Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

	N
Niedozwolone postanowienia umowne	Konsument jako słabsza strona stosunku prawnego, podlega wzmożonej ochronie. W wielu sytuacjach jego rola polega jedynie na przystąpieniu (adhezji) bez możliwości negocjowania warunków kontraktu. Dotyczy to np. umów zawieranych z ubezpieczycielem, operatorem usług telefonicznych czy umów bankowych. Z tego powodu narzucona mu umowa może zawierać postanowienia niekorzystne lub zabronione (klauzule abuzywne). Na podstawie art. 22¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (dalej jako: „Kodeks cywilny” lub „k.c.”): „za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową”. Generalną regulację dotyczącą klauzuli niedozwolonych wprowadził art. 385¹§1 k.c.: „postanowienia umowy zawieranej zkonsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa iobowiązki wsposób sprzeczny zdobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny”.W §2 ustawodawca sprecyzował, że: „nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta”. W dynamicznie zmieniającym się świecie, gdzie stosunku gospodarcze oparte są na zasadzie dobrowolności, stworzenie pełnego katalogu klauzul abuzywnych jest niemożliwe. Ustawodawca wskazał w art. 353³ k.c. wzorzec kontroli czy dane postanowienie umowne jest niedozwolone. W szczególności niedozwolonymi postanowieniami umownymi są m.in. te, które: modyfikują odpowiedzialność za szkody na osobie wobec konsumenta oraz za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy – wyłączają ją lub ograniczają jej zakres, z ich treści wynikają postanowienia, z którymi konsument nie mógł się zapoznać przez zawarciem umowy, pomijają konieczność wyrażenia zgody przez konsumenta na przeniesienie praw i przekazanie obowiązków, wprowadzają klauzulę „pod warunkiem” zawierania kolejnych umów tego samego lub podobnego rodzaju przez konsumenta, dają stronie niebędącej konsumentem prawo do dokonywania wiążącej wykładni przepisów umowy, uprawniają stronę niebędącą konsumentem do zmian warunków umowy bez wskazania ważnej przyczyny, wyłączają prawo do konsumenta do zwrotu środków w przypadku gdy ten zrezygnuje z zawrcia umowy lub odmówi jej wykonania, pozbawiają konsumenta możliwości odstąpienia od umowy, wprowadzają domniemanie przedłużenia umowy terminowej na kolejny okres, gdy konsument nie złoży oświadczenia przeciwneg w wyznaczonym przez drugą stronę rażąco krótkim terminie, pozbawiają wyłącznie konsumenta uprawnienia do rozwiązania umowy, odstąpienia od niej lub jej wypowiedzenia; Najważniejsza konkluzja wynikająca z kodeksowej regulacji dotyczącej postanowień niedozwolonych brzmi: klauzule abuzywne nie obowiązują konsumenta z mocy prawa. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów pod adresem: https://rejestr.uokik.gov.pl/ prowadzi rejestr klauzul niedozwolonych, uzupełniany o orzeczenia sądów oraz w drodze bieżących przeglądów wzorców umownych dokonywanych przez UOKiK. Podstawa prawna: Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. 2020 r. poz. 1740 ze zm.); Ustawa z dnia 23 sierpnia 2007 roku o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (t.j. Dz.U. 2017 poz. 2070); Ustawa z dnia 16 lutego 2007 roku o ochronie konkurencji i konsumentów (t.j. Dz.U. 2021 r. poz. 275 ze zm.). Zobacz także: Klauzule niedozwolone Jak unikać niedozwolonych klauzul umownych

Niedozwolone postanowienia umowne

Konsument jako słabsza strona stosunku prawnego, podlega wzmożonej ochronie. W wielu sytuacjach jego rola polega jedynie na przystąpieniu (adhezji) bez możliwości negocjowania warunków kontraktu. Dotyczy to np. umów zawieranych z ubezpieczycielem, operatorem usług telefonicznych czy umów bankowych. Z tego powodu narzucona mu umowa może zawierać postanowienia niekorzystne lub zabronione (klauzule abuzywne). Na podstawie art. 22¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (dalej jako: „Kodeks cywilny” lub „k.c.”): „za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową”.

Generalną regulację dotyczącą klauzuli niedozwolonych wprowadził art. 385¹§1 k.c.: „postanowienia umowy zawieranej zkonsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa iobowiązki wsposób sprzeczny zdobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny”.W §2 ustawodawca sprecyzował, że: „nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta”.

W dynamicznie zmieniającym się świecie, gdzie stosunku gospodarcze oparte są na zasadzie dobrowolności, stworzenie pełnego katalogu klauzul abuzywnych jest niemożliwe. Ustawodawca wskazał w art. 353³ k.c. wzorzec kontroli czy dane postanowienie umowne jest niedozwolone. W szczególności niedozwolonymi postanowieniami umownymi są m.in. te, które:

modyfikują odpowiedzialność za szkody na osobie wobec konsumenta oraz za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy – wyłączają ją lub ograniczają jej zakres,
z ich treści wynikają postanowienia, z którymi konsument nie mógł się zapoznać przez zawarciem umowy,
pomijają konieczność wyrażenia zgody przez konsumenta na przeniesienie praw i przekazanie obowiązków,
wprowadzają klauzulę „pod warunkiem” zawierania kolejnych umów tego samego lub podobnego rodzaju przez konsumenta,
dają stronie niebędącej konsumentem prawo do dokonywania wiążącej wykładni przepisów umowy,
uprawniają stronę niebędącą konsumentem do zmian warunków umowy bez wskazania ważnej przyczyny,
wyłączają prawo do konsumenta do zwrotu środków w przypadku gdy ten zrezygnuje z zawrcia umowy lub odmówi jej wykonania,
pozbawiają konsumenta możliwości odstąpienia od umowy,
wprowadzają domniemanie przedłużenia umowy terminowej na kolejny okres, gdy konsument nie złoży oświadczenia przeciwneg w wyznaczonym przez drugą stronę rażąco krótkim terminie,
pozbawiają wyłącznie konsumenta uprawnienia do rozwiązania umowy, odstąpienia od niej lub jej wypowiedzenia;

Najważniejsza konkluzja wynikająca z kodeksowej regulacji dotyczącej postanowień niedozwolonych brzmi: klauzule abuzywne nie obowiązują konsumenta z mocy prawa.

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów pod adresem: https://rejestr.uokik.gov.pl/ prowadzi rejestr klauzul niedozwolonych, uzupełniany o orzeczenia sądów oraz w drodze bieżących przeglądów wzorców umownych dokonywanych przez UOKiK.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. 2020 r. poz. 1740 ze zm.);
Ustawa z dnia 23 sierpnia 2007 roku o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (t.j. Dz.U. 2017 poz. 2070);
Ustawa z dnia 16 lutego 2007 roku o ochronie konkurencji i konsumentów (t.j. Dz.U. 2021 r. poz. 275 ze zm.).

Zobacz także: