Słownik pojęć

Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

Przejdź do Twój e-PIT
  P

Pełnomocnik

Pełnomocnik jest osobą fizyczną, która posiada uprawnienie do działania w imieniu i ze skutkiem prawnym dla swojego mocodawcy. Ustanowienie pełnomocnika następuje poprzez jednostronne wyrażenie oświadczenia woli. W nauce prawa pojęcie pełnomocnictwa rozumie się dwojako: jako dokument potwierdzający oświadczenie woli i jako czynność prawną, którą jest udzielenie pełnomocnictwa. W celu zapewnienia pewności obrotu, udzielenie pełnomocnictwo powinno być zakomunikowane pełnomocnikowi w wyraźny sposób. Brak dopełnienia powyższemu rodzi skutek w postaci bezskuteczności.

Wyróżnia się następujące rodzaje pełnomocnictw:

a)     Ogólne: obejmuje umocowanie do czynności zwykłego zarządu, 

b)    Szczególne: obejmuje umocowanie do podjęcia czynności przekraczającej zwykły zarząd, lub do wprost wskazanej czynności, lub gdy wymaga tego ustawa

c)     Rodzajowe: obejmuje czynności określonego rodzaju lub kategorii.

Zakres pełnomocnictwa nie może przekraczać czynności, do podjęcia których uprawniony jest mocodawca. Nie można bowiem przenieść na innego więcej praw niż samemu się posiada. 

Pełnomocnictwo co do zasady może być udzielone w dowolnej formie, również ustnie i per facta concludenda. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, wskazuje, że pełnomocnictwo ogólne powinno być sporządzone na piśmie ad solemitatem. Ustawy szczególne mogą uzależniać ważność udzielonego pełnomocnictwa od zachowania wymaganej przez nie formy. 

Co do zasady, udzielanie dalszych pełnomocnictw jest niemożliwe. Dopuszcza się jednak pełnomocnictwa substytucyjne, jeśli pozwala na to ustawa lub treść stosunku. Działanie pełnomocnika substytucyjnego odnosi bezpośredni skutek wobec mocodawcy. Co do osoby pierwotnego pełnomocnika nie zachodzi zmiana polegająca na uzyskaniu przez niego wobec substytuta, charakteru mocodawcy.

Pełnomocnictwo może być odwołane w każdym czasie, o ile mocodawca nie zrzekł się odwołania pełnomocnictwa z przyczyn uzasadnionych treścią stosunku prawnego, będącego podstawą pełnomocnictwa. Nadto umocowanie wygasa z chwilą śmierci mocodawcy i pełnomocnika, chyba że w pełnomocnictwie zastrzeżono inaczej. 

Umowa zawarta przez pełnomocnika z przekroczeniem umocowania dla swojej ważności wymaga potwierdzenia przez mocodawcę. Jednostronna czynność prawna, dokonana bez umocowania lub z przekroczeniem jego zakresu w cudzym imieniu jest nieważna. Działanie pełnomocnika po wygaśnięciu umocowania jest ważna, jeśli mieściła się w granicach pierwotnego umocowania, chyba że druga strona o wygaśnięciu pełnomocnictwa wiedziała lub z łatwością mogła się dowiedzieć. 

W przypadku gdy mocodawca ustanowił kilku pełnomocników, dając im ten sam zakres umocowania, każdy z nich może działać samodzielnie, chyba że co innego wynika z treści pełnomocnictwa.

Bycie pełnomocnikiem jest uprawnieniem, a nie przymusem. Co do zasady pełnomocnikiem może zostać każda osoba fizyczna. Przepisy szczególne wprowadzają w tym zakresie liczne ograniczenia. W prawie karnym i cywilnym procesowym w określonych przypadkach istnieje tzw. przymus radcowsko-adwokacki. W postępowaniu administracyjnym i sądowo administracyjnym pełnomocnikiem może być obok pełnomocników procesowych, także inny skarżący lub nawet członkowie najbliższej rodziny. Prawo bankowe dopuszcza możliwość ustanowienia dowolnej osoby pełnomocnikiem do rachunku bankowego, o ile posiada ona status polskiego rezydenta i co najmniej ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Działanie przez pełnomocnika jest możliwe również na gruncie przepisów Kodeksu spółek handlowych (Ustawa z dnia 15 września 2000 roku). 

Wprowadzenie do polskiego prawa możliwości udzielania pełnomocnictw jest znacznym ułatwieniem dla obrotu prawnego. Szczególny rodzaj pełnomocnictwa, którym jest prokura ułatwia prowadzenie spraw przedsiębiorstwa. Na gruncie prawa procesowego, korzystanie z prawa do obrony jest ściśle skorelowane z udzielaniem pełnomocnictwa. 

Podstawa prawna:

  1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. 2020 r. poz. 1740);
  2. Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. 2020 r. poz 152);
  3. Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. 2019 poz. 2325 ze zm.);
  4. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz.U. 2020 r. poz. 1896 ze zm.);
  5. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. 2020 poz. 1575 ze zm.).

Zobacz także: