Słownik pojęć

Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

Przejdź do Twój e-PIT
  D

Dług

Dług jest pojęciem niezwykle często używanym w praktyce obrotu prawnego i gospodarczego, mimo to nie posiada definicji ogólnej. Szeroki zakres pojęciowy „długu” powoduje trudności w jego zdefiniowaniu. W największym uproszczeniu dług jest świadczeniem o charakterze obowiązkowym, powstającym ze stosunku zobowiązaniowego. Stanowi on antonim wierzytelności. Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 21 września 2016 r. sygn. I ACa 1341/5 zdefiniował dług jako: „ogólną powinność spełnienia świadczenia obciążającego dłużnika na podstawie jednego stosunku zobowiązaniowego, obejmującą całość jego obowiązków wynikających z tego stosunku”.

Zgodnie z art. 352 §1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (dalej też jako: „k.c.”, „kodeks cywilny”) zobowiązanie polega na istnieniu relacji, w której wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a ten powinien je spełnić. Świadczenie polega na działaniu albo zaniechaniu. Zatem istnienie zobowiązania, którego przedmiotem jest określone świadczenie, konstytuuje istnienie dłużnika i jego pozycję.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 27 listopada 2017 r. sygn. II FSK 662/11 skonstatował, że: „o długu można mówić wtedy, gdy po stronie dłużnika występuje zobowiązanie tj. obowiązek spełnienia oznaczonego świadczenia, zobowiązanie do określonych świadczeń pieniężnych lub świadczeń w naturze, a nie tylko zobowiązanie z tytułu pożyczek i kredytów”. W ocenie Sądu Najwyższego dłużnikiem: „jest strona zobowiązana w stosunku prawnym zobowiązaniowym do spełnienia określonego świadczenia wobec wierzyciela” (wyrok z dnia 13 kwietnia 2018 r. sygn. II KK 411/17).

Jeśli idzie o strony, które związane są z pojęciem długu, ich katalog nie jest wyczerpany wyłącznie przez dłużnika oraz wierzyciela. Przykładowo w tzw. skardze paulińskiej występuje również osoba trzecia. Swój udział w powstawaniu długów mają również sądy oraz organy administracji publicznej. Nałożenie grzywny, administracyjnej kary pieniężnej, określenie obowiązku alimentacyjnego powodują, że zobowiązany nabywa status dłużnika. Do momentu spełnienia świadczenia istnieje dług.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 października 2016 r. sygn. I CSK 661/15 wypowiedział się na temat wymagalności długu: „przyjmuje się, że przez wymagalność należy rozumieć stan, w którym wierzyciel ma prawną możliwość żądania zaspokojenia przysługującej mu wierzytelności (pierwszą chwilę, z której upływem wierzyciel może domagać się od dłużnika spełnienia świadczenia) albo też, iż jest to ostatni dzień, w którym dłużnik może spełnić świadczenie w sposób zgodny z treścią zobowiązania. Jest to stan potencjalny o charakterze obiektywnym, którego początek następuje w chwili, gdy wierzytelność zostaje uaktywniona”.

Dług może być przedmiotem obrotu na skutek:

  • umowy sprzedaży (art. 535 k.c.),
  • cesji (art. 509 k.c.),
  • przejęcia (art. 519 k.c.).

Ponadto należy wskazać, że dług podlega przedawnieniu.

Kodeks cywilny wyróżnia terminy przedawnienia: 6 letni, 3 letni i 2 letni. Ustawy szczególne mogą wprowadzać inne terminy przedawnienia. Przedawnienie oznacza możliwość uchylenia się od zaspokojenia roszczenia po upływie ustawowego terminu.

Podstawa prawna:

  • ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 roku o krajowym rejestrze sądowym (Dz.U. 2021.112 t.j.).

Zobacz także: