Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

	W
Współwłasność	Własność jest prawem rzeczowym, dzięki któremu właściciel korzysta z rzeczy i rozporządza nią, z wyłączeniem innych osób, zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swojego prawa, a także pobiera z niej pożytki i inne dochody. Zatem na treść prawa własności składa się korzystanie z rzeczy i rozporządzanie nią. Korzystanie przejawia się poprzez: ius possidendi – posiadanie rzeczy, ius utendi – używanie rzeczy, ius fruendi – pobieranie pożytków i innych dochodów z rzeczy. Rozporządzanie przejawia się poprzez uprawienie właściciela do: wyzbycia rzeczy (np. przeniesienie), obciążenia rzeczy (np. hipoteka). Uprawnienia właściciela doznają ograniczenia poprzez przepisy ustaw, a także zakaz korzystania z rzeczy i rozporządzania nią w sposób sprzeczny z prawem, zasadami współżycia społecznego i społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa. Szczególną odmianą własności jest współwłasność. W tej konstrukcji prawa cywilnego własność danej rzeczy przysługuje co najmniej dwóm osobom. Zgodnie z art. 195 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (dalej również jako: „k.c.”): „własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność)”. Oznacza to, że współwłasność ma charakter niepodzielny: każdemu ze współwłaścicieli przysługuje prawo do całej rzeczy, a nie jej części, która odpowiadałaby udziałowi. Potwierdza to również art. 196 powołanej powyżej ustawy przyjmując domniemanie równości udziałów współwłaścicieli. Domniemanie to jest wzruszalne. Na gruncie Kodeksu cywilnego można wyróżnić dwa rodzaje współwłasności: współwłasność łączna – jej podstawa jest związana każdorazowo ze stosunkiem prawnym – „współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika” (art. 196 §1 k.c.). W piśmiennictwie wskazuje się, że właściwszą nazwą dla tej konstrukcji jest wspólność. Obejmuje ona bowiem masę majątkową nie zaś poszczególne rzeczy. Najbardziej znanym rodzajem współwłasności w tym rozumieniu jest wspólność majątkową małżeńska. Zgodnie z art. 31 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy: „z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków”. O współwłasności jako wspólności mówi się także w kontekście majątku wspólnym wspólników spółki cywilnej (art. 863 k.c.). Wspólność wygasa wraz z wygaśnięciem stosunku, który ją ukonstytuował. współwłasność ułamkowa – każdy ze współwłaścicieli rozporządza swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli. Jak już wcześniej zaznaczono – ustawa wprowadza domniemanie równości tych udziałów. Można je obalić na skutek wykazania rzeczywistego podziału rzeczy pomiędzy współwłaścicieli na części ułamkowe (bez uszczerbku dla niepodzielności współwłasności). Współwłaściciele mają prawo do: a) współposiadania rzeczy wspólnej, b) korzystania z rzeczy wspólnej w zakresie, który można pogodzić ze współposiadaniem i współkorzystaniem z niej przez pozostałych współwłaścicieli. Po stronie obowiązków współwłaścicieli ustawa wskazuje współdziałanie w zarządzie wspólnym. Ponadto zarządzanie rzeczą wspólną wymaga zgody większości współwłaścicieli. W razie jej braku każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do żądania upoważnienia przez sąd do dokonania tej czynności. Jeżeli większość współwłaścicieli narusza zasady prawidłowego zarządu, postępuje w sposób krzywdzący dla pozostałych oraz gdy nie można uzyskać zgody większości współwłaścicieli w istotnych sprawach zwykłego zarządu, każdy ze współwłaścicieli może żądać przed sądem ustanowienia zarządcy rzecz. Dopuszczalne jest ustalenie wynagrodzenia na rzecz współwłaściciela sprawującego zarząd od pozostałych współwłaścicieli w wysokości odpowiadającej jego nakładowi pracy. Uregulowanie kwestii udziałów ma więc zasadnicze znaczenie w korzystaniu i rozporządzaniu rzeczą wspólną. Zgodnie z art. 207 k.c. każdy ze współwłaścicieli ponosi wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną w stosunku do wielkości udziału. W ten sam sposób dzieli się pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej. Współwłasność może zostać zniesiona na żądanie każdego ze współwłaścicieli przez: porozumienie się właścicieli i zawarcie umowy oznaczonej treści, a także z zachowaniem odpowiedniej formy (np. aktu notarialnego, gdy chodzi o współwłasność nieruchomości, na mocy orzeczenia sądu, poprzez podział rzeczy wspólnej (jeśli nie jest to sprzeczne z przepisami ustawy, społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo nie pociąga za sobą istotnej zmiany rzeczy i znacznego zmniejszenia jej wartości). Roszczenie o podział rzeczy wspólnej nie przedawnia się. Na mocy czynności prawnej uprawnienie to można wyłączyć na okres nieprzekraczający 5 lat. Może zostać on ponowiony w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu na kolejne 5 lat. Podstawa prawna Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.), Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1359). Zobacz także: Ograniczone prawa rzeczowe Prawo wyłączne

Współwłasność

Własność jest prawem rzeczowym, dzięki któremu właściciel korzysta z rzeczy i rozporządza nią, z wyłączeniem innych osób, zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swojego prawa, a także pobiera z niej pożytki i inne dochody. Zatem na treść prawa własności składa się korzystanie z rzeczy i rozporządzanie nią.

