Słownik pojęć

Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

Przejdź do Twój e-PIT
  P

Porozumienie rodzicielskie

Porozumienie rodzicielskie to pisemne porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie.

Zostało ono wprowadzone do polskiego ustawodawstwa na wzór prawa amerykańskiego, miało być wynikiem negocjacji między rodzicami, który był przedstawiany przed sądem i w swej istocie zawierał wzajemne zobowiązanie rodziców do określonego sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej i realizowania kontaktów z dzieckiem. Ma ono za zadanie eliminować późniejsze spory pomiędzy rodzicami w tym zakresie.

Treść porozumienia, zgodnie z przepisami, zostaje poddana kontroli sądowej. Propozycje rodziców sąd konfrontuje z wymaganiami wynikającymi z treści przepisów i jednocześnie poddaje ocenie zgodności z dobrem dziecka. Jeżeli porozumienie jest niezgodne z dobrem dziecka, sąd go nie akceptuje i samodzielnie orzeka o tych kwestiach.

Zgodnie z art. 58 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej „k.r. i o.”) obligatoryjnym elementem wyroku rozwodowego jest rozstrzygnięcie o władzy rodzicielskiej nad wspólnym, małoletnim dzieckiem małżonków, o kontaktach z tym dzieckiem oraz o obowiązku ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania małoletniego. Rodzice mają prawo zawrzeć porozumienie w sprawie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywania kontaktów z dzieckiem, a sąd uwzględni to porozumienie, jeżeli uzna, że jest ono zgodne z dobrem dziecka. Z art. 58 § 1a k.r. i o. wynika, że zasadą jest powierzenie wykonywania władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, przy jednoczesnym ograniczeniu władzy rodzicielskiej drugiego z rodziców do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do dziecka. Wyżej wymieniony paragraf daje jednak możliwość pozostawienia władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom, o ile zgłoszą zgodny wniosek w tym zakresie oraz przedstawią porozumienie w sprawie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem, a także zasadne jest przyjmowanie, że rodzice będą współdziałać w sprawach dziecka. Plan porozumienia powinien stanowić załącznik do pozwu o rozwód lub odpowiedzi na pozew. Porozumienie może być przedstawione sądowi również w późniejszym okresie wraz z modyfikacją żądania w zakresie orzeczenia o powierzeniu wykonywania władzy rodzicielskiej lub może być wynikiem rozmów między stronami, do których dochodzi w trakcie trwania postępowania rozwodowego. Zgodnie z art. 95 § 1 k.r. i o. władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw. Katalog określony wyżej wymienionym artykułem ma charakter otwarty. W literaturze zauważa się, że wykonywanie pieczy nad dzieckiem związane jest w szczególności z jego wychowaniem, kierowaniem jego postępowaniem, zapewnieniem mu warunków bytowych oraz troską o zdrowie i bezpieczeństwo dziecka.

W treści porozumienia należy dokładnie oznaczyć strony, między którymi porozumienie zostaje zawarte, a także małoletniego, którego dotyczy.

Zgodnie z art. 58 § 1 k.r. i o. sąd uwzględni porozumienie zawarte pomiędzy małżonkami jedynie wówczas, gdy jest ono zgodne z dobrem dziecka. Ponadto z treści art. 58 § 1 k.r. i o. wynika, że pozostawienie władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom zależy od uznania sądu i nie ma charakteru obligatoryjnego.

Odnosząc się do zakresu porozumienia, podkreślić należy, że ma ono dotyczyć wykonywania władzy rodzicielskiej, kontaktów z małoletnim i kwestii alimentów. Ustawodawca nie określił więc ani formy, ani minimalnej treści porozumienia. Mając na uwadze treść k.r. i o., wskazać należy, że porozumienie powinno uwzględniać wiek dziecka, jego właściwości i warunki osobiste, a także jego rozsądne życzenia. Ustalając treść porozumienia, należy mieć również na uwadze sytuację rodziców małoletniego: ich warunki osobiste, właściwości, a także możliwości majątkowe i zarobkowe. Porozumienie powinno być możliwie detaliczne, choć może zawierać jeszcze pewne punkty wymagające doprecyzowania. Jeżeli sąd uzna, że porozumienie jest niewystarczające lub zostało przygotowane tylko pro forma, może wyznaczyć stronom dodatkowy termin do jego uzupełnienia, wskazując, jakie kwestie powinny strony dopracować. Stopień szczegółowości postanowienia będzie różny w różnych sytuacjach.

Zgodnie z art. 26 § 1 kodeksu cywilnego (dalej k.c.) miejscem zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską jest miejsce zamieszkania rodziców albo tego z rodziców, któremu wyłącznie przysługuje władza rodzicielska lub któremu zostało powierzone wykonywanie władzy rodzicielskiej. Z treści art. 26 § 2 k.c. wynika, że jeżeli władza rodzicielska przysługuje na równi obojgu rodzicom mającym osobne miejsce zamieszkania, miejsce zamieszkania dziecka jest u tego z rodziców, u którego dziecko stale przebywa. Strony porozumienia mogą jednak ustalić miejsce zamieszkania małoletniego.

Stan prawny: 31 października 2023 roku

Podstawa prawna:

1)      Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1359 z późn. zm.).

Zobacz także: