Słownik pojęć

Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

Przejdź do Twój e-PIT
  K

Kapitał zapasowy

Kapitał zapasowy to część kapitału własnego, która obok kapitału zakładowego stanowi zabezpieczenie dla spółki na pokrycie strat, w razie ich ewentualnego wystąpienia. Kapitał zapasowy jest tworzony zazwyczaj w spółkach akcyjnych, komandytowo-akcyjnych oraz spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością. Nie wszystkie spółki mają obowiązek zgromadzenia kapitału zapasowego. Celem tworzenia tego kapitału jest zapewnienie stabilności funkcjonowania spółki, środków obrotowych w niezbędnym rozmiarze dla zabezpieczenia przyszłości.

Zgodnie z art. 396 § 1 Ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (dalej jako „k.s.h.”), w przypadku spółki akcyjnej do kapitału zapasowego przenosi się co najmniej 8% zysku za dany rok obrotowy. Istotne jest, iż przelewy te następują do momentu aż kapitał zapasowy nie osiągnie co najmniej jednej trzeciej kapitału zakładowego. W związku z powyższym wysokość kapitału zapasowego powinna kształtować się na poziomie co najmniej jednej trzeciej kapitału zakładowego. Jednakże część zysku za dany rok obrotowy jest tylko jednym z potencjalnych składowych kapitału zapasowego.

Jak stanowi k.s.h., jest on również zasilany poprzez nadwyżki uzyskanej przy obejmowaniu akcji za cenę powyżej ich wartości nominalnej – po pokryciu kosztów emisji akcji. Kolejnym składnikiem kapitału zapasowego są dopłaty, które uiszczają akcjonariusze m.in w zamian za przyznanie szczególnych uprawnień ich dotychczasowym akcjom. Dopłaty wpływają do kapitału zapasowego, z jednym zastrzeżeniem, a mianowicie takimi, że od razu zgodnie z uchwałą o ile nie będą użyte na wyrównanie nadzwyczajnych odpisów lub strat. Kapitał zapasowy jest więc zasilany poprzez trzy elementarne składniki (część zysku, nadwyżki, dopłaty).

W przypadku spółki komandytowo – akcyjnej kapitał zapasowy również zapewniany jest obok emisji akcji w oparciu o zysk za dany rok obrotowy w wysokości co najmniej 8%. Wpłaty dokonywane są również do momentu, w którym kapitał zapasowy osiągnie wysokość co najmniej 1/3 kapitału zakładowego, jednak z tą różnicą, że nie będzie uwzględniany obok kapitału zakładowego z wartości udziału na emisji akcji kapitał podstawowy komplementariuszy. Różnica ta wynika z faktu, iż wkład komplementariuszy nie tworzy kapitału zakładowego, a kapitał zapasowy jest jego częścią. Pozostałe elementy, które zasilają kapitał zakładowy spółki komandytowo-akcyjnej są identyczne jak w spółce akcyjnej, a mianowicie są to dopłaty uiszczane przez akcjonariuszy oraz nadwyżki z nowych emisji akcji.

W odniesieniu do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością sposób kształtowania kapitału zapasowego powinna przewidywać umowa spółki bądź uchwały zgromadzenia wspólników.

Kapitał zapasowy ulega zmianom. Ujawnienie takich zmian wskazuje Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (dalej jako „Ustawa”), które mogą dotyczyć zbycia lub umorzenia akcji. Zgodnie z art. 36a ust. 1 Ustawy w przypadku, gdy wynikiem zbycia akcji jest dodatnia różnica pomiędzy ceną sprzedaży a ceną nabycia, jest ona przenoszona na kapitał zapasowy. Natomiast ujemną różnicę ujmuje się jako zmniejszenie kapitału zakładowego. Pozostałą część ujemnej różnicy, która przewyższa kapitał zapasowy ujmuje się jako stratę z lat ubiegłych i opisuje w informacji dodatkowej w sprawozdaniu finansowym za rok, w którym nastąpiła sprzedaż.

W art. 36a ust. 2 Ustawy jest mowa także o sytuacji umorzenia akcji. W tym przypadku różnicę między wartością nominalną a ceną nabycia także należy przenieść na kapitał zapasowy. Analogicznie do sytuacji zbycia akcji, gdy wystąpi ujemna różnica należy ją uwzględnić jako zmniejszenie kapitału zapasowego, zaś pozostałą część przewyższającą kapitał zapasowy jako stratę z lat ubiegłych i opisać w informacji dodatkowej w sprawozdaniu finansowym za rok, w którym nastąpiło obniżenie kapitału zakładowego.

Uregulowania te mają również zastosowanie do udziałów własnych spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, przy czym wyjątek stanowi umorzenie udziałów bez obniżenia kapitału zakładowego. Wskazany wyjątek opisuje przytoczona Ustawa w art. 36a ust. 3.

Tworzenie kapitału zapasowego ma na celu przede wszystkim obok zapewnienia pokrycie strat, kosztów, także ewentualnie umorzenie udziałów bądź akcji. Rozstrzygnięcia w kwestii użycia kapitału zapasowego dokonuje bądź walne zgromadzenie, co określa art. 396 § 5k.s.h. Przy czym, zawiera on również zastrzeżenie, że części kapitału zapasowego w wysokości jednej trzeciej kapitału zakładowego można użyć jedynie na pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym.

 

Podstawa prawna:

  1. Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 217),
  2. Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1526 ze zm.).

Zobacz także: