Słownik pojęć

Faktoring jest usługą, zobowiązaniem umownym na mocy, którego każda ze stron zobowiązuje się do świadczenia. Umowa faktoringu jest tzw. umową nienazwaną, czyli taką, która nie została odrębnie, szczegółowo uregulowana w przepisach prawa. Chcąc określić, czym jest faktoring należy wskazać jego cechy ukształtowane w praktyce obrotu. I tak, faktoring polega na nabyciu przez przedsiębiorcę najczęściej zajmującego się działalnością finansową (faktora) określonych niewymagalnych wierzytelności przysługujących innemu przedsiębiorcy (faktorantowi) z tytułu jego działalności gospodarczej np. sprzedaży, dostawy lub usługi, w zamian za określoną cenę. Faktorant zbywa, więc wierzytelności faktorowi, a ten płaci kwotę na jaką opiewa wierzytelność faktoranta przysługująca mu od dłużnika (strony mogą umówić się oczywiście na inną cenę). Faktorant nie musi, więc czekać na spłatę wierzytelności przez dłużnika. Takie działanie pozwala mu uniknąć zatorów płatniczych i chroni przed ewentualnym opóźnieniem w spłacie. Faktoring umożliwia przedsiębiorcy (faktorantowi) uzyskanie środków finansowych wcześniej niż wynosi termin zapłaty zbywalnej wierzytelności.

W ramach umowy faktoringu faktor najczęściej zobowiązuje się do innych czynności niż tylko zakup wierzytelności (np. do wyegzekwowania wierzytelności odsetkowych od dłużnika, prowadzenia w części lub nawet w całości ksiąg rachunkowych faktorantowi). Faktoring jest zatem umową łączącą w sobie elementy różnych umów, np. cesji wierzytelności, umowy zlecenia i umowy o działo (rezultatu). Jednakże nie należy całkowicie utożsamiać go z którąkolwiek z umów nazwanych.

Wyróżnia się podział na faktoring właściwy i niewłaściwy.

Faktoring właściwy polega na tym, że faktor na mocy zawartej umowy o zbycie czyli przelew wierzytelności przejmuje nie tylko wszelkie wierzytelności faktoranta wobec jego dłużnika, ale także obciąża go ryzyko niewypłacalności tego dłużnika. Wierzytelności przedsiębiorcy przechodzi na faktora definitywnie i nawet jeżeli termin świadczenia minie (np. zapłaty za zakupiony towar), a dłużnik nie ureguluje swojego zobowiązania, to faktor nie będzie mógł zwrotnie przelać wierzytelności na faktoranta lub odstąpić od umowy. Ten rodzaj faktoringu nie łączy się, więc z prawem „regresu" z tytułu złej „jakości” wierzytelności i niedokonania zapłaty przez dłużnika. Może mieć to, jednak odbicie w cenie, gdyż tzw. dyskont w cenie może sięgać i 10 %.

Natomiast faktoring niewłaściwy polega na tym, że ryzyko wypłacalności dłużnika (np. nabywcy towaru lub usługi od faktoranta) nie obciąża faktora, a więc i przelew wierzytelności z faktoranta (sprzedawcy, dostawcy, usługodawcy) na faktora nie może być definitywny. Niemożność uzyskania świadczenia od dłużnika powoduje, że po stronie faktora powstaje obowiązek tzw. powrotnego przeniesienia wierzytelności na faktoranta i powinność faktoranta spłaty tego, co otrzymał od faktora.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (tj. Dz. U. 2014 poz. 121)

Faktura zaliczkowa jest dokumentem księgowym wystawianym w przypadku, gdy rozliczenie części należności z tytułu sprzedaży, dostawy lub świadczenia usług następuje jeszcze przed rzeczywistym i całkowitym dokonaniem sprzedaży, dostawy lub świadczenia usług. Taki sposób udokumentowania dokonanej płatności musi być stosowany, gdy dla zabezpieczenia realizacji przedsięwzięcia o dużej wartości lub w celu uzyskania częściowych środków na pokrycie kosztów jego realizacji (np. materiałowych), stosuje się zaliczkę.

Elementy faktury zaliczkowej oraz moment powstania obowiązku podatkowego w przypadku dokonania płatności zaliczkowej uregulowane zostały w przepisach Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tj. Dz. U. z 2016 r., poz. 710 ze zm.), dalej: Ustawa o VAT.

W sytuacji, gdy przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę obowiązek podatkowy powstaje z chwilą i w odniesieniu do otrzymanej kwoty, z zastrzeżeniem ust. 5 pkt 4 (art. art. 106a ust. 8 Ustawy o VAT).

Fakturę zaliczkową, dokumentującą otrzymanie części lub całości zapłaty przed dokonaniem całej dostawy towaru lub wykonaniem usługi należy co do zasady wystawić nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymano całość lub część zapłaty od nabywcy (art. 106i ust. 2 Ustawy o VAT).

Obowiązek wystawienia faktury zaliczkowej nie obejmuje otrzymanej zaliczki w odniesieniu do dostaw energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego, świadczenia usług: telekomunikacyjnych, wymienionych w poz. 140-153, 174 i 175 załącznika nr 3 do ustawy, najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze, ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia, stałej obsługi prawnej i biurowej, dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego, a z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług, z uwagi na fakt, iż w ww. sytuacjach obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, niezależnie od daty otrzymania płatności (art. 106b ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 19a ust. 5 pkt 4 Ustawy o VAT).

Zgodnie z art. 106f ust. 1 Ustawy o VAT faktura dokumentująca otrzymanie zapłaty lub jej części przed dokonaniem czynności powinna zawierać:

• datę wystawienia;
• kolejny numer nadany w ramach jednej lub więcej serii, który w sposób jednoznaczny identyfikuje fakturę;
• imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy;
• numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku, z zastrzeżeniem pkt 24 lit. a;
• numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej, pod którym otrzymał on towary lub usługi, z zastrzeżeniem pkt 24 lit. b;
• datę otrzymania zapłaty zaliczkowej, o ile taka data jest określona i różni się od daty wystawienia faktury;
• otrzymaną kwotę zapłaty;
• kwotę podatku,
• dane dotyczące zamówienia lub umowy, a w szczególności: nazwę (rodzaj) towaru lub usługi, cenę jednostkową netto, ilość zamówionych towarów, wartość zamówionych towarów lub usług bez kwoty podatku, stawki podatku, kwoty podatku oraz wartość zamówienia lub umowy z uwzględnieniem kwoty podatku.

Jeżeli faktura zaliczkowa nie obejmuje całej zapłaty, w fakturze wystawianej po wydaniu towaru lub wykonaniu usługi sumę wartości towarów lub usług pomniejsza się o wartość otrzymanych części zapłaty, a kwotę podatku pomniejsza się o sumę kwot podatku wykazanego w fakturach dokumentujących otrzymanie części zapłaty. Faktura taka powinna również zawierać numery faktur wystawionych przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi.

W przypadku gdy wystawiono więcej niż jedną fakturę dokumentującą otrzymanie części zapłaty, a faktury te obejmują łącznie całą zapłatę, ostatnia z tych faktur powinna zawierać również numery poprzednich faktur.

Firma to nazwa (imię), pod którym przedsiębiorca występuje w obrocie. Nazwa przedsiębiorcy powinna się odróżniać dostatecznie od innych przedsiębiorców prowadzących działalność na tym samym rynku. Przykład: nie możliwym by było zarejestrowanie nazwy przedsiębiorstwa działającego w branży napojów energetycznych Ret Pull. Firma nie może wprowadzać w błąd, w szczególności co do osoby przedsiębiorcy, przedmiotu działalności przedsiębiorcy, miejsca działalności, źródeł zaopatrzenia. Firmą osoby fizycznej jest jej imię i nazwisko. Nie wyklucza to włączenia do firmy pseudonimu lub nazwy adekwatnej do przedmiotu działalności przedsiębiorcy pod którą prowadzi on przedsiębiorstwo (zakład, sklep wytwórnię). Można też wprowadzić miejsce prowadzenia działalności oraz inne elementy stanowiące tzw. logo (znak słowno-graficzny) dowolnie obrany. Wykorzystanie imienia i nazwiska osoby znanej nie może być wykorzystane bez wcześniejszej zgody tej osoby lub jej spadkobierców. Należy pamiętać, że imię i nazwisko jest chronionym dobrem osobistym.
Kodeks cywilny Art. 432. § 1. i dalsze

Fotowoltaika to innowacyjna technologia, która umożliwia przemianę światła słonecznego w energię elektryczną czyli inaczej wytwarzanie prądu elektrycznego z promieniowania słonecznego przy wykorzystaniu zjawiska fotowoltaicznego za pomocą systemów fotowoltaicznych – powszechnie występujących dotychczas pod nazwą panele słoneczne.

Ustawodawca nie przewidział definicji legalnej fotowoltaiki czy systemu fotowoltaicznego w żadnym akcie prawnym obowiązującym w Polsce, pojęcie to jest definiowane w nauce i praktyce wdrożeń. Ustawodawca dokonał natomiast regulacji w obszarze odnawialnych źródeł energii szczegółowo odniósł się do możliwości budowania instalacji fotowoltaicznych (paneli słonecznych) i osób dokonujących instalacji systemów fotowoltaicznych – patrz szerzej niżej.

Możliwość budowania instalacji fotowoltaicznych reguluje szereg obowiązujących przepisów, tj.: Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz. U. 2015 poz. 478), Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (t.j.: Dz. U. 2012 poz. 1059), Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (t.j.: Dz. U. 2013 poz. 1409), Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (t.j.: Dz. U. 2013 poz. 1232) czy Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j.: Dz. U. 2015 poz. 199) oraz inne rozporządzenia i akty wykonawcze związane z odnawialnymi źródłami energii.

Ustawa o odnawialnych źródłach energii w art. 45 ust. 6 pkt 2 stanowi, iż ilość energii elektrycznej wytworzonej z odnawialnych źródeł energii określa się na podstawie wskazań urządzeń pomiarowo-rozliczeniowych na zaciskach ogniwa fotowoltaicznego.

Przez co należy rozumieć, że w zakresie planowania montażu systemów fotowoltaicznych zastosowanie będzie miał art. 3 pkt 9 ustawy Prawo budowlane, na podstawie którego można wnioskować, że ogniwa fotowoltaiczne – opisane w ustawie o odnawialnych źródłach energii – są urządzeniami budowlanymi, jeśli montowane są na obiekcie budowlanym, a jeżeli instalacja znajduje się poza obiektem, to są to urządzenia wolnostojące.

W przypadku montażu urządzeń wolnostojących – zgodnie z art. 29 ust. 2 pkt 16 ustawy Prawo budowlane nie zobowiązuje inwestora do posiadania pozwolenia budowlanego, ani dokonywania zgłoszenia montażu pomp ciepła, urządzeń fotowoltaicznych o zainstalowanej mocy elektrycznej do 40 kW oraz wolno stojących kolektorów słonecznych.

Wyjątek od tej reguły stanowić jednak będą urządzenia instalacyjne (np.: fotowoltaiczne) o wysokości powyżej 3 m, przed których montażem należy dokonać zgłoszenia budowlanego zgodnie z art. 30 ust. 3 lit. c) ustawy Prawo budowlane. Jednak powyższe regulacje dotyczą jedynie montażu instalacji fotowoltaicznych, które pozyskiwać będą energię na użytek własny inwestora.

Jeżeli natomiast inwestor planuje podłączenie systemu do sieci dystrybucyjnej, czyli zamierza sprzedawać pozyskaną energię, a tym samym przymierza się do budowy tak zwanej farmy fotowoltaicznej – to według Prawa budowlanego zamierza on wznieść obiekt budowlany na podstawie art. 30 i n. omawianej ustawy. Przez co należy rozumieć, iż wznoszenie obiektów budowlanych musi być poprzedzone uzyskaniem pozwolenia na budowę.

Dodatkowo co ważne, ustawa o odnawialnych źródłach energii w art. 136 ust. 1 i 2 stanowi, iż osoba dokonująca instalacji odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej cieplnej nie większej niż 600 kW – zwana dalej „instalatorem”, może wystąpić z wnioskiem do Prezesa Urzędu Dozoru Technicznego, zwanego dalej „Prezesem UDT”, o wydanie dokumentu potwierdzającego posiadanie przez instalatora kwalifikacji do instalowania danego rodzaju instalacji odnawialnego źródła energii, zwanego dalej „certyfikatem”. Certyfikat potwierdza posiadanie kwalifikacji do instalowania w szczególności instalacji odnawialnego źródła energii takich jak systemy fotowoltaiczne (panele słoneczne).

Podstawa prawna:
art. 45 ust. 6 pkt 2, art. 136 ust. 1 i 2 Ustawy o odnawialnych źródłach energii (Dz. U. 2015 poz. 478);
art. 3 pkt 9, art. 29 ust. 2 pkt 16, art. 30 ust. 3 lit. c) Ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (t.j.: Dz. U. 2013 poz. 1409).

Franchising – z angielskiego – przywilej, nierzadko koncesja. Określa system sprzedaży towarów, usług lub technologii, który jest oparty na ścisłej i ciągłej współpracy pomiędzy prawnie i finansowo odrębnymi i niezależnymi przedsiębiorstwami, franczyzodawcą i jego indywidualnymi franczyzobiorcami. Istota tego systemu polega na tym, że franczyzodawca, jako organizator sieci, nadaje swoim poszczególnym franczyzobiorcom prawo oraz nakłada na nich obowiązek prowadzenia działalności zgodnie z jego technologiami, koncepcją, marketingiem, know-how.

System współpracy oparty jest na umowie franczyzy czy franchisingu – dalej jako: umowa. Umowa ta należy do kategorii tzw. umów nienazwanych czy mieszanych, która zawiera w sobie elementy innych umów nazwanych jak np. umowa sprzedaży, dzierżawy czy najmu. Przez co należy przyjąć, że nie istnieją żadne przepisy prawa, które regulowałyby obowiązkową zawartość takiej umowy essentialia negotii i wskazywały, które z jej postanowień mają charakter na tyle istotny, że nie mogą być dowolnie przez strony modyfikowane, a które mogą być przez nie dowolnie zmieniane.

Dopuszczalność zawierania takiej umowy w polskim prawie wynika z tzw. zasady swobody zawierania umów sformułowanej w art. 3531 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. 2014 poz. 121) – dalej jako: kc, który stanowi, iż strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Franchising czyli udzielania franczyzy jest uprawnieniem ustanowionym w ramach i na okres sporządzonej na piśmie umowy oraz w zamian za bezpośrednie lub pośrednie świadczenia finansowe, upoważniające franczyzobiorcę do korzystania z nazwy handlowej franczyzodawcy, jego znaku towarowego lub usługowego, know-how, metod prowadzenia działalności gospodarczej, wiedzy technicznej, systemu postępowania i innych praw własności intelektualnej lub natury zobowiązaniowej (z umowy), a także do korzystania ze stałej pomocy handlowej i technicznej franczyzodawcy.

Od innych umów o charakterze gospodarczym niniejszą umowę wyróżnia, w szczególności:

• trwały, kontraktowy stosunek umowny łączący franczyzodawcę i franczyzobiorcę, z którego wynika obowiązek franczyzodawcy udostępniania i przekazywania franczyzobiorcy „know-how" w sposób ciągły, przez cały okres obowiązywania umowy, a który nakłada na franczyzobiorcę obowiązek uiszczania na rzecz franczyzodawcy ekwiwalentnie opłat franczyzowych, lub innych świadczeń, w sposób uzgodniony pomiędzy stronami,
• niezależność gospodarcza, prawna oraz organizacyjna franczyzobiorcy względem franczyzodawcy, samodzielnie prowadzenie działalności gospodarczej na swój rachunek, a więc prawo do całego dochodu jak i ryzyko straty.

Nie wyklucza to powiązania poprzez podstawę odliczania wynagrodzenia jako prowizji „udziału" liczonej od zysku netto (nie „z", „lub" zysku). Może też wystąpić dzielenie się ryzykiem gdy w okresie braku czystego dochodu obowiązek wynagrodzenia za franczyzę nie występuje. Powinna to określać umowa.

Podstawa prawna:
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. 2014 poz. 121).

(fr. franchise) – system sprzedaży towarów, usług lub technologii, który jest oparty na ścisłej i ciągłej współpracy pomiędzy prawnie i finansowo odrębnymi i niezależnymi przedsiębiorstwami: franczyzodawcą i jego indywidualnymi franczyzobiorcami. Franczyza zakłada też przepływ know-how od franczyzodawcy do franczyzobiorcy przez cały czas obowiązywania umowy franczyzowej. Istotą jest udzielenie praw (i przyjęcie obowiązków) poprzez zawarcie umowy franczyzy; pełniejsza wersja licencjonowania. Dzięki Franchisingowi firma oferuje pełną koncepcję marki i jej system operacyjny. Natomiast franczyzobiorca finansuje przedsięwzięcie i płaci franczyzodawcy. W systemie franchisingowym indywidualni franczyzobiorcy to ściśle powiązana grupa przedsiębiorstw, których systematyczne działania są planowane, kierowane i kontrolowane przez pomysłodawcę całej operacji (franczyzodawcę). Franchising wyróżniają trzy cechu:

1. Franczyzodawca jest właścicielem marki handlowej lub usługowej i udziela licencji franczyzobiorcom w zamian za opłatę licencyjną,

2. Franczyzobiorca płaci za prawo uczestniczenia w systemie. Koszty uruchomienia obejmują czynsz, wynajem sprzętu i wyposażenia oraz zwykle stałą opłatę licencyjną,

3. Franczyzodawca zapewnia system prowadzenia danej działalności gospodarczej, często także szkolenia i procedury.

Pakiet franczyzowy - zawiera sposób prowadzenia danej działalności gospodarczej. Udostępnia go franczyzodawca w ramach zawieranej z franczyzobiorcą umowy. Zawiera on szereg uprawnień i obowiązków. Ponadto upoważnia do działalności franczyzobiorcę na określonym terytorium. Pakiet franczyzowy składa się z:

- koncepcji prowadzenia działalności gospodarczej w określony sposób;

- obowiązku zaopatrywania się u dawcy lub konkretnego dostawcy;

- praw ochronnych;

- usług franczyzodawcy na rzecz franczyzobiorcy takie jak szkolenia zatrudnionych w punkcie franczyzobiorcy, pomoc;

- zobowiązania do prowadzenia akcji reklamowych;

- zobowiązania do dostarczania jednolitych materiałów promocyjnych;

- uprawnień do kontroli;

- obowiązku zachowania tajemnicy, co mają ułatwiać klauzule zabezpieczające.

Od 2000 roku działa Polska Organizacja Franczyzodawców (POF) zrzeszająca franczyzodawców działających w Polsce, którzy zobowiązali się przestrzegać Europejskiego Kodeksu Etyki Franczyzy. Od 2010 POF należy do Europejskiej Federacji Franczyzy, a od 2011 do Światowej Rady Franczyzy.

Inaczej fundusz zalążkowy. Fundusz inwestujący w przedsięwzięcia w początkowej fazie rozwoju, (głównie inwestujący w start-upy), finansujące badania i realizację pomysłu aż do pojawienia się na rynku. Są to fundusze o wysokim ryzyku inwestycyjnym.