Słownik pojęć

Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

Przejdź do Twój e-PIT
  S

Schemat organizacyjny

Schemat organizacyjny służy przedstawieniu struktury organizacyjnej danej jednostki lub kilku jednostek, które ze sobą współdziałają. Sporządza się go najczęściej z wykorzystaniem odpowiedniego programu komputerowego, tak by przybrał formę umożliwiającą jego odczytanie i przekazywanie. Powinien być on przejrzysty, wskazywać na powiązania personalne i stanowiskowe, zakres zadań i powinien umożliwiać odkodowanie podziału obowiązków. Schemat organizacyjny określa zatem politykę funkcjonowania danego przedsiębiorstwa (jednostki) jako organizacji. Określa się w nim:

  • układ hierarchiczny w organizacji,
  • istniejące w ramach organizacji jednostki wewnętrzne (organizacyjne),
  • rodzaj powiązania między tymi jednostkami,
  • istniejące stanowiska pracy, zakres obowiązków, stanowiska lub komórki nadzorcze,
  • sposób postępowania w razie konieczności wskazania komórki wyższego stopnia,
  • koordynowanie działań w ramach działalności jednostki

Wyróżnia się dwa zasadnicze rodzaje schematów organizacyjnych: strukturę hierarchiczną i strukturę organiczną. Dość dodać, że schematy będą różnić się z uwagi na rodzaj podmiotu, rynek, na którym działa oraz jego wielkość. Struktura hierarchiczna może przybierać również dwie formy: liniową oraz funkcjonalną. W pierwszej z nich występuje podmiot kierowniczy (często jest nim właściciel), który skupia w sobie najważniejsze kompetencje decyzyjne i zarządcze (centralizacja). Cechą charakterystyczną tego modelu jest podporządkowanie pracowników wynikające z ich zadań. Z kolei w modelu funkcjonalnym kierowanie organizacją jest przekazane do menadżerów wyodrębnionych jednostek organizacyjnych. Kompetencje kierownicze, w przeciwieństwie do modelu liniowego, opierają się na stosunku funkcjonalnym oraz służbowym. Nie jest wykluczone, aby schemat organizacyjny danej jednostki wprowadził model mieszany, w którym znajdą się cechy dwóch wskazanych powyżej. 

Drugi rodzaj schematów – struktura organiczna, dzieli się na: sieciową i projektową. Struktura sieciowa dotyczy współdziałania dwóch lub więcej podmiotów w ramach jakiegoś przedsięwzięcia i tworzenia tzw. spółek wirtualnych. Natomiast struktura projektowa jest związana z koniecznością odpowiedzi na nowe zadania. Innymi słowy – w związku z powstaniem jakiegoś problemu lub innego rodzaju wyzwania dla organizacji, powołuję się zespoły, które mają się nimi zająć. Są to najczęściej zespoły interdyscyplinarne, a ich byt kończy się wraz z wykonaniem zadania lub z nadejściem terminu.

Oprócz tych dwóch podstawowych struktur, wyróżnia się również strukturę macierzową (podwójne kierowanie, rozbicie centralizacji władzy) oraz dywizjonalną (wyodrębnianie samodzielnych jednostek, decentralizacja władzy). 

Schematy organizacyjne są z pewnością dużym ułatwieniem dla określenia struktury organizacji, kompetencji właściwych dla menadżerów czy przypisanych do określonych stanowisk. Ułatwiają one również zarządzanie przedsiębiorstwem, wspomagają rozwiązywanie konfliktów i dają możliwości poprawy jego rentowności. Modele schematów organizacyjnych są ściśle związane z modelami zarządzania

Zobacz także: