Słownik pojęć

Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

Przejdź do Twój e-PIT
  D

Daniny publiczne

Celem zdefiniowania pojęcia należy w pierwszej kolejności przytoczyć przepisy systemu prawnego. Zgodnie z przepisem art. 217 Konstytucji, nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy.

Przepis art. 217 Konstytucji, którego adresatem są władze publiczne, jest skorelowany z przepisem art. 84 Konstytucji stanowiącym, iż każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie.

Pojęcie danin publicznych pojawia się w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Zgodnie z art. 5 ust. 2 pkt. 1) Ustawy, dochodami publicznymi są daniny publiczne, do których zalicza się: podatki, składki, opłaty, wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych i jednoosobowych spółek Skarbu Państwa oraz banków państwowych, a także inne świadczenia pieniężne, których obowiązek ponoszenia na rzecz państwa, jednostek samorządu terytorialnego, państwowych funduszy celowych oraz innych jednostek sektora finansów publicznych wynika z odrębnych ustaw.

Przez pojęcie „daniny publiczne” należy rozumieć świadczenia (bezzwrotne) na rzecz państwa lub innego związku publicznoprawnego (np. gminy, funduszy ubezpieczeń społecznych), ustalane jednostronnie na mocy określonego aktu prawnego, którego realizacja jest zabezpieczona możliwością zastosowania przymusu państwowego.

Danina publiczna może mieć formę:

- daniny osobistej (np. obowiązek służby wojskowej),

- daniny rzeczowej (np. obowiązek dostarczania kontyngentów żywnościowych, środka transportu),

- daniny pieniężnej – będące obecnie najpowszechniejszą stosowaną formą danin publicznych.

W literaturze wśród danin pieniężnych wyróżnia się:

- podatki,

- cła (niekiedy zaliczane do kategorii podatków),

- składki,

- opłaty,

- dopłaty (pobierane tytułem korzyści, związanych z działaniami jednostek państwowych lub samorządowych, np. opłata melioracyjna, opłata inwestycyjna),

- inne świadczenia pieniężne niemające funkcji represyjnej.

Powyższy podział nie jest podziałem rozłącznym, bowiem niektóre daniny publiczne mają charakter mieszany.

Daniny pieniężne mogą być:

- nieodpłatne (nieekwiwalentnee) – np. podatek, akcyza, cło, lub

- odpłatne (ekwiwalentne; przysługuje za nią świadczenie wzajemne, np. wykonanie czynności administracyjnej, skorzystanie z usługi) – np. opłata skarbowa. Źródło Portal Edukacji Ekonomicznej NBP, https://www.nbportal.pl/slownik/pozycje-slownika/danina-publiczna.

W ślad za ustawą o finansach publicznych, daniny publiczne należy definiować jako świadczenia pieniężne na rzecz władz publicznych których obowiązek świadczenia jest nałożony przez ustawy.

Podstawa prawna:

  • Ustawa o finansach publicznych z dnia 27 sierpnia 2009 r.

Zobacz także: