Słownik pojęć

Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

Przejdź do Twój e-PIT
  A

Amortyzacja

Na gruncie prawa podatkowego można rozróżnić amortyzację tzw. bilansową, dotyczącą podatników prowadzących pełną księgowość w ramach działalności gospodarczej, jak i tzw. amortyzację podatkową, która dotyczy każdego podatnika, wprowadzającego do majątku przedsiębiorstwa określone składniki majątku trwałego.

Amortyzacja to rozłożenie w czasie poniesionych kosztów wprowadzenia do aktywów (jako mienia) przedsiębiorstwa określonych składników majątku. Amortyzacja pozwala tym samym na zaliczanie kosztu nabycia składnika majątku do kosztów uzyskania przychodu, a więc pozwala na obniżenie dochodu i zapłatę niższego podatku dochodowego. W prawie polskim konstrukcja ta jest przedmiotem regulacji trzech ustaw: 

  1. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku od osób fizycznych,
  2. Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych,
  3. Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości.

Zasady dokonywania naliczeń i ujawniania w księgach odpisów amortyzacji w ustawach o podatkach dochodowych (1 i 2) są podobne. Ustawodawca przyjął odmienne stawki rocznych odpisów amortyzacyjnych dla poszczególnych kategorii środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, które uwzględniają ich żywotność oraz tempo zużycia. Czas całkowitej amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nie jest jednak czasem ich rzeczywistego zużycia, lecz określone są w fikcyjny sposób dla celów uregulowań prawa podatkowego. Wprowadzono również szereg obowiązków dokumentacyjnych, których niedopełnienie powoduje niemożność dokonywania odpisów amortyzacyjnych, co wywołuje poważne skutki podatkowe.

Co do zasady, amortyzacji podlegają dwie kategorie składników majątku podatnika: środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne. Wyżej wymienione ustawy zawierają zamknięte katalogi środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, które podlegają amortyzacji

Amortyzacja bilansowa ma na celu umożliwienie przedstawienia przede wszystkim sytuacji finansowej i majątkowej spółki, jej wyniku finansowego i rentowności. Amortyzacja bilansowa stanowi podobnie jak podatkowe rozłożenie w czasie kosztów związanych z zużyciem określonych elementów majątku podatnika. Jednak jej cele, jak i reguły są odmienne od amortyzacji na gruncie prawa podatkowego. Stanowią o tym także przepisy Ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości. Amortyzacja bilansowa sprowadza się do uwzględnienia w księgach rachunkowych przedsiębiorstwa utraty wartości początkowej przez poszczególne środki trwałe bądź wartości niematerialne i prawne na skutek ich zużycia oraz upływu czasu. Jednak nie dotyczy ona kwestii podatkowych przedsiębiorstwa. Utrata wartości początkowej (kosztu nabycia lub wytworzenia) przez poszczególne składniki majątku przedsiębiorcy, będące jej przedmiotem, powinna odzwierciedlać ich rzeczywiste zużycie i realną utratę wartości, niezależnie czy odpis amortyzacyjny będzie zaliczony do podatkowych kosztów uzyskania przychodu

Katalogi środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych w Ustawach o podatku dochodowych o osób fizycznych i podatku dochodowym od osób prawnych oraz w Ustawie o rachunkowości nie są ze sobą tożsame. Występujące w tym zakresie różnice sprawiają, iż niekiedy określony element majątku trwałego podatnika będzie podlegać amortyzacji bilansowej, jednocześnie nie mając statusu środka trwałego bądź wartości niematerialnej lub prawnej na gruncie prawa podatkowego. Tak jest co do zasady z wartościami materialnymi i prawnymi.

Podstawa prawna:

  1. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1426 ze zm.),
  2. Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz.  1406 ze zm.),
  3. Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 217).

Zobacz także:

  1. Aktywa
  2. Majątek
  3. Mienie