Korzystanie przejawia się poprzez:

ius possidendi – posiadanie rzeczy,
ius utendi – używanie rzeczy,
ius fruendi – pobieranie pożytków i innych dochodów z rzeczy.

Rozporządzanie przejawia się poprzez uprawienie właściciela do:

wyzbycia rzeczy (np. przeniesienie),
obciążenia rzeczy (np. hipoteka).

Uprawnienia właściciela doznają ograniczenia poprzez przepisy ustaw, a także zakaz korzystania z rzeczy i rozporządzania nią w sposób sprzeczny z prawem, zasadami współżycia społecznego i społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa.

Szczególną odmianą własności jest współwłasność. W tej konstrukcji prawa cywilnego własność danej rzeczy przysługuje co najmniej dwóm osobom. Zgodnie z art. 195 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (dalej również jako: „k.c.”): „własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność)”. Oznacza to, że współwłasność ma charakter niepodzielny: każdemu ze współwłaścicieli przysługuje prawo do całej rzeczy, a nie jej części, która odpowiadałaby udziałowi. Potwierdza to również art. 196 powołanej powyżej ustawy przyjmując domniemanie równości udziałów współwłaścicieli. Domniemanie to jest wzruszalne.

Na gruncie Kodeksu cywilnego można wyróżnić dwa rodzaje współwłasności:

współwłasność łączna – jej podstawa jest związana każdorazowo ze stosunkiem prawnym – „współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika” (art. 196 §1 k.c.). W piśmiennictwie wskazuje się, że właściwszą nazwą dla tej konstrukcji jest wspólność. Obejmuje ona bowiem masę majątkową nie zaś poszczególne rzeczy. Najbardziej znanym rodzajem współwłasności w tym rozumieniu jest wspólność majątkową małżeńska. Zgodnie z art. 31 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy: „z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków”. O współwłasności jako wspólności mówi się także w kontekście majątku wspólnym wspólników spółki cywilnej (art. 863 k.c.). Wspólność wygasa wraz z wygaśnięciem stosunku, który ją ukonstytuował.
współwłasność ułamkowa – każdy ze współwłaścicieli rozporządza swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli. Jak już wcześniej zaznaczono – ustawa wprowadza domniemanie równości tych udziałów. Można je obalić na skutek wykazania rzeczywistego podziału rzeczy pomiędzy współwłaścicieli na części ułamkowe (bez uszczerbku dla niepodzielności współwłasności). Współwłaściciele mają prawo do:

a) współposiadania rzeczy wspólnej,
b) korzystania z rzeczy wspólnej w zakresie, który można pogodzić ze współposiadaniem i współkorzystaniem z niej przez pozostałych współwłaścicieli.

Po stronie obowiązków współwłaścicieli ustawa wskazuje współdziałanie w zarządzie wspólnym. Ponadto zarządzanie rzeczą wspólną wymaga zgody większości współwłaścicieli. W razie jej braku każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do żądania upoważnienia przez sąd do dokonania tej czynności. Jeżeli większość współwłaścicieli narusza zasady prawidłowego zarządu, postępuje w sposób krzywdzący dla pozostałych oraz gdy nie można uzyskać zgody większości współwłaścicieli w istotnych sprawach zwykłego zarządu, każdy ze współwłaścicieli może żądać przed sądem ustanowienia zarządcy rzecz. Dopuszczalne jest ustalenie wynagrodzenia na rzecz współwłaściciela sprawującego zarząd od pozostałych współwłaścicieli w wysokości odpowiadającej jego nakładowi pracy. Uregulowanie kwestii udziałów ma więc zasadnicze znaczenie w korzystaniu i rozporządzaniu rzeczą wspólną. Zgodnie z art. 207 k.c. każdy ze współwłaścicieli ponosi wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną w stosunku do wielkości udziału. W ten sam sposób dzieli się pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej.

Współwłasność może zostać zniesiona na żądanie każdego ze współwłaścicieli przez:

porozumienie się właścicieli i zawarcie umowy oznaczonej treści, a także z zachowaniem odpowiedniej formy (np. aktu notarialnego, gdy chodzi o współwłasność nieruchomości,
na mocy orzeczenia sądu,
poprzez podział rzeczy wspólnej (jeśli nie jest to sprzeczne z przepisami ustawy, społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo nie pociąga za sobą istotnej zmiany rzeczy i znacznego zmniejszenia jej wartości).

Roszczenie o podział rzeczy wspólnej nie przedawnia się. Na mocy czynności prawnej uprawnienie to można wyłączyć na okres nieprzekraczający 5 lat. Może zostać on ponowiony w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu na kolejne 5 lat.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.),
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1359).

Zobacz także:

Słownik pojęć

Współwłasność

Masz problem? Potrzebujesz porady?

Chcesz poszerzyć swoją wiedzę?

Chcesz pomóc w rozwoju mikro firm?

Najpopoularniejsze terminy

Masz nietypowy problem?