Słownik pojęć

Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

Przejdź do Twój e-PIT
  P

Pracownik

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (dalej jako: „k.p.”): „kodeks pracy określa prawa i obowiązki pracowników i pracodawców”. Ustawa wprowadza definicje legalne obu tych podmiotów. Zgodnie z art. 3 k.p. pracodawcą jest osoba fizyczna oraz jednostka organizacyjna (także nieposiadająca osobowości prawnej), o ile zatrudniają one pracowników. Zaś pracownikiem – zgodnie z art. 2 k.p. – za pracownik należy uznać każdą osobę zatrudnioną na podstawie umowy o pracę, spółdzielczej umowy o prace, wyboru, aktów powołania i mianowania.

Pracownika i pracodawcę łączy stosunek pracy. Ustawodawca określił treść stosunku pracy w art. 22 §1 k.p. jako sprzężenie obowiązków i uprawnień pracownika i pracodawcy. Pracownik zobowiązuje się wykonywać pracę określonego rodzaju dla pracodawcy, we wskazanym miejscu i czasie, a pracodawca do zatrudniania i wypłaty wynagrodzenia. Pracownik działa więc pod kierownictwem pracodawcy m.in. w miejscu i czasie wyznaczonym mu przez pracodawcę (osobę kierowniczą wskazaną przez pracodawcę).

O statusie pracownika decyduje podstawa prawna zatrudnienia: umowa o pracę, spółdzielcza umowa o prace, powołanie, mianowanie i wybór. Bez znaczenia pozostaje rodzaj pracy czy staż pracy. Również dla uzyskania statusu pracownika znaczenia nie ma zajmowane stanowisko czy właściwości pracodawcy takie jak np. forma prawna działalności i wielkość jego przedsiębiorstwa. Wyłącznie pracownik korzysta z uprawnień przewidzianych przez Kodeks pracy. 

Pracownikiem nie jest:

- osoba wykonująca pracę na podstawie umów cywilnoprawnych,

- osoba prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą,

- zatrudnieni w oparciu o stosunek służbowy (np. Straż Pożarna, Policja, żołnierze),

- wykonujący pracę nakładczą. 

Pracownikiem może być tylko osoba fizyczna, co do zasady, po osiągnięciu 18 roku życia. Wyjątkowo może zostać nim osoba między 15, a 18 rokiem życia (pracownik młodociany). Na mocy art. 191 k.p.: „wolno zatrudniać tylko tych młodocianych, którzy: 1) ukończyli co najmniej ośmioletnią szkołę podstawową; 2) przedstawią świadectwo lekarskie stwierdzające, że praca danego rodzaju nie zagraża ich zdrowia”. Ustawodawca wyjątkowo dopuszcza pracę dzieci poniżej 16 roku życia: „wykonywanie pracy lub innych zajęć zarobkowych przez dziecko do ukończenia przez nie 16 roku życia jest dozwolone wyłącznie na rzecz podmiotu prowadzącego działalność kulturalną, artystyczną, sportową lub reklamową i wymaga uprzedniej zgody przedstawiciela ustawowego lub opiekuna tego dziecka, a także zezwolenia właściwego inspektora pracy”.

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 14 stycznia 1993 r. II UZP 21/92 stwierdził, że:               „wspólnik spółki cywilnej nie może zawrzeć ze wspólnikami tej spółki umowy o pracę, której przedmiotem byłoby prowadzenie lub reprezentowanie spraw spółki. Jeżeli wspólnik w umowie o pracę zobowiąże się do prowadzenia spraw spółki lub reprezentowania spółki, to takie zobowiązanie nie może być traktowane jak rzeczywiste zawarcie umowy o pracę, za którą wspólnikowi przysługuje wynagrodzenie. Prowadzenie spraw spółki jest bowiem obowiązkiem wspólnika, za które nie może on żądać wynagrodzenia, gdyż osobiste świadczenie pracy połączone z prowadzeniem lub reprezentowaniem spółki wynika z istoty jego członkostwa w spółce cywilnej”.

Podstawa prawna:

  1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1320)

 Źródła:

  1. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 1993 r. II UZP 21/92

 Zobacz także: