Słownik pojęć

Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

Przejdź do Twój e-PIT
  K

Koszty sądowe

Koszty sądowe to wszystkie opłaty i wydatki, które powstają w związku z prowadzeniem sprawy przed sądem. Stanowią one niezbędny element postępowania sądowego, ponieważ pokrywają koszty funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości, pracy sądu, doręczeń, opinii biegłych czy innych czynności procesowych.

Podstawę prawną regulującą kwestie kosztów sądowych stanowi ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, a w innych postępowaniach – odpowiednie przepisy Kodeksu postępowania karnego, administracyjnego lub pracy.

Koszty sądowe dzielą się na dwie główne kategorie:

  1. Opłaty sądowe – kwoty, które strona musi uiścić przy wnoszeniu pisma procesowego (np. pozwu, apelacji, skargi). Najczęstsze opłaty to:
  • opłata od pozwu (stała lub stosunkowa – zależna od wartości przedmiotu sporu),
  • opłata od apelacji, skargi kasacyjnej lub sprzeciwu,
  • opłata kancelaryjna za odpisy, kopie, zaświadczenia.
  1. Wydatki sądowe – rzeczywiste koszty ponoszone przez sąd w toku postępowania, np.:
  • wynagrodzenie biegłych, tłumaczy lub kuratorów,
  • koszty doręczeń, ogłoszeń i wezwań,
  • zwroty należności świadków,
  • koszty przejazdów, wizji lokalnych lub ekspertyz.

Zasadniczo koszty sądowe ponosi strona, która wnosi pismo do sądu lub strona przegrywająca sprawę. Zgodnie z zasadą „kto przegrywa – ten płaci”, strona przegrana zobowiązana jest do zwrotu przeciwnikowi poniesionych kosztów postępowania.

Sąd może jednak:

  • podzielić koszty między strony (np. przy częściowym uwzględnieniu roszczeń),
  • nie obciążać jednej ze stron kosztami z uwagi na szczególne okoliczności (np. trudną sytuację majątkową).

Osoby, które nie są w stanie ponieść kosztów sądowych bez uszczerbku dla utrzymania siebie lub rodziny, mogą ubiegać się o zwolnienie z kosztów sądowych.

W tym celu należy złożyć wniosek wraz z oświadczeniem o stanie majątkowym i dochodach.

Zwolnienie może być:

  • całkowite – obejmuje wszystkie opłaty i wydatki,
  • częściowe – dotyczy określonej części kosztów (np. połowy opłaty od pozwu).

Po zakończeniu postępowania sąd wydaje orzeczenie o kosztach sądowych. Może ono obejmować:

  • zwrot kosztów stronie wygrywającej,
  • zasądzenie kosztów na rzecz Skarbu Państwa,
  • ich rozdzielenie między uczestników postępowania.

Jeżeli strona uiściła opłatę, a pismo zostało odrzucone lub cofnięte przed wszczęciem sprawy, sąd zwraca uiszczoną kwotę w całości lub części.

Podstawa prawna:

  • Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1228 z późn. zm.).

Zobacz także: