Zmiany podatkowe w 2022 r.

Od 1 stycznia 2022 r. w ramach Polskiego Ładu, obowiązują nowe przepisy podatkowe, które zostały zawarte w ustawie z 29 października 2021 r. o zmianie o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw. Z uwagi na obszerny zakres wprowadzonych zmian, w poniższym artykule zostaną przedstawione jedynie najważniejsze z nich.

Jedną z kluczowych zmian, która bezpośrednio dotyczy wszystkich podatników jest podwyżka kwoty wolnej od podatku do 30 000 zł. Do tej pory, w ramach kwoty wolnej, można było odliczyć w zależności od dochodów od ok. 3,1 tys. zł do 8 tys. zł. W przypadku osób najwięcej zarabiających ta kwota spadała do zera.

Obecnie każdy pracujący Polak odprowadzi podatek od nadwyżki swoich dochodów, czyli od tego, co wyniesie ponad 30 tys. zł rocznie. Będzie to możliwe dzięki kwocie zmniejszającej podatek podniesionej do poziomu 5100 zł (30 tys. zł x 17% podatku odjąć 5100 zł wynosi 0 zł). Od stycznia 2022 roku kwota wolna od podatku nie jest już degresywna, czyli nie maleje wraz ze wzrostem dochodów. Jej wysokość jest taka sama dla każdego podatnika rozliczającego się na zasadach ogólnych według skali podatkowej. Każdy podatnik będzie płacić podatek od nadwyżki dochodów powyżej 30 tys. zł rocznie.

Z dniem 1.01.2022 r. po raz pierwszy od 12 lat zmianie uległ próg dochodów, o którym mowa w skali podatkowej (wzrost z 85 528 zł na 120 000 zł rocznego dochodu). Stawka podatku w wysokości 32% utrzymywała się na niezmiennym poziomie 85 528 zł od 2009 r. Po zmianie od 1.01.2022 r. do podstawy obliczenia podatku nieprzekraczającej 120 000 zł stosowana jest stawka podatku w wysokości 17%. Dopiero do nadwyżki ponad tę kwotę podatek jest obliczany według stawki 32%.

Polski Ład wprowadził również ulgę dla klasy średniej. Ulga dla klasy średniej to możliwość pomniejszenia – przez niektórych podatników – wysokości ich podstawy opodatkowania (od której naliczany jest podatek dochodowy). Wysokość ulgi jest uzależniona od wysokości przychodów (tak naprawdę dochodów) tych podatników z określonych źródeł przychodów. Ulga ma rekompensować niektórym podatnikom (których ustawodawca uważa za tzw. klasę średnią) wzrost obciążeń podatkowo-składkowych. Chociaż podatek dochodowy został obniżony (poprzez wzrost kwoty wolnej oraz podniesienie kwoty granicznej pierwszego przedziału skali podatkowej), to jednak wprowadzenie powszechnej składki zdrowotnej (które nie można odliczyć) spowodowało wzrost sumy obciążeń podatkowo-składkowych u wielu podatników.

Chodzi o zatrudnionych na podstawie stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, a także jednoosobowych przedsiębiorców rozliczających się według zasad ogólnych, czyli w oparciu o skalę podatkową. Z ulgi nie skorzystają więc podatnicy płacący PIT według stawki liniowej, ani rozliczający się ryczałtem czy kartą podatkową. Ulga dla klasy średniej nie będzie też miała zastosowania do osób zatrudnionych na umowach cywilnoprawnych – zleceniach i o dzieło, a także emerytów.

Jak wynika z przepisów art. 26 ust. 1 pkt.  2aa ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: u.p.d.o.f.), od podstawy opodatkowania można odliczyć kwotę „ulgi dla pracowników lub podatników osiągających przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej”. Przepis art. 26 ust. 4a u.p.d.o.f. precyzuje, że kwotę ulgi dla pracowników lub podatników osiągających przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej oblicza się według wzoru:

1. (A × 6,68% – 4566 zł) ÷ 0,17, dla A wynoszącego co najmniej 68 412 zł i nieprzekraczającego kwoty 102 588 zł;
2. (A × (–7,35%) + 9829 zł) ÷ 0,17, dla A wyższego od 102 588 zł i nieprzekraczającego kwoty 133 692 zł

– w którym A oznacza sumę uzyskanych przez podatnika w roku podatkowym i podlegających opodatkowaniu zgodnie z art. 27 u.p.d.o.f. przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy oraz uzyskanych w ciągu roku przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej pomniejszonych o koszty prowadzenia tej działalności z wyłączeniem z tych kosztów składek na ubezpieczenia społeczne.

Kwota ulgi dla pracowników lub podatników osiągających przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej jest stosowana, jeżeli suma uzyskanych w roku podatkowym przychodów obliczona na powyższych zasadach wynosi co najmniej 68 412 zł i nie przekracza kwoty 133 692 zł (5 700 – 11 140 zł miesięcznie).

