Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

	A
Arbitraż	Pojęcie „arbitraż” potocznie jest używane zarówno do sądów polubownych, stałych lub organizowanych na podstawie ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (dalej jako: „k.p.c.”), jak też do różnych form arbitrażu międzynarodowego w zakresie stosowania prawa międzynarodowego (konwencji, dwustronnych umów między państwami tzw. „bilateralnych”). Występuje również w obszarze obrotu gospodarczego dla negocjacji w stosunkach handlowych w zakresie merytorycznym, a nie praw lub obowiązków wynikających tylko z zapisów kontraktów. Arbitraż jest metodą polubownego rozwiązywania sporów bez udziału sądów, stosowaną również w sporach krajowych i na arenie międzynarodowej. Najczęściej korzysta się z niego w postępowaniach z zakresu prawa cywilnego i gospodarczego. Formuła arbitrażu, przewidziana w Kodeksie postępowania cywilnego, regułach UNCITRAL, , regulaminach stałych sądów arbitrażowych, zarówno takich o standardzie międzynarodowym, jak i przy różnych krajowych izbach gospodarczych lub samorządach prawniczych (izby adwokackie, okręgowe rady radców prawnych), jest podobna. Organizowany jest on w sposób przyznający dużą inicjatywę obu stronom dla ukształtowania organu orzekającego, zmierza do szybkiego i możliwie taniego zażegnania sporu, cechuje się dobrowolnością. W arbitrażu funkcję „sędziego” pełni przeważnie wybrany, zaakceptowany przez wszystkie strony sporu arbiter. Jest on bezstronnym specjalistą z zakresu obejmującego sporne kwestie. Często też każda ze stron wskazuje swojego arbitra z własnego wyboru lub z listy arbitrów. Postępowanie arbitrażowe rozpoznawane jest według specjalnych zasad proceduralnych. Charakterystyczną cechą dla postępowania arbitrażowego jest bezpośredni wpływ stron na wybór arbitra, a także zasady w jakich postępowanie będzie się odbywać. Najistotniejszą cechą arbitrażu powinna być szybkość w rozwiązywaniu sporów oraz mniejsze koszty postępowania, niż w przypadku wyboru ścieżki postępowania sądowego. Niestety, w szczególności część stałych sądów arbitrażowych jest już dalece sformalizowana (zbiurokratyzowana) i bywa, że przewlekłość dorównuje sądom powszechnym. Również koszty ze względu na „rynkowe” wynagrodzenia arbitrów, jak i opłaty administracyjne związane z siedzibami sądów arbitrażowych bywają znaczne. W postępowaniu przed sądem polubownym strony powinny być traktowane równo. Każda z nich ma prawo do wysłuchania i przedstawienia swoich twierdzeń oraz dowodów na ich poparcie. Postępowanie arbitrażowe kończy się zawarciem ugody przez strony, mogą zostać objętą klauzulą poufności. Warunkiem rozstrzygnięcia sporu przez sąd arbitrażowy zawsze jest zgoda stron stosunku prawnego na poddanie się rozstrzygnięciom sądu arbitrażowego (polubownego). Powinna być ona wyrażona przy kształtowaniu treści stosunku prawnego (umowy) lub też przed wdaniem się w spór. Zgoda zawierana jest w formie umowy o arbitraż lub klauzuli, którą określa się mianem „zapisu na sąd polubowny”. Zapis na sąd polubowny może posiadać formę postanowienia umieszczonego w umowie zawartej pomiędzy stronami (klauzula arbitrażowa). W pewnych wypadkach nie wyłącza on możliwości postępowania przed sądem powszechnym, umożliwia jednak stronom, możliwość prowadzenia postępowania arbitrażowego.. Zapis na sąd polubowny może zawierać m.in. wskazanie arbitrów; wskazanie liczby arbitrów bądź minimalnych uprawnień jakie musza posiadać (zajmowana funkcja, wykształcenie, doświadczenie zawodowe); wskazanie sposobu powołania oraz wyłączenia arbitrów, określenia trybu postępowania przed sądem polubownym. Sądy arbitrażowe najczęściej są sądami powołanymi przez strony sporu, „ad hoc”. Funkcjonują również stałe sądy polubowne, powoływane przy izbach przemysłowo-handlowych i gospodarczych. W doktrynie klasyfikuje się arbitraż jako mający charakter incydentalny, instytucjonalny bądź administrowany. Charakter incydentalny wstępuje, gdy strony dokonują wyboru arbitrów, którzy wybierają spośród siebie przewodniczącego i rozstrzygają na podstawie wcześniej przyjętych zasad. Pozostałe dwa funkcjonują w oparciu o organy profesjonalnie zajmujące się arbitrażem. Są to m.in. Sąd Arbitrażowy przy Krajowej Izbie Gospodarczej w Warszawie, czy przykładowo Sąd Arbitrażowy przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Bydgoszczy. Podstawa prawna: Ustawa z dnia 16 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1575 ze zm.). Zobacz także: Klauzula arbitrażowa Alternatywne sposoby rozwiązywania sporów

Arbitraż

Pojęcie „arbitraż” potocznie jest używane zarówno do sądów polubownych, stałych lub organizowanych na podstawie ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (dalej jako: „k.p.c.”), jak też do różnych form arbitrażu międzynarodowego w zakresie stosowania prawa międzynarodowego (konwencji, dwustronnych umów między państwami tzw. „bilateralnych”).

Występuje również w obszarze obrotu gospodarczego dla negocjacji w stosunkach handlowych w zakresie merytorycznym, a nie praw lub obowiązków wynikających tylko z zapisów kontraktów. Arbitraż jest metodą polubownego rozwiązywania sporów bez udziału sądów, stosowaną również w sporach krajowych i na arenie międzynarodowej. Najczęściej korzysta się z niego w postępowaniach z zakresu prawa cywilnego i gospodarczego. Formuła arbitrażu, przewidziana w Kodeksie postępowania cywilnego, regułach UNCITRAL, , regulaminach stałych sądów arbitrażowych, zarówno takich o standardzie międzynarodowym, jak i przy różnych krajowych izbach gospodarczych lub samorządach prawniczych (izby adwokackie, okręgowe rady radców prawnych), jest podobna. Organizowany jest on w sposób przyznający dużą inicjatywę obu stronom dla ukształtowania organu orzekającego, zmierza do szybkiego i możliwie taniego zażegnania sporu, cechuje się dobrowolnością.

W arbitrażu funkcję „sędziego” pełni przeważnie wybrany, zaakceptowany przez wszystkie strony sporu arbiter. Jest on bezstronnym specjalistą z zakresu obejmującego sporne kwestie. Często też każda ze stron wskazuje swojego arbitra z własnego wyboru lub z listy arbitrów. Postępowanie arbitrażowe rozpoznawane jest według specjalnych zasad proceduralnych. Charakterystyczną cechą dla postępowania arbitrażowego jest bezpośredni wpływ stron na wybór arbitra, a także zasady w jakich postępowanie będzie się odbywać.

Najistotniejszą cechą arbitrażu powinna być szybkość w rozwiązywaniu sporów oraz mniejsze koszty postępowania, niż w przypadku wyboru ścieżki postępowania sądowego. Niestety, w szczególności część stałych sądów arbitrażowych jest już dalece sformalizowana (zbiurokratyzowana) i bywa, że przewlekłość dorównuje sądom powszechnym. Również koszty ze względu na „rynkowe” wynagrodzenia arbitrów, jak i opłaty administracyjne związane z siedzibami sądów arbitrażowych bywają znaczne.

W postępowaniu przed sądem polubownym strony powinny być traktowane równo. Każda z nich ma prawo do wysłuchania i przedstawienia swoich twierdzeń oraz dowodów na ich poparcie.

Postępowanie arbitrażowe kończy się zawarciem ugody przez strony, mogą zostać objętą klauzulą poufności.

Warunkiem rozstrzygnięcia sporu przez sąd arbitrażowy zawsze jest zgoda stron stosunku prawnego na poddanie się rozstrzygnięciom sądu arbitrażowego (polubownego). Powinna być ona wyrażona przy kształtowaniu treści stosunku prawnego (umowy) lub też przed wdaniem się w spór. Zgoda zawierana jest w formie umowy o arbitraż lub klauzuli, którą określa się mianem „zapisu na sąd polubowny”. Zapis na sąd polubowny może posiadać formę postanowienia umieszczonego w umowie zawartej pomiędzy stronami (klauzula arbitrażowa). W pewnych wypadkach nie wyłącza on możliwości postępowania przed sądem powszechnym, umożliwia jednak stronom, możliwość prowadzenia postępowania arbitrażowego..

Zapis na sąd polubowny może zawierać m.in.

wskazanie arbitrów;
wskazanie liczby arbitrów bądź minimalnych uprawnień jakie musza posiadać (zajmowana funkcja, wykształcenie, doświadczenie zawodowe);
wskazanie sposobu powołania oraz wyłączenia arbitrów,
określenia trybu postępowania przed sądem polubownym.

Sądy arbitrażowe najczęściej są sądami powołanymi przez strony sporu, „ad hoc”. Funkcjonują również stałe sądy polubowne, powoływane przy izbach przemysłowo-handlowych i gospodarczych. W doktrynie klasyfikuje się arbitraż jako mający charakter incydentalny, instytucjonalny bądź administrowany. Charakter incydentalny wstępuje, gdy strony dokonują wyboru arbitrów, którzy wybierają spośród siebie przewodniczącego i rozstrzygają na podstawie wcześniej przyjętych zasad.

Pozostałe dwa funkcjonują w oparciu o organy profesjonalnie zajmujące się arbitrażem. Są to m.in. Sąd Arbitrażowy przy Krajowej Izbie Gospodarczej w Warszawie, czy przykładowo Sąd Arbitrażowy przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Bydgoszczy.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 16 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1575 ze zm.).

Zobacz także: