Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

	Z
Zwyczaj	Zwyczaj nie jest, co prawda pojęciem zdefiniowanym w polskim porządku prawnym, lecz jednak stosowanym w przepisach. Należy je rozumieć jako dostatecznie utrwaloną w danej społeczności praktykę określonego postępowania, która charakteryzuje się już odpowiednio długim okresem stosowania i utrwalonym przekonaniem danej społeczności o potrzebie postępowania w zgodny z nią sposób. Zwyczaj ma znaczenie dla wykładni czynności prawnej, jest pomocny dla określenia jej skutków lub oceny wykonania zobowiązania, lecz nie może zastępować oświadczenia woli^[1]. Zwyczaj nie może być zatem utożsamiany z prawem zwyczajowym i jako taki nie jest źródłem prawa. Z punktu widzenia przedsiębiorcy uczestniczącego w obrocie istotne znaczenie ma to, iż pomimo, że zwyczaje nie mają postaci norm prawnych, wiele przepisów odsyła do nich, jako elementów kształtujących stosunki prawne oraz wpływających na interpretację oświadczenia woli. Tak jest np. w: art. 56 k.c., który stanowi, iż czynność prawna wywołuje nie tylko skutki w niej wyrażone, lecz również te, które wynikają z ustawy, zasad współżycia społecznego i ustalonych zwyczajów; art. 65 §1 k.c., kluczowy dla zasad interpretacji oświadczenia woli stanowi, że „oświadczenie woli należy tak rozumieć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje”; art. 69 k.c. stanowiącym, że jeżeli jest tak według przyjętego w danych stosunkach zwyczaju - dojście do składającego ofertę oświadczenia woli drugiej strony o jej przyjęciu nie jest potrzebne; art. 354 k.c. Stanowi on, iż zarówno dłużnik, wykonując swoje zobowiązanie, jak i wierzyciel, współdziałając przy jego realizacji, powinni postępować w sposób odpowiadający ustalonym zwyczajom, jeżeli takie w danym przypadku istnieją. Ponadto, pojęcie „zwyczaju” występuje także w przepisach prawa rzeczowego i zobowiązań m.in. art. 287, art. 298, art. 394 § 1 k.c., art. 699 k.c., art. 788 § 2 k.c., art. 801 § 2 i art. 856 § 2 k.c. W profesjonalnym obrocie cywilnoprawnym między przedsiębiorcami praktyczną rolę odgrywają zwyczaje handlowe. Doniosłość prawną ma oczywiście tylko taki zwyczaj, który nie jest sprzeczny z normami bezwzględnie obowiązującymi oraz pod warunkiem, iż strony umowy znały lub powinni były znać jako profesjonalni uczestnicy obrotu. Najprostszym przykładem może tu być uściśnięcie ręki na targu na znak, iż doszło do zawarcia umowy np. sprzedaży. Innym przykładem ustalonego zwyczaju jest powszechne w zawieranych pomiędzy przedsiębiorcami umowach najmu, w przypadku opóźnienia w wydaniu lokalu, ustalanie opłat za bezumowne korzystanie w wysokości miesięcznego czynszu a nawet jego wielokrotności^[2]. Jednakże znaczenie mogą mieć również inne, szczególne zwyczaje dla danej społeczności lokalnej, określonego rynku produktów lub usług bądź grupy zawodowe, a także co istotne w kontraktach międzynarodowych lub ze względu na położenie geograficzne. Każdorazowo doniosłość prawna zwyczaju podlegać będzie zatem ustaleniu (w przypadku sporu – przez sąd właściwy). W obrocie międzynarodowym zwyczaje handlowe podlegają unifikacji i spisaniu w zbiory reguł pod auspicjami organizacji i stowarzyszeń, takich jak np. Międzynarodowa Izba Handlowa w Paryżu ( ICC – International Chamber of Commerce). Z kolei rozpowszechnionym i dobrze znanym w praktyce kontraktowej zbiorem reguł są tzw. incoterms będące zbiorem zasad wykładni terminów, a ściślej rzecz biorąc formuł handlowych. Doniosłą rolę zwyczajom i praktykom kontraktowym przypisuje się w Konwencji Narodów Zjednoczonych o umowach w międzynarodowej sprzedaży towarów sporządzonej w Wiedniu dnia 11 kwietnia 1980 r. (Dz. U. 1997 nr 45 poz. 286), która w art. 9 ust.1 stanowi, że strony są związane wszelkimi zwyczajami, które uzgodniły, oraz ustaloną między nimi praktyką. Zwyczaj ma tu istotne znaczenie, gdyż należy go traktować jako element treści umowy, a nie jako odrębne źródło stosunku zobowiązaniowego. -- ^[1] Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 listopada 2008 roku, sygn. akt I PK 82/08 ^[2] Wyrok Sądu Okręgowy w Łodzi z 11 lipca 2014 r., sygn. akt XIII Ga 752/13