Kolejną zmianą wprowadzoną w ramach w ramach Polskiego Ładu, jest ulga dla pracujących emerytów. Osoby, które osiągną wiek emerytalny, ale będą nadal pracować i nie będą pobierać emerytury, dostaną dodatkowe odliczenie w kwocie 85 tys. złotych. Podobne odliczenie zostało wprowadzone też dla rodzin mających co najmniej czworo dzieci. Każdy z rodziców w rodzinie posiadającej więcej niż 4 dzieci uzyska odliczenie w kwocie 85 tys. zł, które powiększy kwotę wolną w wysokości 30 tys. zł. To oznacza, że dwójka rodziców nie zapłaci podatku od dochodu nieprzekraczającego 230 tys. złotych.

Kolejną ulgą wprowadzoną przez Polski Ład jest ulga dla podatników osiedlających się w Polsce (tzw. ulga na powrót). Ulga na powrót to zwolnienie z podatku (częściowe zwolnienie z podatku) obejmujące określone przychody podatników, którzy zdecydują się przenieść swoją rezydencję podatkową do Polski. Ulga na powrót ma postać zwolnienia od podatku. Zgodnie z dodanym do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych art. 21 ust. 1 pkt 152 wolne od podatku są:

a) przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy;

b) przychody z umów zlecenia zawartych z przedsiębiorcą;

c) przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej

– uzyskane przez podatnika, który przeniósł miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w wyniku czego podlega w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.

W przypadku prowadzenia działalności gospodarczej ze zwolnienia mogą skorzystać zarówno podatnicy, którzy opodatkowują dochód z tego źródła według skali podatkowej, jak i ci, którzy korzystają z opodatkowania według stawki liniowej, oraz ci, którzy opodatkowują przychód z tej działalności ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

Prawo do stosowania zwolnienia przysługuje podatnikowi przez cztery kolejno po sobie następujące lata podatkowe, licząc od początku roku, w którym podatnik przeniósł miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, albo od początku roku następnego. Podatnik sam może wybrać korzystniejsze dla niego rozwiązanie, tj. rok, od którego będzie korzystał z ulgi. Zwolnienie jest ograniczone limitem rocznym, który dla sumy ww. przychodów wynosi 85 528 zł. Jeżeli podatnik korzysta z zerowego PIT dla osób do 26. roku życia (tzw. ulga dla młodych, o której mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 u.p.d.o.f. oraz z ulgi na powrót, to suma przychodów zwolnionych od podatku w ramach obu tych ulg nie może przekroczyć 85 528 zł rocznie. Kwoty 120 000 zł rocznie nie może przekroczyć suma przychodów korzystających ze zwolnienia na podstawie ulgi dla młodych i ulgi na powrót (z wyłączeniem przychodów z działalności gospodarczej), wraz z łącznymi kosztami uzyskania przychodów. Ulga na powrót może być uwzględniana w trakcie roku, przy obliczaniu zaliczek, w tym przez płatników. Przy czym warunkiem zastosowania zwolnienia przez płatnika jest złożenie mu przez podatnika stosownego oświadczenia. Ulga na powrót weszła w życie z 1.01.2022 r. i ma zastosowanie do podatników, którzy przenieśli miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej po 31.12.2021 r. oraz do przychodów (dochodów) uzyskanych od 1.01.2022 r.

Nowe rozwiązania podatkowe zawierają także zachęty dla przedsiębiorców inwestujących w robotyzację i modernizację, m.in. poprzez wprowadzenie tzw. ulgi na robotyzację, pozwalającej na zmniejszenie obciążeń podatkowych w wyniku zakupu fabrycznie nowych robotów przemysłowych oraz oprogramowania i rzeczy niezbędnych do obsługi tych robotów, modernizację w zakresie ulgi na badania i rozwój oraz ulgi na innowacyjnych pracowników. Ulgi te będzie można rozliczyć przez sześć lat.

Kolejna zmiana, dotycząca przedsiębiorców, to poszerzenie możliwości stosowania tzw. estońskiego CIT, czyli rozwiązania, w ramach którego zysk firmy nie jest opodatkowany dopóki w niej pozostaje. W myśl dotychczasowych przepisów, tj. art. 28j ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, jednym z warunków opodatkowania w formie estońskiego CIT było to, aby podatnik „prowadził działalność w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością albo spółki akcyjnej, której odpowiednio udziałowcami albo akcjonariuszami są wyłącznie osoby fizyczne nieposiadające praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciele (fundatorzy) lub beneficjenci fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym”. Tak więc dla spółek komandytowych dotychczas ta forma była wyłączona.

