy unijnych, lub pokrycia z dotacji/grantu z krajowych środków w ramach Projektów np. NCBR czy PARP.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. 1964 nr 16 poz. 93)
• Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. 1994 nr 121 poz. 591)
• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. 1991 nr 80 poz. 350)

Pojęcie kosztów kwalifikowanych jest stosowane w kilku znaczeniach co do zasady wszystkie koszty kwalifikowane będą stanowiły zarówno koszty uzyskana przychodów jak i koszty różnego typu projektów i prac badawczych, naukowych, badawczo-rozwojowych jak też będą podatkowymi kosztami uzyskania przychodu, a nadto te skwalifikowane, określone w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych zgodnie z ostatnimi zmianami poniesione w ramach prac badawczo-rozwojowych będą podstawą do ulgi w podatku dochodowym od osób fizycznych, a nie tylko podatkowym kosztem.

Koszty kwalifikowane zostały szczegółowo opisane w Ustawie z dnia 26 lipca 1991 r., o podatku dochodowym od osób fizycznych (u.p.d.o.f)

Podatnik uzyskujący przychody odlicza od podstawy obliczenia podatku koszty uzyskania przychodów poniesione na działalność badawczo-rozwojową, zwane dalej "kosztami kwalifikowanymi". Kwota odliczenia nie może w roku podatkowym przekroczyć kwoty dochodu uzyskanego przez podatnika z pozarolniczej działalności gospodarczej:

Kosztami kwalifikowanymi dla powyższych potrzeb zgodnie z art. 26e pkt 2 (u.p.d.o.f) są:

• koszty poniesione w danym miesiącu należności z tytułów przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy oraz sfinansowane przez płatnika składki z tytułu tych należności na ubezpieczenia społeczne, w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w ogólnym czasie pracy pracownika w danym miesiącu;
• koszty poniesione w danym miesiącu należności z tytułów,
• przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora - jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością oraz sfinansowane przez płatnika składki z tytułu tych należności określone w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na wykonanie usługi w zakresie działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w całości czasu przeznaczonego na wykonanie usługi na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło w danym miesiącu;
• nabycie materiałów i surowców bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową;
• nabycie niebędącego środkami trwałymi sprzętu specjalistycznego wykorzystywanego bezpośrednio w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, w szczególności naczyń i przyborów laboratoryjnych oraz urządzeń pomiarowych;
• ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne, świadczone lub wykonywane na podstawie umowy przez jednostkę naukową a także nabycie od takiej jednostki wyników prowadzonych przez nią badań naukowych, na potrzeby działalności badawczo-rozwojowej;
• odpłatne korzystanie z aparatury naukowo-badawczej wykorzystywanej wyłącznie w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, jeżeli to korzystanie nie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym z podatnikiem
• nabycie usługi wykorzystania aparatury naukowo-badawczej wyłącznie na potrzeby prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, jeżeli zakup usługi nie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym
• koszty uzyskania i utrzymania patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy, prawa z rejestracji wzoru przemysłowego, poniesione na:
• a. przygotowanie dokumentacji zgłoszeniowej i dokonanie zgłoszenia do Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej lub odpowiedniego zagranicznego organu, łącznie z kosztami wymaganych tłumaczeń na język obcy,
• b. prowadzenie postępowania przez Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej lub odpowiedni zagraniczny organ, poniesione od momentu zgłoszenia do tych organów, w szczególności opłaty urzędowe i koszty zastępstwa prawnego i procesowego,
• c. odparcie zarzutów niespełnienia warunków wymaganych do uzyskania patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy lub prawa z rejestracji wzoru przemysłowego zarówno w postępowaniu zgłoszeniowym, jak i po jego zakończeniu, w szczególności koszty zastępstwa prawnego i procesowego, zarówno w Urzędzie Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej, jak i w odpowiednim zagranicznym organie,
• d. opłaty okresowe, opłaty za odnowienie, tłumaczenia oraz dokonywanie innych czynności koniecznych dla nadania lub utrzymania ważności patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy oraz prawa z rejestracji wzoru przemysłowego, w szczególności koszty walidacji patentu europejskiego.

Ponadto istotne jest, iż w regulacjach szczególnych, na podstawie których prowadzone są projekty NCBR, PARP i innych agend rządowych w ramach programów operacyjnych, ośrodków pomocowych itp. Pojęcie kosztów kwalifikowanych jest istotne z uwagi na podstawę do pokrycia/refundacji tych kosztów z tych kosztów zewnętrznych.

Podstawa prawna:

• Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 3 czerwca 2015 r. w sprawie udzielania pomocy finansowej na inwestycje typu centra badawczo-rozwojowe przedsiębiorców w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój, 2014–20202
• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. O podatku dochodowym od osób fizycznych

Koszty ogólnego zarządu to zgodnie z art. 28 ust 3 ustawy o rachunkowości koszty ogólne i administracyjno-gospodarcze niestanowiące kosztów wytworzenia produktu.

Koszty ogólne zarządu obejmują wydatki związane z kierowaniem całokształtem działalności jednostki. Będą to koszty związane z utrzymaniem zarządu jednostki oraz komórek organizacyjnych o charakterze ogólnozakładowym, a w szczególności: utrzymanie biur, budynków, magazynów, utrzymanie terenu, ochrona mienia, bezpieczeństwo i higiena pracy, szkolenia pracowników, koszty dotyczące podatków i opłat lokalnych.

Zgodnie z ust 3 pkt 1, 2, 3 i 4 art. 28 do kosztów wytworzenia produktu nie zalicza się kosztów:

1. będących konsekwencją niewykorzystanych zdolności produkcyjnych i strat produkcyjnych;
2. ogólnego zarządu, które nie są związane z doprowadzaniem produktu do postaci i miejsca, w jakich się znajduje na dzień wyceny;
3. magazynowania wyrobów gotowych i półproduktów, chyba że poniesienie tych kosztów jest niezbędne w procesie produkcji;
4. kosztów sprzedaży produktów.

Koszty ogólnego zarządu dzieli się na dwie grupy:

1. Koszty administracyjno-gospodarcze, do których zalicza się m.in.:

• płace pracowników zarządu i administracji wraz z narzutami
• koszty podróży służbowych pracowników zarządu i administracji
• koszty biurowe (materiały biurowe, opłaty telekomunikacyjne, koszty archiwizacji danych, obsługi rachunkowej itp.)
• koszty szkoleń pracowników zarządu i administracji
• opłaty za usługi i świadczenia związane z administrowaniem przedsiębiorstwa
• podatki kosztowe (np. podatek od nieruchomości budynku zarządu)
• wydatki reprezentacyjne

2. Koszty ogólnogospodarcze, które obejmują m.in.:

• koszty komórek, których – ze względu na ich wielkość, niewymierność świadczeń itp. – nie wydzielono jako wydziałów produkcji pomocniczej, np.: magazyny ogólnozakładowe, laboratoria, bocznice kolejowe
• koszty funkcji pełnionych przez jednostkę gospodarczą jako całość, a w szczególności koszty: ochrony mienia, szkoleń załogi, bezpieczeństwa i higieny pracy, racjonalizacji i wynalazczości, dowozu pracowników, zakupu i sprzedaży, jeśli nie prowadzi się kont "Koszty zakupu" i "Koszty sprzedaży"
• koszty utrzymania budynków i pomieszczeń ogólnozakładowych oraz zarządu

Wyróżnia się koszty zarządu w sensie ścisłym, a więc płac zarządu i funkcjonowania biura zarządu oraz szerokich usług zarządczych, wspomagania zarządu oraz ogólno-administracyjne, reprezentacyjne, szkoleń, socjalne.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U.2018.0.395);
• Rachunek kosztów w firmie Dodatek nr 11 do Zeszytów Metodycznych Rachunkowości nr 14 (374) z dnia 20.07.2014 r.

Koszty podatkowe są to koszty uzyskania przychodów, które mogą być kosztem tzw. podatkowym. Zgodnie z art. 22 ust 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 - definicja negatywna kosztów uzyskania przychodów. Natomiast zgodnie z art. 15 ust 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 - wyłączenia z kosztów uzyskania przychodu.

Przykładowe koszty, których zgodnie z art. 23 ustawy o PIT oraz art. 16 ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów to:

• wydatki poniesione na nabycie gruntów lub prawa wieczystego użytkowania gruntów,
• wydatki na spłatę pożyczek oraz kredytów, odsetki od własnego kapitału włożonego przez podatnika w źródło przychodów, a także odpisów i wpłat na różnego rodzaju fundusze tworzone przez podatnika.
• koszty egzekucyjne związane z niewykonaniem zobowiązań, grzywien i kar pieniężnych orzeczonych w postępowaniu karnym, karnym skarbowym, administracyjnym i w sprawach o wykroczenia oraz odsetek od tych grzywien i kar.
• koszty związane z karami, opłatami i odszkodowaniami oraz odsetkami od tych zobowiązań z tytułu: nieprzestrzegania przepisów w zakresie ochrony środowiska, niewykonania nakazów właściwych organów nadzoru i kontroli dotyczących uchybień w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, kosztów reprezentacji.

Jednak należy zawsze sprawdzać w katalogu art. 23 ustawy o PIT lub art. 16 ustawy o CIT.

Ustalenie wysokości kosztów uzyskania przychodów jest niezbędne do ustalenia wysokości dochodu. Podatnicy rozliczający się z podatku dochodowego na zasadach ogólnych albo liniowo mogą pomniejszyć o te koszty podstawę opodatkowania. Na przedsiębiorcy (podatniku) spoczywa obowiązek udowodnienia, że określony koszt został poniesiony w związku z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U.2018.0.200);
• Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U.2017.0.2343);

Prowadzenie działalności gospodarczej wiąże się z ponoszeniem różnego rodzaju nakładów. Przepisy ustawy o rachunkowości lub ustaw o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz od osób prawnych, nie zawierają katalogu wydatków, które są uznawane za koszty w działalności gospodarczej.

Trzeba odróżniać koszty w rozumieniu przepisów o rachunkowości, od tych prawa publicznego. Co do zasady, obejmują one w większości te same wydatki. Można do nich zaliczyć wszelkie wydatki, jakie przedsiębiorca ponosi w związku z prowadzeniem swojej działalności i uzyskiwaniem przychodu, np. m.in.:

• zakup maszyn, urządzeń, komputerów, oprogramowania, domeny internetowej;
• zakup telefonu,
• koszty poniesione na utrzymanie i wyposażenie lokalu tj. czynsz, media,
• zakup samochodu i koszty związane z jego utrzymaniem (ubezpieczenie, paliwo, przeglądy i naprawy);
• usługi księgowe;
• opłaty bankowe;
• opłaty za energię i wodę;
• odpisy amortyzacyjne od środków trwałych;
• koszty zatrudniania pracowników, zleceniobiorców itp.

- oczywiście, o ile służą osiągnięciu przychodu, a więc mają związek z prowadzoną działalnością gospodarczą. Jednak niektóre z nich nie są kosztem podatkowym patrz hasło koszt podatkowy.

Trzeba pamiętać, że to co może stanowić koszt uzyskania przychodu uzależnione jest przede wszystkim od rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej. Aby poniesione wydatki zostały uznane za koszty uzyskania przychodów, muszą mieć bezpośredni lub pośredni związek z uzyskiwanym przez przedsiębiorcę przychodem ze zgłoszonej/zarejestrowanej działalności.

Zestawienie, kwalifikację i klasyfikację kosztów reguluje ustawa o rachunkowości w art. 3 ust. 1 pkt 32 oraz w załączniku nr 1 w zakresie rachunku wyników (zestawienia kosztów i przychodów).

Zasady dokumentowania kosztów uzyskania przychodów, obok ustawy o rachunkowości reguluje rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Zgodnie z § 12 rozporządzenia kosztami uzyskania przychodu, mogą być m.in.:

• faktury, faktury VAT RR, rachunki oraz dokumenty celne;
• inne dowody, wymienione w § 13 i 14 rozporządzenia, stwierdzające fakt dokonania operacji gospodarczej zgodnie z jej rzeczywistym przebiegiem i zawierające co najmniej:
• wiarygodne określenie wystawcy lub wskazanie stron (nazwę i adresy) uczestniczących w operacji gospodarczej, której dowód dotyczy,
• datę wystawienia dowodu oraz datę lub okres dokonania operacji gospodarczej, której dowód dotyczy, z tym że jeżeli data dokonania operacji gospodarczej odpowiada dacie wystawienia dowodu, wystarcza podanie jednej daty,
• przedmiot operacji gospodarczej i jego wartość oraz ilościowe określenie, jeżeli przedmiot operacji jest wymierny w jednostkach naturalnych,
• podpisy osób uprawnionych do prawidłowego udokumentowania operacji gospodarczych.

Dowód księgowy musi być sporządzony w języku polskim, a jego treść musi być pełna i zrozumiała – dopuszczalne jest stosowanie skrótów ogólnie przyjętych. Waluta na dowodzie może być wprawdzie obca, ale przedsiębiorca będzie w takim przypadku zobligowany do przeliczenia jej na złotówki zgodnie z wymogami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz. U. 2018, poz.200)
• Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tj. Dz. U. 2017, poz. 2343)
• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (tj. Dz. U. 2017, poz. 728)
• Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tj. Dz. U. 2018, poz. 395)

Przestępstwa skierowane przeciwko mieniu, przewidziane w przepisach rozdziału 35 Kodeksu Karnego.

Przestępstwo kradzieży jest to przywłaszczenia cudzej rzeczy ruchomej, i podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Przedmiotem kradzieży mogą być jedynie rzeczy ruchome (każdy przedmiot, który jest wyodrębniony i ma wartość majątkową, oraz nie jest nieruchomością. Za rzecz ruchomą uznawane są także polski bądź obcy pieniądz, inny środek płatniczy, środek pieniężny zapisany na rachunku oraz dokument uprawniający do otrzymania sumy pieniężnej albo zawierający obowiązek wypłaty kapitału, odsetek, udziału w zyskach, albo stwierdzenie uczestnictwa w spółce.

Przestępstwa kradzieży skierowane są do rzeczy oznaczonych co do tożsamości (posiadających indywidualne cechy np. samochód: Audi A3 o nr rejst. ABC 123), oraz co do gatunku (oznaczone rodzajowo, np. kilogram wiśni).

Kradzież stanowić może przestępstwo, jeżeli wartość przedmiotu kradzieży przekracza ¼ minimalnego wynagrodzenia za pracę (w roku 2017, kwota ta wynosi 2 000 zł brutto, a więc ¼ wynosi 500 zł brutto), w przypadku gdy wartość ta jest niższa, zachowanie polegające na zaborze cudzej rzeczy ruchomej uznaje się jedynie za wykroczenie, które jest objęte kodeksem wykoroczeń (por. wyrok SN z dnia 17 listopada 2004 r., V KK 279/04, OSNwSK 2004, nr 1, poz. 2109, s. 997).

Kradzież posiada kilka form kwalifikowanych(zawierających dodatkowe przesłanki, podlegających surowszej karze) w tym m.in. rozbój, kradzież rozbójniczą, kradzież z włamaniem.

Rozbój jest kwalifikowaną formą kradzieży (podlega surowszej karze) i polega na kradzieży z użyciem przemocy wobec osoby lub grożąc natychmiastowym jej użyciem albo doprowadzając człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności. Przestępstwo takie zagrożone jest karą pozbawienia wolności od lat 2 do 12. Jeżeli sprawca rozboju posługuje się bronią palną, nożem lub innym podobnie niebezpiecznym przedmiotem lub środkiem obezwładniającym albo działa w inny sposób bezpośrednio zagrażający życiu lub wspólnie z inną osobą, która posługuje się taką bronią, przedmiotem, środkiem lub sposobem, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3. Środek jakiego używa sprawca musi być niebezpieczny, stwarzać zagrożenie dla życia. Nie musi ono łączyć się z jego użyciem, możliwe jest tylko jego okazanie.

Kolejną kwalifikowaną formą kradzieży jest kradzież rozbójnicza, która następuje gdy sprawca celem utrzymania się w posiadaniu zabranej rzeczy, bezpośrednio po dokonaniu kradzieży, używa przemocy wobec osoby lub grozi natychmiastowym jej użyciem albo doprowadza człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności i podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

Do Kradzieży z włamaniem dochodzi gdy sprawca dokonuje włamania celem zaboru rzeczy. Przestępstwo to zagrożone jest karą pozbawienia wolności od roku do lat 10. Przesłanką niezbędną do wystąpienia kradzieży z włamaniem jest by sprawca najpierw dokonał włamania, a dopiero następnie kradzieży. Włamanie uznawane jest jako działanie, czynności stanowiące środek do osiągniecia celu, a więc kradzieży. Jako włamanie rozumiemy pokonanie wbrew woli osoby uprawnionej (właściciel rzeczy, posiadacz np. najemca, dzierżyciel np. przechowawca) przeszkody, która ma zabezpieczać określone pomieszczenie i znajdujące się tam przedmioty przed zamachami na nie, w szczególności przed zaborem. Jako włamanie rozumiemy „wejście do środka” bądź „dostanie się do wnętrza”.

Rejestr przedsiębiorców, czyli rejestr prowadzony przez Krajowy Rejestr Sądowy (KRS) – składa się z rejestru przedsiębiorców, ale także rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji, samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej oraz rejestru dłużników niewypłacalnych. Rejestr daje możliwość uzyskania informacji o każdym przedsiębiorcy, który podlega obowiązkowi wpisu - w formie odpisu, wyciągu lub odpowiedniego zaświadczenia wydanego przez Centralną Informację Krajowego Rejestru Sądowego. Rejestr prowadzony jest w systemie teleinformatycznym przez sądy rejonowe (sądy gospodarcze rejestrowe) właściwe dla danego województwa. Krajowy Rejestr Sądowy został utworzony w oparciu o ustawę z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym. KRS ma status ksiąg publicznych i jest objęty domniemaniem prawnym co do prawdziwości wpisu i dobrej wiary osób trzecich. Rejestr obejmuje podmioty, na które przepisy ustaw nakładają obowiązek uzyskania wpisu do tego Rejestru, tj.:

• spółki jawne (sp. j.);
• europejskie zgrupowania interesów gospodarczych (EZIG; ang. EEIG – European economic interest grouping);
• spółki partnerskie (sp. p.);
• spółki komandytowe (sp. k.);
• spółki komandytowo – akcyjne (S. K. A.);
• spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o. o.);
• spółki akcyjne (S. A.);
• spółki europejskie (SE);
• spółdzielnie;
• spółdzielnie europejskie;
• przedsiębiorstwa państwowe;
• instytuty badawcze;
• towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych;
• towarzystwa reasekuracji wzajemnej;
• instytucje gospodarki budżetowej;
• główne oddziały zagranicznych zakładów ubezpieczeń;
• główne oddziały zagranicznych zakładów reasekuracji;
• oddziały przedsiębiorców zagranicznych działających na terytorium RP;
• przedsiębiorcy określeni w przepisach o zasadach prowadzenia na terytorium RP działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne.

Na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości https://ems.ms.gov.pl/krs/wyszukiwaniepodmiotu można bezpłatnie pobrać elektroniczny dokument (w formacie PDF) Centralnej Informacji KRS odpowiadający aktualnemu odpisowi z rejestru przedsiębiorców i stowarzyszeń.

Kultura w przedsiębiorstwie stanowi całkowitą prezentację firmy. Wchodzi w nią zachowanie pracowników w określonych sytuacjach oraz ogólny wizerunek firmy.

W przedsiębiorstwie, które zatrudnia pracowników może dochodzić do różnych sytuacji, które odmiennie będą odbierane przez pracowników ze względu na ich charaktery, podejście i przyzwyczajenie. W każdym miejscy, którym są ludzie, powstawać będą więzi międzyludzkie, zarówno o charakterze pozytywnym, jak i negatywnym rodzącym serie konfliktów i nieporóżnień.

W przypadku prowadzenia przedsiębiorstwa istotne jest aby relacje pomiędzy pracownikami opierały się za zasadach wzajemnego szacunku. Ułatwić to może stworzenie regulaminu pracy szczegółowo określającego obowiązki pracowników co zmniejszy ilość konfliktów i niedomówień i pomorze w stworzeniu przyjaznej i komfortowe atmosferę pracy.

Warto pamiętać, że szacunek, który pracownicy dostaną od szefa, okażą następnie klientowi, a co za tym idzie – firma zyska przychód. To wszystko stanowi wewnętrzną kulturę w przedsiębiorstwie.

Zewnętrzna kultura firmy opiera się natomiast na całym wystroju wnętrza. Nie należy zapominać o wizerunku samych pracowni, biur i sekretariatów. To ich wygląd będzie przedstawiał kulturę danego miejsca. Dlatego tak ważne jest odpowiednie umeblowanie i dekoracja wnętrz. Jest to zarówno istotne dla samopoczucia pracowników, a w konsekwencji ich zachowania, jak i klientów, którzy odwiedzają przedsiębiorstwo. Logiczne staje się, że klient, który widzi zadbaną firmę wewnątrz, utwierdza się w przekonaniu, że jego interesy równie starannie są traktowane. Można również wziąć pod uwagę pomysły pracowników, jeśli chodzi o wystrój wnętrz. To oni będą spędzać tam najwięcej czasu oraz spotykać się w tym miejscu z klientami. Oczywiste w tej sytuacji staje się, że powinni tworzyć to miejsce z takim samym zaangażowaniem, co szefostwo. Spowoduje to zażyłość między pracą, a pracownikiem. Dzięki temu będzie dbał o firmę i ulepszał jej klimat.

Pracodawca powinien zadać sobie pytanie, jaki system chce przyjąć, jeśli chodzi o tworzenie swojego przedsiębiorstwa, zarówno pod kątem kultury wewnętrznej jak i zewnętrznej. Ważne, żeby ustalić, czy będzie panować swoista hierarchia, czy też wszyscy będą podporządkowani jednej, tej samej osobie. Warto zastanowić się, czy zarządcy będą mieli neutralne podejście do otaczającej rzeczywistości, czy może pro-społeczne. Równie istotne jest stworzenie wspólnej wizji i zasad firmy.

Oczywiste jest, że to indywidualna kultura człowieka, będzie decydowała o jego zachowaniu. Ta natomiast płynie z wychowania, tradycji, zwyczajów i obyczajów. Niemniej jednak każdy pracownik będzie starał utrzymać pracę w miejscu, które mu się podoba i daje mu możliwość ukazywania swoich inicjatyw, z tego powodu zrobi wszystko, żeby się dostosować do ogólnie panujących zasad. Co więcej, style życia i pracy pracowników wpływają na siebie nawzajem. Zatem warto zainwestować w zespół nie tyle tylko wykształcony, ale również otwarty i serdeczny. Każdy zatrudniony powinien zaakceptować ogólny wzór kultury w miejscu pracy, oraz brać czynny udział w jego renowacji.

Jest jako zastępca prawny ustanawiany, gdy osoba prawna nie może prowadzić swoich spraw z powodu braku powołanych do tego organów. Brak ten zachodzi nie tylko w sytuacji, gdy organu w ogóle nie ma, ale także wtedy gdy jest on niepełny. Z organem niepełnym będziemy mieć do czynienia, gdy np. ustawa wskazuje że dany organ powinien składać się z trzech osób, a składa się z dwóch. Organ niepełny uznaje się za organ nieistniejący.

Zadaniem kuratora jest doprowadzenie do powołania organów osoby prawnej, czyli podjęcie czynności zmierzających do ich prawidłowego powołania. Kurator nie może powoływać organów, ani też zastępować uprawnionych do ich powoływania. Może on również, gdy zaistnieje taka potrzeba, podjąć czynności zmierzające do likwidacji osoby prawnej. Takie działania może podjąć, gdy w wyniku jego działań, bądź też w jego ocenie, powołanie organów jest niemożliwe. Działaniem tym powinien być stosowny wniosek do sądu i tym samym wszczęcie postępowania likwidacyjnego.

Kurator powołany w trybie art. 42 kodeksu cywilnego, może reprezentować daną spółkę w procesie o jej rozwiązanie, bez potrzeby ustanawiania kuratora procesowego. Kurator dla osoby prawnej, jako przedstawiciel ustawowy, jest ustanawiany przez sąd opiekuńczy w trybie nieprocesowym. Zgodnie z art. 603 kodeksu postępowania cywilnego właściwy jest sąd opiekuńczy, w którego okręgu osoba prawna ma lub miała ostatnią siedzibę. W ten sposób kurator staje się przedstawicielem osoby prawnej i stosuje się do niego odpowiednio przepisy o przedstawicielstwie. Kurator ustanowiony w trybie art. 42 kodeksu cywilnego nie jest jedynym możliwym przedstawicielem osoby prawnej. Poza nim może wystąpić kurator dla uchylenia lub stwierdzenia nieważności uchwały wspólników lub walnego zgromadzenia (art. 253 i 426 kodeksu spółek handlowych), kurator dla strony niemającej organu powołanego do jej reprezentowania (art. 69 kodeksu postępowania cywilnego), kurator powołany przez sąd rejestrowy.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 19 kwietnia 2000 r. (sygn. akt I ACa 1469/99, OSA 2001, z 3, poz. 16), aby czynności procesowe kuratora były skuteczne w trybie art. 42 kodeksu cywilnego, musi być on umocowany do ich dokonania przez sąd.

Kuratora ustanowionego przez sąd, nie można uznać za pełnomocnika procesowego w rozumieniu przepisów kodeksu postępowania cywilnego, ponieważ jego umocowanie przez sąd ograniczone jest do jednorazowej czynności tj. złożenia wniosku do sądu o rozwiązanie danej osoby prawnej. Kurator nie może udzielać dalszych pełnomocnictw.

Może się zdarzyć taka sytuacja, że w toku postępowania likwidacyjnego "odpadną" przyczyny wszczęcia tego postępowania i możliwe będzie "uzdrowienie" osoby prawnej.

Kurator ma za zadanie doprowadzenie do jak najszybszego powołania organów osoby prawnej. Nie może on prowadzić jej spraw.

Kurator, jako pojęcie dla określenia osoby takiego zastępcy prawnego, występuje w innych regulacjach, ustawach przepisach szczególnych dla różnego rodzaju spraw, w tym m.in. w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, czy prawie restrukturyzacyjnym.

Zgodnie może zostać ustanowiony także dla osoby fizycznej zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym, kuratora takiego ustanawia się m.in. dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo, dziecka poczętego, osoby niepełnosprawnej, czy osoby nieobecnej. Ustanawia się go, zgodnie z art. 178 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, w przypadkach określonych w kodeksie. Na żądanie kuratora, organ państwowy który go ustanowił, przyzna mu stosowne wynagrodzenie za sprawowanie kurateli. Wynagrodzenie pokrywa się z dochodów lub z majątku osoby, dla której kurator jest ustanowiony, a jeżeli osoba ta nie ma odpowiednich dochodów lub majątku, wynagrodzenie pokrywa ten, kto żądał ustanowienia kuratora. Wynagrodzenia nie przyznaje się, jeżeli nakład pracy kuratora jest nieznaczny, a sprawowanie kurateli czyni zadość zasadom współżycia społecznego. Z wyjątkiem przypadków zastrzeżonych w ustawie, organ państwowy, który ustanowił kuratora, uchyli kuratelę gdy nie będzie ona już konieczna. Jeżeli kurator został ustanowiony do załatwienia konkretnej sprawy - kuratela ustaje z chwilą jej zakończenia.

W rozumieniu prawa restrukturyzacyjnego, kuratora ustanawia się dla dłużnika, jeżeli po złożeniu wniosku restrukturyzacyjnego utracił on zdolność procesową i działa za niego przedstawiciel ustawowy. Kurator ustanawia się także, gdy w składzie organów dłużnika, który jest osobą prawną lub jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej , której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, zachodzą braki uniemożliwiające ich działanie, sędzia-komisarz, a przed dniem otwarcia postępowania sąd, ustanawia kuratora.

Kurator ustanowiony w postępowaniu o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego pełni swoją funkcję również po otwarciu tego postępowania. Ponosi on odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną na skutek nienależytego wykonywania obowiązków. Prawo restrukturyzacyjne wprowadza zasadę swobody wyboru osoby kuratora przez sąd lub sędziego-komisarza. W związku z tym, może nim być zatem każda osoba dająca rękojmię należytego pełnienia obowiązków kuratora. Osoba taka powinna posiadać stosowne kwalifikacje zawodowe, jak i etyczno-moralne, stąd też kuratorem może być tylko osoba fizyczna. Kurator restrukturyzacyjny staje się zbędny, jeżeli uzupełniono braki w zakresie zdolności procesowej dłużnika, np. wydano postanowienie o uchyleniu ubezwłasnowolnienia, zgromadzenie wspólników wybrało członków zarządu. Kuratorowi w postępowaniu restrukturyzacyjnym, także przysługuje wynagrodzenie za wykonywane czynności. Na postanowienie w przedmiocie wynagrodzenie oraz zwrotu wydatków przysługuje zażalenie.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tj. Dz. U. 2017, poz. 459)
• Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (tj. Dz. U. 2016, poz. 1822)
• Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks handlowy (tj. Dz. U. 2017, poz. 1577)
• Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tj. Dz. U. 2017, poz. 682)
• Ustawa z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne (tj. Dz. U. 2017, poz. 1508)