Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

	Z
Zabór, przywłaszczenie, zawłaszczenie	Na gruncie ogólnego języka polskiego słowa: „zabór”, „przywłaszczenie”, „zawłaszczenie” są w stosunku do siebie synonimiczne. Natomiast na gruncie języka prawnego i prawniczego są to pojęcia mające odmienne znaczenie. Każde z pojęć oscyluje wokół znaczenia odebrania komuś czegoś bądź niezwrócenia czegoś komuś pomimo powinności oddania lub pozostawienia czegoś niczyjego sobie z wolą bycia właścicielem. Ściślej rzecz biorąc pojęcie „zabór” oraz „przywłaszczenie” używane są głównie przez prawo karne i stanowią znamiona czynów zabronionych (np. kradzież – art. 278 § 1 k.k. oraz przywłaszczenie – art. 284 § 1 k.k). Natomiast pojęcie „zawłaszczenie” właściwe jest głównie prawu cywilnemu (używane jest także na gruncie prawa międzynarodowego publicznego oraz prawa autorskiego). Zabór rzeczy, to odebranie czegoś komuś, a więc wyjęcie przedmiotu spod władztwa osoby uprawnionej wbrew jej woli, a więc nielegalnie, bezprawnie. W momencie aktu zaboru rzecz nie znajduje się w posiadaniu sprawcy, stan posiadania jest dopiero efektem zaboru. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego - Izba Karna z dnia 18 grudnia 1998 r.; IV KKN 98/98 „Znamiona przestępstwa kradzieży (także kradzieży kwalifikowanej) wyczerpuje bezprawny zabór cudzego mienia, przedstawiającego wartość materialną, w zamiarze przywłaszczenia. Ów zabór mienia następuje bezprawnie, bez żadnej do tego podstawy i bez zgody właściciela lub osoby, od której mienie zabrano.” Przywłaszczenie tym różni się od kradzieży, że nie ma tutaj elementu zaboru. W doktrynie wskazuje się, że przywłaszczenie nie polega na pozbawia władania osoby uprawnionej, lecz legalnym wejściu w posiadanie danej rzeczy (Konarska-Wrzosek Violetta (red.), Kodeks karny. Komentarz, Lex 2016) i pozostawieniu jej sobie celem władania jak właściciel. W Wyroku z dnia 2 grudnia 2008 r., sygn. akt III KK 221/08 Sąd Najwyższy wskazał, że „Do znamion przywłaszczenia określonego w art. 284 k.k. nie należy zabór rzeczy ruchomej, lecz włączenie do majątku sprawcy legalnie posiadanej cudzej rzeczy (lub prawa majątkowego). Przywłaszczeniem w rozumieniu przywołanego przepisu art. 284 § 1 k.k. jest tylko bezprawne, z wyłączeniem osoby uprawnionej, rozporządzenie rzeczą ruchomą albo prawem majątkowym znajdującymi się w posiadaniu sprawcy, przez włączenie jej do swojego majątku i powiększenie w ten sposób swego stanu posiadania lub stanu posiadania innej osoby albo wykonywanie w inny sposób w stosunku do nich uprawnień właścicielskich, bądź też ich przeznaczenie na cel inny niż przekazanie właścicielowi”. Jednakże w doktrynie^[1] wskazuje się, że żadną miarą nie można zgodzić się z poglądem, iż przywłaszczenia można się dopuścić jedynie względem legalnie posiadanej rzeczy ruchomej. Zawłaszczenie z kolei, na gruncie prawa cywilnego jest jednym ze sposobów pierwotnych nabycia prawa własności. Pod przywołanym pojęciem należy rozumieć objęcie rzeczy niczyjej w posiadanie samoistne. Skutkiem tego objęcia jest właśnie nabycie własności z mocy samego prawa. Zatem dla powstania prawa własności nie są konieczne dodatkowe czynności. Konstrukcja ta została zaczerpnięta z rzymskiego prawa prywatnego. Gaius w Res cottidianae^[2] wskazuje, że to, co jest niczyje, zgodnie z naturalnym rozsądkiem może zostać zawłaszczone ^[1] Sz. Tarapata, Glosa do Wyroku z dnia 2 grudnia 2008 r., sygn. akt III K 221/08, Czasopismo Prawa karnego i nauk penalnych Rok XV: 2011, z. 4  ISSN 1506-1817 ^[2] Digesta Justyniańskie – D. 41.1.3.pr [za:] Zawłaszczenie jako sposób nabycia terytorium państwowego – ewolucja doktryny i praktyki, Roczniki Nauk Prawnych Tom XXIV, numer 4 – 2014 Podstawa prawna: Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2020 roku poz. 1740) Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 roku Kodeks karny (t.j. Dz.U z 2020 roku poz. 1444) Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 grudnia 2008 r., sygn. akt III KK 221/08 Zobacz także: • Przedawnienie roszczeń • Ograniczone prawa rzeczowe

Zabór, przywłaszczenie, zawłaszczenie

Na gruncie ogólnego języka polskiego słowa: „zabór”, „przywłaszczenie”, „zawłaszczenie” są w stosunku do siebie synonimiczne. Natomiast na gruncie języka prawnego i prawniczego są to pojęcia mające odmienne znaczenie. Każde z pojęć oscyluje wokół znaczenia odebrania komuś czegoś bądź niezwrócenia czegoś komuś pomimo powinności oddania lub pozostawienia czegoś niczyjego sobie z wolą bycia właścicielem. Ściślej rzecz biorąc pojęcie „zabór” oraz „przywłaszczenie” używane są głównie przez prawo karne i stanowią znamiona czynów zabronionych (np. kradzież – art. 278 § 1 k.k. oraz przywłaszczenie – art. 284 § 1 k.k). Natomiast pojęcie „zawłaszczenie” właściwe jest głównie prawu cywilnemu (używane jest także na gruncie prawa międzynarodowego publicznego oraz prawa autorskiego).

Zabór rzeczy, to odebranie czegoś komuś, a więc wyjęcie przedmiotu spod władztwa osoby uprawnionej wbrew jej woli, a więc nielegalnie, bezprawnie. W momencie aktu zaboru rzecz nie znajduje się w posiadaniu sprawcy, stan posiadania jest dopiero efektem zaboru. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego - Izba Karna z dnia 18 grudnia 1998 r.; IV KKN 98/98 „Znamiona przestępstwa kradzieży (także kradzieży kwalifikowanej) wyczerpuje bezprawny zabór cudzego mienia, przedstawiającego wartość materialną, w zamiarze przywłaszczenia. Ów zabór mienia następuje bezprawnie, bez żadnej do tego podstawy i bez zgody właściciela lub osoby, od której mienie zabrano.”

Przywłaszczenie tym różni się od kradzieży, że nie ma tutaj elementu zaboru. W doktrynie wskazuje się, że przywłaszczenie nie polega na pozbawia władania osoby uprawnionej, lecz legalnym wejściu w posiadanie danej rzeczy (Konarska-Wrzosek Violetta (red.), Kodeks karny. Komentarz, Lex 2016) i pozostawieniu jej sobie celem władania jak właściciel. W Wyroku z dnia 2 grudnia 2008 r., sygn. akt III KK 221/08 Sąd Najwyższy wskazał, że „Do znamion przywłaszczenia określonego w art. 284 k.k. nie należy zabór rzeczy ruchomej, lecz włączenie do majątku sprawcy legalnie posiadanej cudzej rzeczy (lub prawa majątkowego). Przywłaszczeniem w rozumieniu przywołanego przepisu art. 284 § 1 k.k. jest tylko bezprawne, z wyłączeniem osoby uprawnionej, rozporządzenie rzeczą ruchomą albo prawem majątkowym znajdującymi się w posiadaniu sprawcy, przez włączenie jej do swojego majątku i powiększenie w ten sposób swego stanu posiadania lub stanu posiadania innej osoby albo wykonywanie w inny sposób w stosunku do nich uprawnień właścicielskich, bądź też ich przeznaczenie na cel inny niż przekazanie właścicielowi”. Jednakże w doktrynie^[1] wskazuje się, że żadną miarą nie można zgodzić się z poglądem, iż przywłaszczenia można się dopuścić jedynie względem legalnie posiadanej rzeczy ruchomej.

Zawłaszczenie z kolei, na gruncie prawa cywilnego jest jednym ze sposobów pierwotnych nabycia prawa własności. Pod przywołanym pojęciem należy rozumieć objęcie rzeczy niczyjej w posiadanie samoistne. Skutkiem tego objęcia jest właśnie nabycie własności z mocy samego prawa. Zatem dla powstania prawa własności nie są konieczne dodatkowe czynności. Konstrukcja ta została zaczerpnięta z rzymskiego prawa prywatnego. Gaius w Res cottidianae^[2] wskazuje, że to, co jest niczyje, zgodnie z naturalnym rozsądkiem może zostać zawłaszczone

^[1] Sz. Tarapata, Glosa do Wyroku z dnia 2 grudnia 2008 r., sygn. akt III K 221/08, Czasopismo Prawa karnego i nauk penalnych Rok XV: 2011, z. 4  ISSN 1506-1817

^[2] Digesta Justyniańskie – D. 41.1.3.pr [za:] Zawłaszczenie jako sposób nabycia terytorium państwowego – ewolucja doktryny i praktyki, Roczniki Nauk Prawnych Tom XXIV, numer 4 – 2014

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2020 roku poz. 1740)
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 roku Kodeks karny (t.j. Dz.U z 2020 roku poz. 1444)
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 grudnia 2008 r., sygn. akt III KK 221/08

Zobacz także:
• Przedawnienie roszczeń
• Ograniczone prawa rzeczowe