1,5% podatku - Pytania i odpowiedzi

Spis treści:

1. Czym właściwie jest 1,5% podatku?
2. Dlaczego 1,5% zamiast 1%?
3. Kto może przekazać 1,5% podatku?
4. Terminy do zapamiętania
5. Jak wybrać organizację pożytku publicznego
6. Co się dzieje z moim 1,5%?
7. Podsumowanie

Co roku, gdy zbliża się czas rozliczeń podatkowych, wielu z nas zadaje sobie to samo pytanie: na co właściwie mogę przeznaczyć część swojego podatku? Jeszcze kilka lat temu mówiliśmy o 1% podatku, dziś jednak coraz częściej słyszymy o 1,5% – liczbie, która z pozoru wydaje się niewielka, a w rzeczywistości ma ogromne znaczenie dla tysięcy organizacji społecznych w Polsce. Czym dokładnie jest ten słynny „1,5%”? Dlaczego w ogóle pojawił się w naszym systemie podatkowym? I co najważniejsze – jak prawidłowo go przekazać, by mieć pewność, że trafi we właściwe ręce?

Choć temat wydaje się prosty, to w praktyce rodzi wiele pytań. Wypełniając PIT, często nie wiemy, czy możemy przekazać 1,5% jako osoba wykonująca umowę zlecenie, jak znaleźć wiarygodną organizację pożytku publicznego, albo co się stanie, jeśli przez przypadek wpiszemy błędny numer KRS. Niektórzy zastanawiają się nawet, czy przekazanie tego ułamka podatku cokolwiek zmienia – czy naprawdę ma sens, czy to tylko symboliczny gest.

Warto przy tym pamiętać, że za tym niewielkim procentem kryją się konkretne historie ludzi, zwierząt i inicjatyw, które bez tych środków nie mogłyby istnieć. To narzędzie, dzięki któremu obywatel może realnie współdecydować o tym, gdzie trafi część pieniędzy z jego podatków. Nie jest to więc zwykła formalność, ale akt obywatelskiego zaangażowania – prosty, ale znaczący.

W tym artykule przyjrzymy się bliżej temu, co kryje się za pojęciem „1,5% podatku”. Odpowiemy na najczęściej zadawane pytania, rozwiejemy wątpliwości, które pojawiają się przy wypełnianiu zeznań rocznych, i pokażemy, jak świadomie korzystać z tego prawa. Jeśli kiedykolwiek zastanawiałaś się lub zastanawiałeś, czy warto, jak to zrobić i komu naprawdę pomagasz – ten przewodnik jest właśnie dla Ciebie.

Czy 1,5% to tylko obowiązek podatkowy, czy może sposób, by zmienić coś na lepsze? Zanim odpowiemy na to pytanie, zacznijmy od podstaw – czym właściwie jest ten magiczny ułamek, który potrafi zrobić tak wiele.

1,5% podatku dla OPP – co to jest?

Na pierwszy rzut oka 1,5% podatku wydaje się drobiazgiem – niewielkim ułamkiem naszych rocznych rozliczeń z fiskusem. Jednak za tą pozornie małą liczbą kryje się bardzo ważny mechanizm obywatelskiego współuczestnictwa w życiu społecznym. To możliwość zdecydowania, gdzie trafi część naszych pieniędzy, które i tak oddajemy państwu. Nie dopłacamy niczego z własnej kieszeni – po prostu wskazujemy, kto skorzysta z części podatku, który już i tak zostałby odprowadzony do budżetu.

Innymi słowy, 1,5% to uprawnienie podatnika do przekazania niewielkiej części swojego podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego (OPP). Może to być fundacja wspierająca dzieci chore na nowotwory, stowarzyszenie zajmujące się pomocą zwierzętom, lokalny klub sportowy, hospicjum, organizacja ekologiczna – wachlarz możliwości jest naprawdę szeroki. Każdy z nas ma prawo samodzielnie wybrać, komu powierzy swój ułamek podatku i tym samym – komu realnie pomoże.

Co istotne, nie jest to darowizna ani forma dobrowolnej wpłaty. W praktyce wygląda to tak, że urząd skarbowy przekazuje wybraną kwotę bezpośrednio do wskazanej organizacji, a podatnik nie ponosi żadnych dodatkowych kosztów. Cały proces jest zautomatyzowany i odbywa się na podstawie danych wpisanych w rocznym zeznaniu PIT.

 

Przeczytaj też: Czy darowiznę na fundację można odliczyć od podatku? 

 

Mechanizm ten to nie tylko sposób wsparcia trzeciego sektora, ale także narzędzie budowania społeczeństwa obywatelskiego – takiego, w którym każdy może mieć wpływ, choćby niewielki, na to, jakie inicjatywy będą się rozwijać w jego otoczeniu. To forma głosowania portfelem, tyle że zamiast oddawać pieniądze prywatnie, kierujemy część podatku na wybrany przez nas cel społeczny.

Dlatego właśnie 1,5% nie jest tylko liczbą w rubryce PIT. To symbol współodpowiedzialności – przypomnienie, że nawet najmniejszy gest może mieć znaczenie, jeśli wykonuje go wiele osób. Bo z tych niewielkich ułamków podatków powstają wielkie rzeczy: nowe sprzęty medyczne, uratowane zwierzęta, stypendia, warsztaty, schronienia i konkretne ludzkie historie, które nie miałyby szans się wydarzyć, gdyby nie jeden podpis w zeznaniu rocznym.

 

Przeczytaj też: Rozliczenie PIT – instrukcja krok po kroku

 

Dlaczego 1,5% zamiast 1%?

Jeszcze do niedawna większość z nas doskonale znała pojęcie „1% podatku”. Przez lata ten mechanizm był symbolem obywatelskiego wsparcia – prostym sposobem, by wypełniając PIT, zrobić coś dobrego. Jednak od 2023 roku pojawiła się zmiana, która – choć na papierze wydaje się drobna – w rzeczywistości ma duże znaczenie. Zamiast 1% możemy przekazać 1,5% podatku. Skąd ten wzrost?

Powód jest prosty, choć jego tło warto poznać. Wraz z reformami podatkowymi w ramach tzw. Polskiego Ładu, wiele organizacji pożytku publicznego zaczęło otrzymywać niższe wpływy z odpisów. Dlaczego? Ponieważ część podatników, m.in. ci z niższymi dochodami lub objęci nowymi ulgami, zaczęła płacić mniejsze podatki – a więc i mniejsze były same kwoty przekazywane w ramach 1%. To oznaczało realne straty dla fundacji, stowarzyszeń i innych podmiotów, które przez lata opierały swoje działania właśnie na tych środkach.

Podniesienie odpisu do 1,5% było więc formą zrównoważenia tych zmian – swoistym wyrównaniem strat. Nie jest to przywilej ani nowy podatek, lecz gest solidarności ze strony państwa wobec organizacji, które wykonują ogrom pracy społecznej: pomagają chorym, wspierają edukację, kulturę, ochronę środowiska czy prawa człowieka.

W praktyce oznacza to, że podatnik nadal nie ponosi żadnych dodatkowych kosztów – nie płaci więcej. Zmienia się jedynie proporcja, dzięki której do organizacji trafia trochę więcej środków niż dotychczas. Te dodatkowe pół procenta, choć z pozoru niewielkie, w skali kraju przekłada się na dziesiątki milionów złotych więcej – pieniądze, które mogą uratować niejedną inicjatywę przed zamknięciem lub pozwolić jej się rozwinąć.

Można więc powiedzieć, że 1,5% to nie tylko poprawka legislacyjna, ale także symboliczny ukłon w stronę społeczeństwa obywatelskiego. Państwo daje nam nieco większy wpływ na to, gdzie trafi część naszych pieniędzy. A my – jako podatnicy – zyskujemy realną szansę, by nasz gest wsparcia miał jeszcze większą moc.

Kto może przekazać 1,5% podatku?

Choć możliwość przekazania 1,5% podatku wydaje się powszechna, nie każdy podatnik może z niej skorzystać w dowolnej formie. W rzeczywistości prawo do tego odpisu przysługuje konkretnym grupom osób, a warunkiem skorzystania z niego jest prawidłowe rozliczenie podatku dochodowego od osób fizycznych. Innymi słowy – 1,5% mogą przekazać ci, którzy rozliczają się z fiskusem w określony sposób i w określonym terminie.

Najczęściej są to osoby składające zeznania na formularzach:

• PIT-37 – czyli podatnicy zatrudnieni na umowę o pracę, umowę zlecenie lub o dzieło,
• PIT-36 – osoby prowadzące działalność gospodarczą, rozliczające się na zasadach ogólnych,
• PIT-28 – podatnicy opłacający ryczałt od przychodów ewidencjonowanych,
• PIT-36L – przedsiębiorcy rozliczający się podatkiem liniowym.

Z możliwości przekazania 1,5% mogą również skorzystać emeryci i renciści, którzy otrzymują roczne rozliczenie od ZUS i zdecydują się złożyć formularz PIT-OP – to najprostszy sposób, by bez wypełniania całego PIT-u przekazać swój odpis na wybraną organizację. Wystarczy wpisać numer KRS wybranego OPP i podpisać dokument – resztą zajmuje się urząd skarbowy.

Może Cię zainteresować: Jak przekazać 1,5% podatku na rencie lub emeryturze? Warto też pamiętać o kilku zasadach technicznych:

• nie można przekazać 1,5% podatku, jeśli nie wystąpiła żadna kwota podatku do zapłaty (czyli np. gdy po rozliczeniu wychodzi zero lub nadpłata w całości wynika z ulg),
• zeznanie podatkowe musi zostać złożone w terminie – spóźnienie oznacza utratę prawa do przekazania odpisu,
• organizacja, którą wskazujemy, musi znajdować się w oficjalnym wykazie OPP, publikowanym przez Narodowy Instytut Wolności.

Mechanizm jest więc prosty, ale wymaga od nas drobnej uwagi i odpowiedzialności. Każdy, kto rozlicza się uczciwie i w terminie, może sam zdecydować, komu przekaże swój 1,5% – niezależnie od wysokości dochodów czy rodzaju zatrudnienia.

I to właśnie w tym tkwi siła tego rozwiązania: wszyscy możemy mieć udział w czymś większym, niezależnie od tego, czy przekazujemy kilkadziesiąt, kilkaset czy kilka tysięcy złotych. Każda z tych kwot jest ważna, bo razem tworzą coś znacznie większego niż suma pojedynczych odpisów – wspólne dobro.

Terminy do zapamiętania: do kiedy można przekazać 1,5% podatku?

Termin przekazania 1,5% podatku jest ściśle związany z datą złożenia rocznego zeznania PIT – odpis zostanie przekazany tylko wtedy, gdy rozliczenie wpłynie w ustawowym terminie.

Dla większości podatników, czyli osób rozliczających się na formularzach PIT-37, PIT-36, PIT-36L czy PIT-38, ostateczny termin to 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym (np. za 2024 rok – do 30 kwietnia 2025 r.). Emeryci i renciści, którzy chcą przekazać 1,5% podatku za pomocą uproszczonego formularza PIT-OP, również muszą to zrobić w tym terminie.

Z kolei podatnicy opłacający ryczałt (PIT-28) mają na złożenie zeznania czas do końca lutego danego roku.

Warto pamiętać, że zeznanie złożone po terminie nie uprawnia do przekazania 1,5% podatku – urząd skarbowy nie może wtedy przekazać środków wybranej organizacji. Dlatego najlepiej złożyć PIT wcześniej, by mieć pewność, że nasz 1,5% trafi tam, gdzie naprawdę może pomóc.

Jak wybrać organizację pożytku publicznego?

Wybór organizacji, której przekażesz swój 1,5% podatku, to moment, w którym Twoja decyzja nabiera realnego znaczenia. To nie tylko formalność w formularzu — to moment, w którym decydujesz, komu chcesz pomóc i jakie wartości chcesz wspierać. Każda OPP ma swoją historię, misję i ludzi, którzy angażują się, by zmieniać czyjeś życie na lepsze.

Na początek warto sprawdzić kilka kwestii:

• Czy dana organizacja ma status OPP? Wykaz organizacji pożytku publicznego prowadzi Narodowy Instytut Wolności i jest dostępny publicznie — to ważny punkt wyjścia.
• Co organizacja robi na co dzień? Sprawdź jej stronę internetową, aktualności, sprawozdania — dzięki temu zorientujesz się, czy działania są realne i zgodne z ich statutem.
• Czy komunikacja jest przejrzysta? Dobrym znakiem jest zamieszczanie informacji o wynikach, udostępnianie raportów, proste wyjaśnienie: „na co idą wpłaty”.

Na przykład: wpisując numer KRS 0000318482, wspierasz Fundacja Akademia Liderów Innowacji i Przedsiębiorczości dr Bogusława Federa – organizację, która od 2008 roku działa na rzecz mikroprzedsiębiorców w Polsce, m.in. poprzez bezpłatne elementy edukacyjne, wsparcie dla osób zakładających własną firmę oraz analizy zmian prawnych i przedsiębiorczych.

Wybierając organizację, kieruj się zarówno sercem, jak i zdrowym rozsądkiem. Zwróć uwagę na to, jak działa, komu realnie pomaga i jaką wartość dodaje. Przekazanie 1,5% to nie tylko kratka w PIT-cie — to gest zaufania. A zaufanie warto oddać tam, gdzie ma ono szansę owocować dobrym działaniem.

Co się dzieje z moim 1,5%? Jak działa przekazanie 1,5% podatku?

To jedno z najczęściej zadawanych pytań: „Co właściwie dzieje się z moim 1,5%, kiedy już wpiszę numer KRS i wyślę PIT?” Wielu z nas traktuje ten gest jako coś oczywistego, ale rzadko zastanawiamy się, jak wygląda dalsza droga tych pieniędzy. A warto ją poznać – bo właśnie tam zaczyna się prawdziwa magia wspólnego działania.

Po złożeniu zeznania podatkowego urząd skarbowy nie przekazuje od razu pieniędzy wybranej organizacji. Najpierw musi zakończyć wszystkie rozliczenia i zweryfikować poprawność danych. Dopiero później, zwykle w okresie od lipca do końca lipca, środki z 1,5% trafiają z budżetu państwa bezpośrednio na konto organizacji pożytku publicznego (OPP). Co ważne – podatnik nie musi robić nic więcej. Cały proces odbywa się automatycznie i bez pośredników.

Organizacja, która otrzymuje środki z 1,5%, musi je wykorzystać zgodnie ze swoim statutem i misją, a więc na cele społeczne, edukacyjne, zdrowotne, kulturalne czy ekologiczne. Co roku każda OPP ma obowiązek złożyć sprawozdanie finansowe i merytoryczne, w którym dokładnie opisuje, jak rozdysponowała otrzymane środki. Dzięki temu możemy mieć pewność, że nasz wkład nie ginie w próżni, tylko realnie pracuje – często bardzo blisko nas, w naszym mieście, dzielnicy, szkole czy lokalnym ośrodku pomocy.

Najważniejsze pytania o 1,5% podatku – podsumowanie

Przekazanie 1,5% podatku to prosty, bezkosztowy sposób, by realnie wspierać ważne inicjatywy społeczne. Wystarczy jeden wpis w zeznaniu PIT, by część naszego podatku – i tak należnego państwu – trafiła do organizacji, która zmienia rzeczywistość na lepsze. Mechanizm ten pozwala każdemu z nas współdecydować o tym, jakie działania zostaną wsparte: czy będzie to pomoc dzieciom, seniorom, osobom z niepełnosprawnościami, czy też rozwój przedsiębiorczości i edukacji.

Warto pamiętać, że te środki nie znikają w systemie – każda organizacja pożytku publicznego ma obowiązek rozliczać się z otrzymanych pieniędzy i wykorzystywać je zgodnie ze swoją misją. To gwarancja przejrzystości i pewność, że nasz 1,5% naprawdę pracuje.

Jeśli chcesz, by Twój ułamek podatku przyczynił się do realnych zmian, rozwoju wiedzy i wsparcia dla mikroprzedsiębiorców, wpisz w swoim PIT numer KRS 0000318482. W ten sposób wspierasz Fundację Akademia Liderów Innowacji i Przedsiębiorczości dr Bogusława Federa, która od lat działa na rzecz edukacji, innowacji i rozwoju gospodarczego w Polsce.

Twój 1,5% to niewielki gest, ale o wielkiej sile – bo to właśnie z takich małych decyzji powstają duże zmiany.

 

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2025 r. poz. 142 z późn. zm.),
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2025 r. poz. 85 z późn. zm.),
• Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2023 r. poz. 571 z późn. zm.).

 

r.pr. Anna Mierzejewska - radca prawny przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Warszawie. Prowadzi Kancelarię Radcy Prawnego, współpracując z zespołem składającym się z radców prawnych, adwokatów i aplikantów. Doświadczenie zawodowe zdobywała w renomowanych kancelariach prawnych, świadcząc pomoc prawną zarówno na rzecz przedsiębiorców, jak i osób fizycznych.

Specjalizuje się w obsłudze prawnej przedsiębiorców, fundacji i stowarzyszeń, a także klientów indywidualnych. Zajmuje się m.in. doradztwem w zakresie obowiązków podatkowych, ulg i rozliczeń rocznych, w tym rozliczeń PIT. Współpracuje również z doradcą podatkowym w celu zapewnienia klientom bezpiecznych i zgodnych z prawem rozwiązań.

Prowadzi zajęcia dydaktyczne z zakresu prawa na Uniwersytecie VIZJA w Warszawie, dzieląc wiedzą praktyczną ze studentami.