	T
Termin	Termin jest zastrzeżeniem dodatkowym zawartym w treści czynności prawnej, które uzależnia powstanie lub ustanie skutku prawnego od zdarzenia przyszłego i pewnego. Skutek czynności prawnej zostaje tym samym ograniczony w czasie lub powstaje (zachodzi) po upływie oznaczonego terminu. Różnica między terminem a warunkiem polega na tym, że przy terminie brak jest elementu niepewności (zdarzenie przyszłe niepewne). Przykład: wykonanie świadczenia nastąpi z upływem trzymiesięcznego terminu od dnia zawarcia umowy. Wyróżniamy terminy początkowe (zawieszające), które uzależniają powstanie skutku prawnego od nadejścia zdarzenia przyszłego i pewnego oraz terminy końcowe, które uzależniają od nadejścia takiego zdarzenia ustanie skutku prawnego (rozwiązujące). Do terminów początkowych stosuje się odpowiednio przepisy o warunku zawieszającym, a do terminów końcowych przepisy o warunku rozwiązującym. Co do zasady, czynności prawne, które nie mogą być ograniczone warunkiem, nie dopuszczają również zastrzeżenia terminu. Z zasady swobody umów wyrażonej w art. 353¹ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny wynika m.in. prawo do swobodnego określenia terminu jako elementu stosunku prawnego („strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego”). Termin zastrzega się poprzez wskazanie konkretnej daty (np. 10.04.1997 r.), upływ czasu (np. umowa wygasa w ciągu 1 miesiąca), według nieznanej jeszcze daty zdarzenia przyszłego, ale pewnego (np. otwarcie spadku). Z kolei oznaczanie terminu odbywa się zawsze w dniach, tygodniach, miesiącach albo latach. Doktryna jest zgodna, co do zasad dotyczących oznaczania i obliczania terminów. Jeżeli termin określono w dniach, kończy się on z upływem ostatniego dnia, nie wliczając w to dnia, w którym miało miejsce zdarzenie prawne. Gdy oznaczono go w tygodniach, miesiącach albo latach – termin upływa z dniem, który odpowiada początkowemu dniu terminu (np. wtorek – wtorek). Jeden miesiąc zawsze odpowiada 30 dniom, a rok – 365 dniom. Pół miesiąca to 15 dni, początek miesiąca to jego pierwszy dzień, środek – piętnasty, a koniec – ostatni dzień tego miesiąca. Pojęcie terminu jest niezwykle istotne dla całego obrotu prawnego. Wyróżnia się następujące rodzaje terminów stanowczych (inne niż umowne): materialnoprawny – wynikają wprost z przepisów, organ ani strony czynności prawnej nie mają na niego wpływu (np. termin zatarcia skazania), zawity – niepodjęcie czynności w okresie wyznaczonym terminem, powoduje wygaśnięcie prawa do podjęcia tej czynności (np. termin do wniesienia zażalenia), prekluzja – po bezskutecznym upływie terminu, uprawnienie do dokonania czynności wygasa, dokonanie czynności po tym terminie nie wywołuje skutków prawnych. W ściśle określonych w ustawie przypadkach niektóre terminy mogą zostać przywrócone. Przykładowo zgodnie z art. 58 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego zainteresowany, który uchybił terminowi może zwrócić się do organu o przywrócenie go. Ma na to 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia, ponadto ustawa wymaga uprawdopodobnienia, że nastąpiło ono bez jego winy oraz uczynienia zadość czynności, której zainteresowany uchybił. Podstawa prawna: Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.), Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 735). Zobacz także: Kontrakt terminowy Przedawnienie roszczeń

Termin

Termin jest zastrzeżeniem dodatkowym zawartym w treści czynności prawnej, które uzależnia powstanie lub ustanie skutku prawnego od zdarzenia przyszłego i pewnego. Skutek czynności prawnej zostaje tym samym ograniczony w czasie lub powstaje (zachodzi) po upływie oznaczonego terminu. Różnica między terminem a warunkiem polega na tym, że przy terminie brak jest elementu niepewności (zdarzenie przyszłe niepewne).

Przykład: wykonanie świadczenia nastąpi z upływem trzymiesięcznego terminu od dnia zawarcia umowy.

Wyróżniamy terminy początkowe (zawieszające), które uzależniają powstanie skutku prawnego od nadejścia zdarzenia przyszłego i pewnego oraz terminy końcowe, które uzależniają od nadejścia takiego zdarzenia ustanie skutku prawnego (rozwiązujące). Do terminów początkowych stosuje się odpowiednio przepisy o warunku zawieszającym, a do terminów końcowych przepisy o warunku rozwiązującym. Co do zasady, czynności prawne, które nie mogą być ograniczone warunkiem, nie dopuszczają również zastrzeżenia terminu.

Z zasady swobody umów wyrażonej w art. 353¹ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny wynika m.in. prawo do swobodnego określenia terminu jako elementu stosunku prawnego („strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego”).

Termin zastrzega się poprzez wskazanie konkretnej daty (np. 10.04.1997 r.), upływ czasu (np. umowa wygasa w ciągu 1 miesiąca), według nieznanej jeszcze daty zdarzenia przyszłego, ale pewnego (np. otwarcie spadku).

Z kolei oznaczanie terminu odbywa się zawsze w dniach, tygodniach, miesiącach albo latach. Doktryna jest zgodna, co do zasad dotyczących oznaczania i obliczania terminów. Jeżeli termin określono w dniach, kończy się on z upływem ostatniego dnia, nie wliczając w to dnia, w którym miało miejsce zdarzenie prawne. Gdy oznaczono go w tygodniach, miesiącach albo latach – termin upływa z dniem, który odpowiada początkowemu dniu terminu (np. wtorek – wtorek). Jeden miesiąc zawsze odpowiada 30 dniom, a rok – 365 dniom. Pół miesiąca to 15 dni, początek miesiąca to jego pierwszy dzień, środek – piętnasty, a koniec – ostatni dzień tego miesiąca.

Pojęcie terminu jest niezwykle istotne dla całego obrotu prawnego. Wyróżnia się następujące rodzaje terminów stanowczych (inne niż umowne):

materialnoprawny – wynikają wprost z przepisów, organ ani strony czynności prawnej nie mają na niego wpływu (np. termin zatarcia skazania),
zawity – niepodjęcie czynności w okresie wyznaczonym terminem, powoduje wygaśnięcie prawa do podjęcia tej czynności (np. termin do wniesienia zażalenia),
prekluzja – po bezskutecznym upływie terminu, uprawnienie do dokonania czynności wygasa, dokonanie czynności po tym terminie nie wywołuje skutków prawnych.

W ściśle określonych w ustawie przypadkach niektóre terminy mogą zostać przywrócone. Przykładowo zgodnie z art. 58 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego zainteresowany, który uchybił terminowi może zwrócić się do organu o przywrócenie go. Ma na to 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia, ponadto ustawa wymaga uprawdopodobnienia, że nastąpiło ono bez jego winy oraz uczynienia zadość czynności, której zainteresowany uchybił.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.),
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 735).

Zobacz także: