Słownik pojęć

Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

Przejdź do Twój e-PIT
  U

Urlop macierzyński

Zgodnie z art.180 Kodeksu pracy pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze:

1) 20 tygodni - w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie;

2) 31 tygodni - w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie;

3) 33 tygodni - w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie;

4) 35 tygodni - w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie;

5) 37 tygodni - w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.

Przed przewidywaną datą porodu pracownica może wykorzystać nie więcej niż 6 tygodni urlopu macierzyńskiego. Po porodzie przysługuje urlop macierzyński niewykorzystany przed porodem aż do wyczerpania wymiaru, o którym mowa powyżej.

Prawo do urlopu macierzyńskiego ma kobieta, która urodziła dziecko w czasie trwania stosunku pracy.

Porodem jest zakończenie ciąży trwającej co najmniej 22 ukończone tygodnie (załącznik do rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 25.04.1994 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie rodzajów dokumentacji medycznej, sposobu jej prowadzenia oraz szczegółowych warunków jej udostępniania, Dz.U. Nr 56, poz. 234).

Pracownica nie może zrzec się prawa do tego urlopu, może jedynie zrezygnować z części urlopu, o ile pozostałą jego część wykorzysta pracownik – ojciec dziecka albo pracownik – inny członek najbliższej rodziny bądź, o ile przez okres odpowiadający okresowi, który pozostał do końca urlopu macierzyńskiego, osobistą opiekę nad dzieckiem będzie sprawował ubezpieczony – ojciec dziecka bądź ubezpieczony – inny członek najbliższej rodziny, którzy w celu sprawowania tej opieki przerwali działalność zarobkową. Zakaz ten wynika z funkcji urlopu macierzyńskiego (ochrona zdrowia pracownicy i interesów dziecka), a także pośrednio z analogii do art. 152 § 2 k.p.. Skoro przepis ten zakazuje pracownikowi zrzeczenia się prawa do urlopu wypoczynkowego, to tym bardziej należy uznać za niedopuszczalne zrzeczenie się prawa do urlopu macierzyńskiego. Ponadto, gdyby pracownica mogła choćby w części zrzec się swobodnie prawa do urlopu macierzyńskiego, to przewidziana w art. 180 § 4, 6 i 10 możliwość rezygnacji (czyli zrzeczenia się) z dalszej części urlopu po wykorzystaniu 8 lub 14 tygodni nie byłaby uwarunkowana od przejęcia tej części przez ojca dziecka lub innego członka najbliższej rodziny. Przedmiotem ochrony jest tu interes dziecka polegający na sprawowaniu opieki nad nim przez członka rodziny przez cały okres urlopu macierzyńskiego przysługującego pracownicy, co w drugiej jego części może być wykonywane nie tylko przez matkę.

Rozkład urlopu i data jego rozpoczęcia uzależnione są od dwóch okoliczności: wniosku pracownicy i przewidywanej daty porodu (określonej w zaświadczeniu lekarskim).

Kobieta nie jest obowiązana do korzystania z urlopu macierzyńskiego przed porodem. Na jej wniosek urlop macierzyński może być podzielony na dwie części – przed i po porodzie. Pracownica może wykorzystać cały urlop macierzyński, licząc od dnia porodu.

Każda pracownica może zrezygnować z części urlopu macierzyńskiego pod dwoma warunkami:

1) pracownica musi po porodzie wykorzystać co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego; do okresu tego nie wlicza się zatem urlopu macierzyńskiego wykorzystanego przed datą porodu, o ile z tej możliwości kobieta korzysta;

2) z reszty niewykorzystanej części urlopu macierzyńskiego skorzysta pracownik – ojciec wychowujący dziecko albo ubezpieczony – ojciec dziecka, który w celu osobistego sprawowania tej opieki przerwał działalność zarobkową

Podstawa prawna:

1) Ustawa z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 923).