W myśl nowego brzmienia przepisów warunkiem opodatkowania w formie estońskiego CIT jest to, aby podatnik „prowadził działalność w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjnej, prostej spółki akcyjnej, spółki komandytowej, spółki komandytowo-akcyjnej, której odpowiednio udziałowcami, akcjonariuszami lub wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne nieposiadające praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciele (fundatorzy) lub beneficjenci fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym”. Tak więc jeżeli w spółce komandytowej wspólnikami będą tylko i wyłącznie osoby fizyczne, to spółka taka może być opodatkowana w formie tzw. estońskiego CIT.

Niezwykle istotną zmianą obowiązującą od 1 stycznia 2022 r. która dotyczy wszystkich podatników: pracowników, osoby prowadzące działalność gospodarczą, a nawet emerytów, jest zmiana zasad opłacania składki zdrowotnej. Od nowego roku zniknęła możliwość odliczania od składki zdrowotnej wynoszącej 9 proc. aż 7,75 proc. poniesionych na ten cel wydatków od podatku dochodowego od osób fizycznych. Dla niektórych osób zmieni się też jej wysokość – przykładowo pracownicy będą nadal płacili 9 proc. podstawy jej wymiaru, a przedsiębiorcy opodatkowani podatkiem liniowym w wysokości 19 proc. zapłacą składkę w wysokości 4,9 proc., ale za to od swojego dochodu. Począwszy od 2022 r. przedsiębiorcy obliczają składkę zdrowotną od swoich rzeczywistych dochodów z działalności, a nie od podstawy zryczałtowanej. Jeśli prowadzą oni działalność w różnych formach, ale są one opodatkowane wszystkie tak samo, to wówczas podstawa do wyliczenia składek jest jedna i obejmuje łączny dochód ze wszystkich form działalności.

Kolejnym obszarem podatkowym, który został objęty dużymi zmianami w ramach Polskiego Ładu, jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Od 2022 roku zostały obniżone stawki ryczałtu dla niektórych zawodów, np. branży IT, która będzie mogła stosować nową stawkę 12%. Dodatkowo zostanie wprowadzona kolejna stawka ryczałtu 14% m.in. dla architektów. Ponadto zostały uregulowane kwestie dotyczące opodatkowania najmu prywatnego, ponieważ ryczałt będzie jedyną dostępną formą opodatkowania przychodów z tego źródła.

Ponadto od 2022 roku przedsiębiorcy nie mogą wybrać opodatkowania na zasadach karty podatkowej. Nie oznacza to jednak, że ta forma opłacania podatku została całkowicie zlikwidowana. Nadal mogą z niej korzystać przedsiębiorcy, którzy dotychczas rozliczali się w oparciu o kartę podatkową.

Zgodnie z art. 65 ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw:

1. Z dniem 1 stycznia 2022 roku podatnicy tracą prawo do złożenia wniosku o zastosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej, o którym mowa w art. 29 ust. 1 ustawy zmienianej w art. 9, w brzmieniu dotychczasowym.
2. Wnioski o zastosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej, o których mowa w art. 29 ust. 1 ustawy zmienianej w art. 9, w brzmieniu dotychczasowym, uwzględnione w decyzji ustalającej wysokość podatku dochodowego w formie karty podatkowej za 2021 roku zachowują moc po dniu poprzedzającym wejście w życie niniejszej ustawy, z zastrzeżeniem art. 29 ust. 1, art. 36 i art. 40 ustawy zmienianej w art. 9, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.

Powyższe wskazuje, że nowe firmy utworzone począwszy od 1 stycznia 2022 roku nie mogą zastosować opodatkowania w formie karty podatkowej.

Polski Ład to jedna z najbardziej rewolucyjnych w ostatnich latach reform systemu podatkowo-składkowego w Polsce. Została przeprowadzona pod hasłem „historycznej obniżki podatków”. Jak zostało przedstawione w powyższym artykule, podatki – dla niektórych podatników będą niższe, wprowadzono również pakiet ulg. Niestety rekompensuje to  podwyżka składki zdrowotnej, która będzie najbardziej odczuwalna dla lepiej zarabiających.  Z uwagi na tempo i sposób wprowadzonych zmian, upłynie sporo czasu nim podatnicy (zwłaszcza Ci, którzy rozliczają się samodzielnie) odnajdą się w ich zapisach. Pozostają wątpliwości, czy ze stosowaniem nowych przepisów poradzą sobie działy kadrowo-płacowe firm, a w głowach księgowych i doradców podatkowych z pewnością kiełkuje się setki pytań dotyczących ich właściwego zastosowania.

Wpisz nasz KRS 0000318482 w deklaracji podatkowej PIT.

Stan prawny na dzień: 28 stycznia 2022 r.

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2105 z późn. zm.).
2. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U.2022.2647).