Zwyczaj

Zwyczaj nie jest, co prawda pojęciem zdefiniowanym w polskim porządku prawnym, lecz jednak stosowanym w przepisach. Należy je rozumieć jako dostatecznie utrwaloną w danej społeczności praktykę określonego postępowania, która charakteryzuje się już odpowiednio długim okresem stosowania i utrwalonym przekonaniem danej społeczności o potrzebie postępowania w zgodny z nią sposób. Zwyczaj ma znaczenie dla wykładni czynności prawnej, jest pomocny dla określenia jej skutków lub oceny wykonania zobowiązania, lecz nie może zastępować oświadczenia woli^[1]. Zwyczaj nie może być zatem utożsamiany z prawem zwyczajowym i jako taki nie jest źródłem prawa. Z punktu widzenia przedsiębiorcy uczestniczącego w obrocie istotne znaczenie ma to, iż pomimo, że zwyczaje nie mają postaci norm prawnych, wiele przepisów odsyła do nich, jako elementów kształtujących stosunki prawne oraz wpływających na interpretację oświadczenia woli. Tak jest np. w:

art. 56 k.c., który stanowi, iż czynność prawna wywołuje nie tylko skutki w niej wyrażone, lecz również te, które wynikają z ustawy, zasad współżycia społecznego i ustalonych zwyczajów;
art. 65 §1 k.c., kluczowy dla zasad interpretacji oświadczenia woli stanowi, że „oświadczenie woli należy tak rozumieć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje”;
art. 69 k.c. stanowiącym, że jeżeli jest tak według przyjętego w danych stosunkach zwyczaju - dojście do składającego ofertę oświadczenia woli drugiej strony o jej przyjęciu nie jest potrzebne;
art. 354 k.c. Stanowi on, iż zarówno dłużnik, wykonując swoje zobowiązanie, jak i wierzyciel, współdziałając przy jego realizacji, powinni postępować w sposób odpowiadający ustalonym zwyczajom, jeżeli takie w danym przypadku istnieją.

Ponadto, pojęcie „zwyczaju” występuje także w przepisach prawa rzeczowego i zobowiązań m.in. art. 287, art. 298, art. 394 § 1 k.c., art. 699 k.c., art. 788 § 2 k.c., art. 801 § 2 i art. 856 § 2 k.c.

W profesjonalnym obrocie cywilnoprawnym między przedsiębiorcami praktyczną rolę odgrywają zwyczaje handlowe. Doniosłość prawną ma oczywiście tylko taki zwyczaj, który nie jest sprzeczny z normami bezwzględnie obowiązującymi oraz pod warunkiem, iż strony umowy znały lub powinni były znać jako profesjonalni uczestnicy obrotu. Najprostszym przykładem może tu być uściśnięcie ręki na targu na znak, iż doszło do zawarcia umowy np. sprzedaży. Innym przykładem ustalonego zwyczaju jest powszechne w zawieranych pomiędzy przedsiębiorcami umowach najmu, w przypadku opóźnienia w wydaniu lokalu, ustalanie opłat za bezumowne korzystanie w wysokości miesięcznego czynszu a nawet jego wielokrotności^[2]. Jednakże znaczenie mogą mieć również inne, szczególne zwyczaje dla danej społeczności lokalnej, określonego rynku produktów lub usług bądź grupy zawodowe, a także co istotne w kontraktach międzynarodowych lub ze względu na położenie geograficzne. Każdorazowo doniosłość prawna zwyczaju podlegać będzie zatem ustaleniu (w przypadku sporu – przez sąd właściwy).

W obrocie międzynarodowym zwyczaje handlowe podlegają unifikacji i spisaniu w zbiory reguł pod auspicjami organizacji i stowarzyszeń, takich jak np. Międzynarodowa Izba Handlowa w Paryżu ( ICC – International Chamber of Commerce). Z kolei rozpowszechnionym i dobrze znanym w praktyce kontraktowej zbiorem reguł są tzw. incoterms będące zbiorem zasad wykładni terminów, a ściślej rzecz biorąc formuł handlowych. Doniosłą rolę zwyczajom i praktykom kontraktowym przypisuje się w Konwencji Narodów Zjednoczonych o umowach w międzynarodowej sprzedaży towarów sporządzonej w Wiedniu dnia 11 kwietnia 1980 r. (Dz. U. 1997 nr 45 poz. 286), która w art. 9 ust.1 stanowi, że strony są związane wszelkimi zwyczajami, które uzgodniły, oraz ustaloną między nimi praktyką. Zwyczaj ma tu istotne znaczenie, gdyż należy go traktować jako element treści umowy, a nie jako odrębne źródło stosunku zobowiązaniowego.

^[1] Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 listopada 2008 roku, sygn. akt I PK 82/08

^[2] Wyrok Sądu Okręgowy w Łodzi z 11 lipca 2014 r., sygn. akt XIII Ga 752/13