Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

	B
Bezpodstawne wzbogacenie	Zgodnie z art. 405 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku kodeks cywilny (dalej jako: „*k.c.”) „Kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości.”* Bezpodstawne wzbogacenie posiada swoje początki w zasadach moralnych, zgodnie z którymi nikt nie powinien się bogacić kosztem drugiego. Problematyka bezpodstawnego wzbogacenia wielokrotnie była poruszana w doktrynie i orzecznictwie. Jak wynika z zacytowanego powyżej przepisu przesłankami dochodzenia bezpodstawnego wzbogacenia jest uzyskanie: określonej wartości majątkowej (określonej korzyści); bez podstawy prawnej; kosztem innej osoby oraz istnienie związku pomiędzy zubożeniem a wzbogaceniem. Poprzez uzyskanie korzyści kosztem innej osoby definiowane określa się pojawienie się korzyści majątkowej przez jedną osobę przy równoczesnym, spowodowaną tą samą przyczyną utraceniu tej korzyści (bądź chociażby hipotetycznej możliwości jej osiągnięcia się przez inną osobę). W tym miejscu warto wskazać, że do bezpodstawnego dochodzenia dochodzi niezależnie od tego czy osobie, która się wzbogaciła można postawić zarzut niewłaściwego zachowania bądź czy istnieją podstawy, by obciążyć taką osobę ryzykiem niekorzystnych zmian, a także niezależnie od tego, czy między zubożeniem jednej osoby a wzbogaceniem drugiej istnieje adekwatny związek przyczynowy. Niezależnie więc czy osoba której majątek się powiększył działała umyślnie oraz czy działała samodzielnie czy za pośrednictwem osoby trzeciej obowiązana jest do zwrotu uzyskanych korzyści. Z analizy artykułu 405 k.c. cytowanego powyżej wynika, że aby doszło do bezpodstawnego wzbogacenia musi nastąpić samo „wzbogacenie”, czyli uzyskanie jakieś korzyści majątkowej. Omawiana korzyść może wystąpić w jakiekolwiek formie. Musi jednakże posiadać określoną wartość majątkową. Kolejną istotną przesłanką jest brak podstawy prawnej. Aby doszło do bezpodstawnego wzbogacenia nie może występować żadna podstawa prawna dla przysporzenia majątku, także przyszła. Zgodnie bowiem z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 19 września 1997 r., wydanej w sprawie o sygn.. akt III CZP 45/97, OSNC 1998/2, poz. 22. „dopuszczono zaś możliwość zastosowania tego ostatniego przepisu do umów zobowiązujących do przeniesienia wierzytelności przyszłych. Chodzi tu zwłaszcza o takie wierzytelności przyszłe, które będzie można ustalić w chwili ich powstania.” Przesłanką ostatnią jest wykazanie, że zubożenie majątku jednej ze stron posiada związek powiązany z powiększeniem majątku drugiej strony. Nie jest wymagane, aby rzeczywiście doszło do przejścia konkretnego majątku pomiędzy stronami. Zubożeniem może być bowiem np. nieodpłatne wykonanie usług na rzecz strony, której majątek się powiększył. Pomiędzy zubożeniem a przysporzeniem musi jednakże występować związek, definiowany w orzecznictwie także jako przyczyna dotyczącą powiększenia majątku i zubożenia jednocześnie. Zgodnie z art. 406 k.c. „Obowiązek wydania korzyści obejmuje nie tylko korzyść bezpośrednio uzyskaną, lecz także wszystko, co w razie zbycia, utraty lub uszkodzenia zostało uzyskane w zamian tej korzyści albo jako naprawienie szkody.” Podstawa prawna: Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku kodeks cywilny (Dz.U 2020.1740 t.j.) Zobacz także: Odszkodowanie Zadośćuczynienie

Bezpodstawne wzbogacenie

Zgodnie z art. 405 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku kodeks cywilny (dalej jako: „k.c.”) „Kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości.” Bezpodstawne wzbogacenie posiada swoje początki w zasadach moralnych, zgodnie z którymi nikt nie powinien się bogacić kosztem drugiego.

Problematyka bezpodstawnego wzbogacenia wielokrotnie była poruszana w doktrynie i orzecznictwie. Jak wynika z zacytowanego powyżej przepisu przesłankami dochodzenia bezpodstawnego wzbogacenia jest uzyskanie:

określonej wartości majątkowej (określonej korzyści);
bez podstawy prawnej;
kosztem innej osoby oraz istnienie związku pomiędzy zubożeniem a wzbogaceniem.

Poprzez uzyskanie korzyści kosztem innej osoby definiowane określa się pojawienie się korzyści majątkowej przez jedną osobę przy równoczesnym, spowodowaną tą samą przyczyną utraceniu tej korzyści (bądź chociażby hipotetycznej możliwości jej osiągnięcia się przez inną osobę). W tym miejscu warto wskazać, że do bezpodstawnego dochodzenia dochodzi niezależnie od tego czy osobie, która się wzbogaciła można postawić zarzut niewłaściwego zachowania bądź czy istnieją podstawy, by obciążyć taką osobę ryzykiem niekorzystnych zmian, a także niezależnie od tego, czy między zubożeniem jednej osoby a wzbogaceniem drugiej istnieje adekwatny związek przyczynowy. Niezależnie więc czy osoba której majątek się powiększył działała umyślnie oraz czy działała samodzielnie czy za pośrednictwem osoby trzeciej obowiązana jest do zwrotu uzyskanych korzyści.

Z analizy artykułu 405 k.c. cytowanego powyżej wynika, że aby doszło do bezpodstawnego wzbogacenia musi nastąpić samo „wzbogacenie”, czyli uzyskanie jakieś korzyści majątkowej. Omawiana korzyść może wystąpić w jakiekolwiek formie. Musi jednakże posiadać określoną wartość majątkową.

Kolejną istotną przesłanką jest brak podstawy prawnej. Aby doszło do bezpodstawnego wzbogacenia nie może występować żadna podstawa prawna dla przysporzenia majątku, także przyszła. Zgodnie bowiem z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 19 września 1997 r., wydanej w sprawie o sygn.. akt III CZP 45/97, OSNC 1998/2, poz. 22. „dopuszczono zaś możliwość zastosowania tego ostatniego przepisu do umów zobowiązujących do przeniesienia wierzytelności przyszłych. Chodzi tu zwłaszcza o takie wierzytelności przyszłe, które będzie można ustalić w chwili ich powstania.”

Przesłanką ostatnią jest wykazanie, że zubożenie majątku jednej ze stron posiada związek powiązany z powiększeniem majątku drugiej strony. Nie jest wymagane, aby rzeczywiście doszło do przejścia konkretnego majątku pomiędzy stronami. Zubożeniem może być bowiem np. nieodpłatne wykonanie usług na rzecz strony, której majątek się powiększył. Pomiędzy zubożeniem a przysporzeniem musi jednakże występować związek, definiowany w orzecznictwie także jako przyczyna dotyczącą powiększenia majątku i zubożenia jednocześnie.

Zgodnie z art. 406 k.c. „Obowiązek wydania korzyści obejmuje nie tylko korzyść bezpośrednio uzyskaną, lecz także wszystko, co w razie zbycia, utraty lub uszkodzenia zostało uzyskane w zamian tej korzyści albo jako naprawienie szkody.”

Podstawa prawna: