Słownik pojęć

Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

Przejdź do Twój e-PIT
  U

Umorzenie zobowiązania (datio in solutum)

Zgodnie z zasadą swobody umów z art. 353ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (dalej również jako: „k.c.”) dłużnik może po uzgodnieniu z wierzycielem dokonać modyfikacji umówionego świadczenia i w jego miejsce wykonać inne.  W celu zwolnienia się z zobowiązania wynikającego z umowy, może złożyć ofertę wykonania świadczenia zamiennego. Podstawa prawna datio in solutum to art. 453 k.c.: „jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa. Jednakże gdy przedmiot świadczenia ma wady, dłużnik obowiązany jest do rękojmi według przepisów o rękojmi przy sprzedaży”. Wierzyciel może takie świadczenie przyjąć i umorzyć pierwotne zobowiązanie.  Swoją zgodę na wykonanie świadczenia zastępczego wyrazić może przez każde zachowanie z którego wynika, chociażby w sposób dorozumiany, zamiar umorzenia zobowiązania dotychczasowego, o ile z postanowień umowy lub przepisów ius cogens (bezwzględnie obowiązujące) dla danego stosunku nie wynika co innego.

Datio in solutum może być w konkretnych okolicznościach uznana za nieważną, między innymi z powodu sprzeczności z zasadami współżycia społecznego lub dlatego, że miała na celu obejście ustawy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 marca 2003 r., sygn. akt III CKN 804/00, LEX nr 78896).

Jeżeli dłużnik mimo zgody wierzyciela nie spełni nowego, zadeklarowanego świadczenia, w mocy pozostaje pierwotny stosunek prawny, a zobowiązanie nie jest umorzone.

Możliwe jest również umorzenie zobowiązania poprzez wykonanie świadczenia zamiennego przez osobę trzecią. W takiej sytuacji niezbędne jest zawarcie umowy pomiędzy dłużnikiem a wierzycielem - pactum de in solutum dando oraz spełnienie świadczenia substytucyjnego przez inny podmiot. 

Skutkiem spełnienia świadczenia w miejsce świadczenia pierwotnego jest umorzenie pierwotnego zobowiązania.

Problematyczna może stać się sprawa usunięcia wadliwego wykonania świadczenia zamiennego.  W takiej sytuacji wierzyciel będzie mógł wybrać jedno z przysługujących mu uprawnień:

  • odstąpienie od umowy,
  • żądanie wymiany na przedmiot niewadliwy,
  • naprawa wadliwego przedmiotu oraz obniżenie jego ceny,
  • uchylenie się od swojego oświadczenia woli w przypadku gdy złożył oświadczenie pod wpływem błędu wywołanego przez dłużnika (art. 84 pkt. ).

Datio in Solutum jest zatem wygaśnięciem zobowiązań poprzez spełnienie przez dłużnika za zgodą wierzyciela innego, zamiennego świadczenia. Zobowiązanie pierwotne wówczas wygasa tak, jakby wygasło przez jego wykonanie.

 

Podstawa prawna:

  1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.).

Źródła:

  1. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 marca 2003 r., sygn.. akt III CKN 804/00

Zobacz także: