Słownik pojęć

Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

Przejdź do Twój e-PIT
  I

Indos zastawniczy

Indos oznacza oświadczenie woli zbywającego weksel, czek, konosament na zlecenie lub inne papiery wartościowe (na mocy przepisów szczególnych) o przeniesieniu ich własności. Oświadczenie woli zgodnie z art. 60 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (dalej również jako: „k.c.”), to każde zachowanie się człowieka, które w co najmniej dostateczny sposób wyraża jego wolę (także dokonywane  w postaci elektronicznej).

Zgodnie z art. 9219 §2 k.c.: „indos jest pisemnym oświadczeniem umieszczonym na papierze wartościowym na zlecenie i zawierającym co najmniej podpis zbywcy, oznaczającym przeniesienie praw na inną osobę”. Przeniesienie praw ma miejsce tylko wówczas gdy dokument został wydany oraz wykazano istnienie nieprzerwanego szeregu indosów.

Rodzajem tego dokumentu jest indos zastawniczy. Na początku warto zaznaczyć, że do indosu zastawniczego stosuje się odpowiednio przepisy art. 327 – 335 Kodeksu cywilnego o zastawie. Bezpośrednie uregulowanie indosu zastawniczego znalazło się w art. 19 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. Prawo wekslowe: „jeżeli indos zawiera wzmiankę „waluta na zabezpieczenie”, „waluta w zastaw” lub jakąkolwiek inną wzmiankę, wyrażającą zastaw, posiadacz może wykonywać wszystkie prawa z wekslu; wszelako indos jego ma znaczenie jedynie indosu pełnomocniczego. Dłużnicy wekslowi nie mogą w tym przypadku zasłaniać się wobec posiadacza zarzutami, opartymi na swych stosunkach osobistych z indosantem, chyba że posiadacz, biorąc weksel, działał świadomie na szkodę dłużnika”.

Zastosowanie indosu zastawniczego nie prowadzi do zmiany w obrębie stosunków właścicielskich, bowiem weksel pozostaje własnością indosanta (indosantem jest ten kto przenosi własność weksla/czeku, druga strona to indosatariusz). Stosuje się go w celu zabezpieczenia wierzytelności indosatariusza względem indosanta innej niż wekslowa. Zaspokojenie indosatariusza następuje z wierzytelnością z sumy wekslowej. Innymi słowy – zbywca odpowiada wekslowo względem nabywcy. 

Posiadacz weksla może indosować go wyłącznie w formie indosu pełnomocniczego, o którym mowa w art. 18 Ustawy prawo wekslowe. Ustawa nie pozwala zastawnikowi  na przenoszenie własności weksla. Jeżeli udzielenie indosu zastawniczego zostało „ukryte” pod indosem właściwym, przyjmuje się, że dokonano czynności powierniczej. Wówczas indosatariusz może przenieść własność weksla na nabywcę, o ile ten działa wyłącznie w dobrej wierze.

Ustawa Prawo wekslowe pomimo blisko 85 lat obowiązywania, nie traci na aktualności, choć należy wskazać, że indos zastawniczy jest instytucją stosowaną marginalnie.

Podstawa prawna:

  1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.),
  2. Ustawa z dnia 28 kwietnia 1936 r. Prawo wekslowe (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 160).

Zobacz także: