Jak prowadzić „firmę” za granicą -  aspekty podatkowe

Działalność gospodarcza na terenie krajów Unii Europejskiej wykonywana przez osoby przybywające z innych krajów, traktowana jest jako działalność osób zagranicznych. Pod tym pojęciem, które w Polsce definiuje Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców: (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 221 z późn. zm.) oraz ustawa z dnia 6 marca 2018 roku o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U.2020.1252 t.j.), rozumie się nie tylko osoby prawne i jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, ale także osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania za granicą ale nieposiadające obywatelstwa tego kraju.

Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 roku Prawo przedsiębiorców:

2) osoba zagraniczna oznacza:

a) osobę fizyczną nieposiadającą obywatelstwa polskiego,

b) osobę prawną z siedzibą za granicą,

c) jednostkę organizacyjną niebędącą osobą prawną posiadającą zdolność prawną, z siedzibą za granicą;

3) przedsiębiorca zagraniczny – oznacza osobę zagraniczną wykonującą działalność gospodarczą za granicą oraz obywatela polskiego wykonującego działalność gospodarczą za granicą;

4) oddział – oznacza wyodrębnioną i samodzielną organizacyjnie część działalności gospodarczej, wykonywaną przez przedsiębiorcę poza siedzibą przedsiębiorcy lub głównym miejscem wykonywania działalności;

Wyżej wymienione osoby mają prawo prowadzić działalność gospodarczą w dowolnej formie dopuszczalnej dla obywateli danego kraju, także w formie jednoosobowej działalności gospodarczej. Należy pamiętać , że w państwie, w którym chcemy założyć firmę lub stworzyć zakład firmy krajowej należy zapoznać się z obowiązującymi tam warunkami niezbędnymi do jej założenia -można je znaleźć na stronach Ministerstwa Spraw Zagranicznych oraz organizacji rządowych i pozarządowych .

Generalnie przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą mają do wyboru kilka sposobów umożliwiających działanie za granicą. W tym celu polski przedsiębiorca może:

1) dokonywać transakcji jako firma polska na zasadzie dostaw wewnątrzwspólnotowych i nie rejestrować firmy za granicą

2) może zarejestrować oddział lub przedstawicielstwo firmy za granicą bądź stworzyć zakład (filię) w rozumieniu przepisów miejscowych

3) zarejestrować (utworzyć) drugą firmę niezależną od zarejestrowanej w Polsce.

4) przenieść swoją całą działalność poza kraj .

Jeżeli przedsiębiorca prowadzi firmę zarejestrowaną w Polsce i wszystkie czynności z tym związane wykonuje tylko na terenie kraju, nie ma problemu z określeniem miejsca opodatkowania swoich dochodów . Wątpliwości rodzą się natomiast w sytuacji, gdy część usług bez produkcji świadczona jest w Polsce, a część za granicą.

 

Oddział i przedstawicielstwo zagraniczne

Oddział w rozumieniu oddziału, o którym stanowi Kodeks spółek handlowych to jedna z form oddziału o którym stanowi ustawa Prawo przedsiębiorców oraz postaci (formy) prowadzenia zakładu w rozumieniu przepisów podatkowych i umówi bilateralnych o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Oddział firmy to ogólnie mówiąc wydzielona i samodzielna część działalności gospodarczej wykonywana poza główną siedzibą firmy. Natomiast zakres funkcjonowania przedstawicielstwa jest węższy i może obejmować wyłącznie prowadzenie działalności dotyczącej reklamy i promocji przedsiębiorcy zagranicznego. Przedstawicielstwo nie uprawnia do prowadzenia samodzielnej działalności gospodarczej i nie jest traktowane jako podmiot w rozumieniu prawa podatkowego. Służy firmie do lokalizacji (domicyl) swojej reprezentacji gdzie pod oznaczonym oddziałem czynny jest przedstawiciel uprawniony do reprezentacji (biernej i czynnej) służy też do promocji, poszukiwania kontrahentów czy spełniania funkcji informacyjnych i reklamowych poza siedzibą firmy, co może okazać się szczególnie istotne w sytuacji, w której polski przedsiębiorca chce zdobyć nowych odbiorców swoich towarów lub usług za granicami kraju

Regulacji prawnych dotyczących funkcjonowania i zakładania oddziałów należy szukać w przepisach danego kraju, przy czym założenie oddziału będzie się wiązało z koniecznością zatrudnienia przedstawiciela.
Oddziały tworzą zasadniczo osoby prawne, ale też i firma jednoosobowa może skorzystać z takiego rozwiązania i zarejestrować swój oddział w innym kraju.

W Polsce funkcjonowanie oddziałów i przedstawicielstw handlowych uregulowane jest w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej.. Zgodnie z art. 13 ust. 1 tej ustawy osoby zagraniczne z państw członkowskich Unii Europejskiej oraz państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak obywatele polscy.

Zgodnie z ustawą z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:

1. Dla wykonywania działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przedsiębiorcy zagraniczni mogą, na zasadzie wzajemności, o ile ratyfikowane umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej, tworzyć oddziały z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwane dalej „oddziałami”.
2. Do tworzenia oddziałów przez przedsiębiorców zagranicznych z państw członkowskich Unii Europejskiej, państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego nienależących do Unii Europejskiej oraz państw niebędących stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, którzy mogą korzystać ze swobody przedsiębiorczości na podstawie umów zawartych przez te państwa ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, przepis art. 13 ust. 1 stosuje się odpowiednio.

Takie regulacje obowiązują odpowiednio w krajach UE.

Przedsiębiorca polski tworzący oddział za granicą musi w szczególności znać zasady tworzenia oddziału i jego rejestracji we właściwym rejestrze gospodarczym obowiązującym w państwie, w którym chce taki zakład otworzyć, pod warunkiem, że jest dopuszczalne prowadzenie działalności gospodarczej w danej branży przy pomocy oddziału przedsiębiorcy zagranicznego.

Utworzenie oddziału charakteryzuje się niskimi kosztami jego założenia takimi jak : koszt tłumaczeń, opłaty (w szczególności rejestracyjne) ale też dodatkowymi kosztami związanymi z prowadzeniem rachunkowości oddziału oraz dokumentacji podatkowej i jej tłumaczenia . Konieczne są też koszty najmu lokalu siedzibą oddziału i prowadzenia rachunkowości oddziału.

Trzeba jednak pamiętać, że nie jest konieczne ustanowienie oddziału sensu stricte dla prowadzenia działalności; może to być jedynie zakład w rozumieniu umów bilateralnych lub miejscoowych przepisów prawa rachunkowego i podatkowego pod postacią np. grupy robót, zespołu usług, zespołu realizacji przedsięwzięcia (projektu, budowy).

Generalnie w każdym państwie, w którym jest dopuszczalne prowadzenie działalności gospodarczej w danej branży w formie oddziału, z założeniem oddziału wiążą się co najmniej następujące czynności :

• ustanowienie osoby upoważnionej w oddziale do reprezentowania polskiego przedsiębiorcy za granicą,
• przedłożenie do właściwego rejestru przetłumaczonego na język obowiązujący w państwie, w którym oddział jest tworzony (tłumaczenie przysięgłe jak i dokumenty oryginalne), statutu lub umowy spółki, na podstawie którego przedsiębiorca polski działa i ewentualnie odpisu z rejestru KRS,
• używanie do oznaczenia oddziału nazwy przedsiębiorcy polskiego z dopiskiem : oddział za granicą,
• prowadzenie dla oddziału odrębnej rachunkowości,
• zgłaszanie we właściwym rejestrze wszelkich zmian dotyczących oddziału.

Zagraniczny oddział nie jest odrębnym od jednostki macierzystej podmiotem, stanowi jedynie wyodrębnioną organizacyjnie i majątkowo część firmy np. spóki z oo.. Oddział nie posiada odrębnej od spółki osobowości prawnej. Jest on całkowicie zależny od przedsiębiorcy polskiego.

Oddział posiada taki sam zakres działalności jak polskiego przedsiębiorcy, a za zobowiązania oddziału odpowiada polski przedsiębiorca.

Wzajemne rozliczenia pomiędzy spółką, a jej oddziałem za granicą dokonywane są w ramach jednego podmiotu. Z punktu widzenia zasad rachunkowości prowadzenie działalności poza granicami kraju mającego formę oddziału może działać w formie:

1) oddziału (zakładu) sporządzającego samodzielne sprawozdanie finansowe, wówczas jest to tzw. zakład samobilansujący,

2) oddziału (zakładu) wyodrębnionego organizacyjnie, ale niesporządzającego samodzielnego sprawozdania finansowego (ograniczony rozrachunek gospodarczy).

Status wyodrębnionego oddziału oraz zasady rozliczeń wewnętrznych pomiędzy firmą, a jej oddziałem powinny wynikać z przepisów obowiązujących w państwie obcym, w Polsce oraz decyzji jednostki. Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości: Dz.U.2021.217 t.j., dalej u.o.r. nie zawiera szczególnych regulacji dotyczących zasad prowadzenia ksiąg oddziału znajdującego się poza Polską, dlatego też trzeba zwrócić szczególną uwagę na przepisy zagraniczne.

Oddział sporządzający samodzielne sprawozdanie finansowe

Oddział (zakład) prowadzi z reguły odrębne księgi i sporządza samodzielne sprawozdanie finansowe w języku i walucie państwa siedziby oddziału, zgodnie z przepisami prawa, zwłaszcza bilansowego i podatkowego tego państwa. Księgi i dokumenty są archiwizowane w oddziale.

 

Jeżeli księgi rachunkowe zagranicznego oddziału są prowadzone na zlecenie poza siedzibą oddziału, kierownik polskiej firmy jest obowiązany (art. 11 ust. 4 uor) powiadomić właściwy urząd skarbowy w Polsce o miejscu prowadzenia ksiąg rachunkowych oddziału w terminie 15 dni od dnia ich wydania.

Zgodnie z art. 51 ust. 2 uor, do sprawozdania finansowego jednostki, w której skład wchodzą oddziały (zakłady) znajdujące się poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i tam sporządzające sprawozdania finansowe, włącza się odpowiednie dane wynikające z bilansów tych oddziałów (zakładów), wyrażone w walutach obcych, przeliczone na walutę polską po obowiązującym na dzień bilansowy średnim kursie ogłoszonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski, natomiast z rachunku zysków i strat - po kursie stanowiącym średnią arytmetyczną średnich kursów na dzień kończący każdy miesiąc roku obrotowego, a w uzasadnionych przypadkach - po kursie będącym średnią arytmetyczną średnich kursów na dzień kończący poprzedni rok obrotowy i dzień kończący bieżący rok obrotowy, ogłoszonych dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski. Powstałe na skutek tych przeliczeń różnice wykazuje się w łącznym sprawozdaniu finansowym jednostki, w pozycji "Różnice kursowe z przeliczenia", jako składnik kapitału (funduszu) z aktualizacji wyceny.

Wyodrębniony organizacyjnie samobilansujący się oddział otrzymuje od firmy macierzystej wydzielone wyłącznie do jego dyspozycji składniki majątku i odpowiadający tym składnikom kapitał własny. Przekazanie składników majątku do oddziału następuje na dzień jego powołania (rejestracji za granicą) na podstawie protokołu.

Jeżeli przepisy zagraniczne dopuszczają analogiczne jak w Polsce przyjęcie planu kont dla oddziału polskiego przedsiębiorcy, to można wziąć pod uwagę poniższy przykład. Wartość bilansową przekazanych oddziałowi składników aktywów trwałych i obrotowych, wynikającą z ewidencji firmy macierzystej, przenosi się z kont, na których dotąd figurowały na konto 80-6 „Fundusz wydzielony”. Konto to odzwierciedla przekazanie temu oddziałowi składników majątku, które stanowią jego aktywa; równowartość tych środków traktuje się jak kapitał własny oddziału (jako fundusz wydzielony).

W firmie macierzystej konto 80-6 wykazuje saldo debetowe, wyrażające stan należności od oddziału zagranicznego z tytułu wydzielonych do jego dyspozycji aktywów. W bilansie spółki macierzystej jest ono prezentowane jako inne należności. Oddział przelicza przekazane mu aktywa na walutę kraju, w który ma siedzibę .

Natomiast w oddziale konto 80-6 wykazuje wyłącznie saldo kredytowe, oznaczające stan zobowiązań wobec macierzystej spółki z tytułu wydzielonych składników aktywów.

Kapitał wydzielony ma charakter podobny do kapitału zakładowego spółki, z tym że nie podlega rejestracji sądowej. Konta „Kapitału wydzielonego” w firmie macierzystej i oddziale samodzielnie bilansującym się działają na zasadzie tzw. zapisów lustrzanych.

W księgach rachunkowych oddziału operacje przekazania składników majątku przez jednostkę statutową powinny być zaksięgowane w następujący sposób :

1) otrzymanie środków pieniężnych:

- Wn konto 13 "Rachunek bankowy",
- Ma konto 80-6;

2) otrzymanie towarów przeznaczonych do dalszej odprzedaży:

- Wn konto 33 "Towary",
- Ma konto 80-6.

W analogiczny sposób ujmuje się otrzymanie innych składników majątku - środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych, czy materiałów.

w księgach rachunkowych oddziału w celu ewidencji rozrachunków pomiędzy jednostką statutową a jej oddziałem wykorzystywane jest konto 24-5 "Rozrachunki wewnątrzzakładowe".

Przykładowe tytuły ewidencji rozrachunków wewnątrzzakładowych w księgach rachunkowych oddziału:

a) rozliczenie wyniku finansowego (zysku) wypracowanego przez oddział – w części podlegającej przekazaniu na rachunek bankowy jednostki statutowej:

- Wn konto 82 "Rozliczenie wyniku finansowego",
- Ma konto 24-5

b) obciążenie oddziału częścią kosztów ogólnego zarządu:

- Wn konto 55 "Koszty ogólnego zarządu",
- Ma konto 24-5

W przypadku firmy w skład której wchodzą oddziały sporządzające samodzielne sprawozdania finansowe ma ona obowiązek sporządzić – zgodnie z art 54 u.o.r., łączne sprawozdanie finansowe. Sprawozdanie to składa się z bilansu, rachunku zysków i strat oraz dodatkowych informacji objaśnień. Jeśli i sprawozdanie podlega badaniu biegłego rewidenta w dodatkowo trzeba zrobić zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym i rachunku przepływów pieniężnych. Sprawozdanie jest sporządzane poprzez zsumowanie odpowiednich danych sprawozdań finansowych firmy i jej oddziałów, wyłączając jednak :

• aktywa i fundusze wydzielone,
• wzajemne należności i zobowiązania oraz rozrachunki wewnątrzzakładowe
• przychody i koszty z tytułu operacji dokonywanych między firmą a jej oddziałami
• wynik finansowy operacji gospodarczych dokonywanych wewnątrz firmy zawarty w aktywach jednostki lub jej oddziałów.

Do bilansu włącza się odpowiednie dane wynikające z bilansu oddziału wyrażone w walutach obcych, przeliczone na walutę polską po obowiązującym na dzień bilansowy średnim kursie ustalonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski,a do rachunku zysków i strat – odpowiednie dane wynikające z rachunku zysków i strat oddziału wyrażone w walutach obcych, przeliczone na walutę polską po kursie stanowiącym średnią arytmetyczną średnich kursów na dzień kończący każdy miesiąc roku obrotowego; można również w uzasadnionych przypadkach stosować uproszczenie polegające na przyjęciu do przeliczenia danych rachunku zysku i strat średniej arytmetycznej kursów ustalonych przez NBP dla danej waluty na dzień kończący poprzedni i bieżący rok obrotowy.

 

Oddział niesporządzający samodzielnego sprawozdania finansowego

Firma w swojej strukturze organizacyjnej może również wyodrębnić oddział niesporządzający samodzielnego sprawozdania finansowego. Oddziały te sensu stricte to jednostki samobilansujące jednak oddziały w tym znaczeniu mogą być na pełnym rozrachunku jak na ograniczonym rozrachunku np. tylko ujmując przychody i koszty wg rodzajów, Należy wyjaśnić, czy prawo państwa obcego dopuszcza prowadzenie działalności przez przedsiębiorcę zagranicznego w danej formie i z takimi księgami rachunkowymi. W takim przypadku wskazane jest jedynie wyodrębnienie w księgach rachunkowych firmy przychodów oraz kosztów związanych z osiągnięciem tych przychodów zarówno dla firmy jak też dla przedmiotowego oddziału (ograniczony rozrachunek gospodarczy). W firmie będą prowadzone jedne księgi rachunkowe i sporządzane będzie jedno sprawozdanie finansowe spółki z całokształtu działalności. Ustalany będzie także jeden wynik finansowy, zgodnie z przepisami o rachunkowości.

Dla potrzeb rachunkowości firma powinna zatem określić status wyodrębnionego zakładu oraz zasady rozliczeń wewnętrznych.

 

Druga firma niezależna od zarejestrowanej w Polsce.

W prawie podatkowym nic nie stoi na przeszkodzie aby przedsiębiorca który prowadzi już działalność w Polsce, założył również firmę za granicą , wybierając optymalnie niższy podatek obowiązujący w danym kraju, dogodniejsze warunki rejestracji firmy, elastyczne i bardziej zrozumiałe przepisy sprzyjające małym biznesom czy też niższe składki ubezpieczeniowe.

Należy pamiętać, że – nawet w obrębie Unii Europejskiej – nie można z góry przyjmować, że rozwiązania prawne za granicą będą analogiczne do polskich. O ile nawet forma prowadzenia działalności (najczęściej w formie spółek kapitałowych) będzie zbliżona, to zawsze – obok zagranicznego prawa handlowego (spółek) obowiązuje prawo administracyjne, mogące nakładać rożne obowiązki na przedsiębiorcę.

Osiągając dochody z działalności wykonywanej w dwóch krajach należy jednak uwzględnić poza ustawą o podatku dochodowym obowiązującą w kraju również międzynarodowe umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania zawarte przez Polskę. Dwie firmy w dwóch różnych krajach, to przede wszystkim dwie odrębne księgowości oraz konieczność posiadania dwóch siedzib, a więc dodatkowe, często wysokie koszty.

Zakładając firmę za granicą przedsiębiorca polski może albo samodzielnie dokonać jej rejestracji, albo też dokonać tego nawet on-line lub na formularzach, w siedzibach samorządów gospodarczych lub sądów / organów rejestrowych bądź zlecić rejestrację przez kancelarię prawną .Zamiast rejestrowania firmy przedsiębiorca może też dokonać zakupu udziałów albo akcji w już założonej firmie zagranicznej . W zależności od wyboru państwa, w którym firma ma działać formalności związane z jej założeniem mogą być różne. Generalnie jednak w państwie, w którym firma ma być założona należy dokonać następujących formalności:

• jeżeli ma to być spółka z o o- należy zawrzeć umowę spółki w formie wymaganej przez prawo właściwe dla zakładanej spółki w danym kraju.,
• zawrzeć umowę najmu w celu określenia siedziby i adresu spółki,
• ustanowić członków zarządu spółki, którymi powinni być czasami dyrektorzy będący rezydentami państwa, w którym spółka ma siedzibę,
• zarejestrować spółkę we właściwym rejestrze przedsiębiorców,
• zgłosić spółkę jako podatnika w szczególności podatnika podatku od wartości dodanej / VAT,
• zgłosić spółkę jako płatnika składek ubezpieczeniowych,
• w razie potrzeby uzyskać właściwe koncesje i zezwolenia, o ile są wymagane.

Ponadto, mając na względzie funkcjonowanie spółki, trzeba pamiętać , że spółka musi prowadzić odrębne księgi rachunkowe zgodnie z prawem państwa obcego i składać w kraju rejestrcji deklaracje podatkowe. W wypadku dokonywania transakcji ze wspólnikiem, będącym polskim przedsiębiorcą w celu zastosowania stawek podatkowych z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania (zazwyczaj niższych niż z polskich ustaw), spółka powinna wystąpić o certyfikat rezydencji podatkowej.

Tak zarejestrowana spółka jest odrębna i niezależna prawnie od podmiotu ją tworzącego.

Niestety, koszty założenia odrębnej spółki zagranicznej są przeważnie wyższe niż oddziału ,Są to m.in. koszty tłumaczeń, aktu notarialnego (umowy spółki), opłat sądowych (rejestracyjnych), podatku od gromadzenia kapitałów w związku z wkładami do spółki. Ponadto wyższe też są koszty związane z rachunkowością spółki oraz prowadzeniem dokumentacji prawno-podatkowej.

 

Czy oddział jest podatnikiem dochodowym

Opodatkowanie podatkiem dochodowym dochodów osób prawnych reguluje ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U.2022.2587 t.j.), dalej u.p.d. o.p. Zgodnie z art. 3 ust. 1 u.p.d.o.p., podatnicy, jeżeli mają siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania. Przy ustalaniu dochodu stanowiącego podstawę opodatkowania nie uwzględnia się przychodów ze źródeł przychodów położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub za granicą, jeżeli dochody z tych źródeł nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym albo są wolne od podatku – art. 7 ust. 3 pkt 1 u.p.d.o.p.. Jednocześnie, zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 3 ustawy, wolne od podatku są dochody osiągane poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez podatników określonych w powyższym art. 3 ust. 1, jeżeli umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, tak stanowi.

Z powyższego wynika, że aby podatnicy objęci nieograniczonym obowiązkiem podatkowym, mogli skorzystać z omawianego zwolnienia muszą jednocześnie spełniać następujące warunki:

1. osiągnąć dochód za granicą,

2. umowa międzynarodowa, której Polska jest stroną, musi zwalniać ten dochód od opodatkowania w Polsce.

Zasadniczo prawie w każdej Konwencji między Rzecząpospolitą Polską a innym państwem w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, postanowiono ( przeważnie w art 7) , że jeżeli przedsiębiorstwo wykonuje działalność poprzez zakład położony w drugim Umawiającym się Państwie, to zyski przedsiębiorstwa mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie, jednak tylko w takiej mierze, w jakiej można je przypisać temu zakładowi.

W konsekwencji, jeżeli oddział będzie stanowił zakład w rozumieniu ww. umowy, dochody, jakie zostaną przypisane do oddziału będą podlegały opodatkowaniu tylko w kraju , w którym działalność jest prowadzona i jednocześnie będą zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym w Polsce. Potwierdza to Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu ILPB3/423-901/09-7/MM z 29 grudnia 2009 r.

Ale w każdym przypadku trzeba sięgać właśnie do ratyfikowanych umów międzynarodowych -. (interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy ITPB4/423-69/13/AM z 11 lipca 2013 r. ). W tej interpretacji wskazano m. in:

(...) Mając na uwadze powyższe ustalenia należy stwierdzić, że w myśl postanowień Konwencji – w celu eliminacji podwójnego opodatkowania – Umawiające się Państwa wybrały w zakresie zysków przedsiębiorstw osiąganych poprzez położony w drugim Państwie zakład (art. 7 Konwencji) metodę zwolnienia. W konsekwencji, dochody uzyskiwane w Norwegii poprzez położony tam zakład polskiego rezydenta nie mają żadnego wpływu na sposób opodatkowania oraz wielkość podatku dochodowego od osób prawnych płaconego w Polsce przez ten podmiot.

Niemniej jednak, do powstania zakładu na terytorium Norwegii musi dojść w sposób obiektywny, a nie tylko na podstawie ustaleń władz norweskich. Polskie organy podatkowe mogą bowiem kwestionować istnienie zakładu zagranicznego polskiego rezydenta, jeśli nie zostaną spełnione przesłanki statuujące taki zakład, określone postanowieniami Konwencji. Z tego względu organ upoważniony nie podziela poglądu Wnioskodawcy, zgodnie z którym do zaistnienia zakładu na terytorium Norwegii (i zwolnienia od podatku dochodu osiąganego przez Wnioskodawcę z działalności wykonywanej na terytorium Norwegii) wystarczy jego ustalenie przez norweskie organy podatkowe i potraktowanie dochodów uzyskiwanych przez Spółkę w Norwegii jako dochodów zakładu podatkowego. (…) 

W wypadku spółek osobowych zasadniczo dochód nie jest opodatkowany w spółce, a u wspólników takiej spółki. W zależności od tego, czy spółka osobowa tworzy tzw. „zakład podatkowy” , dochody spółki przypadające na wspólnika mogą być opodatkowane u wspólnika, w państwie, w którym spółka ma siedzibę lub w Polsce. Zasadniczo, zdaniem organów podatkowych, spółka osobowa nie tworzy zakładu podatkowego jedynie w wypadku gdy jest spółką o charakterze holdingowym, posiadającą wyłącznie udziały albo akcje w innej spółce.

Tak wynika z interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 30 września 2015 r., nr IBPB-1-2/4510-291/15/BG

...zyski spółki podlegają opodatkowaniu w Polsce, chyba, że prowadzi ona we Francji działalność gospodarczą poprzez położony tam zakład; w takim przypadku, zyski w części, w jakiej można je przypisać działalności tego zakładu, mogą być opodatkowane we Francji....

„Zakładem” w rozumieniu omawianej umowy polsko-francuskiej jest stała placówka, w której całkowicie albo częściowo wykonuje się działalność przedsiębiorstwa (art. 5 ust. 1 ww. umowy). W myśl art. 5 ust. 2 tej umowy określenie „zakład” obejmuje w szczególności:

1.miejsce zarządzania,

2.filię,

3.biuro, w którym prowadzona jest działalność handlowa,

4.zakład fabryczny,

5.warsztat,

6.kopalnię, kamieniołom albo inne miejsce wydobywania bogactw naturalnych,

7.budowę albo montaż, których okres przekracza 12 miesięcy.

Zgodnie z art. 5 ust. 3 umowy polsko-francuskiej nie stanowią zakładu:

1.placówki, które służą wyłącznie do składowania, wystawiania albo wydawania dóbr albo towarów należących do przedsiębiorstwa,

2.dobra albo towary należące do przedsiębiorstwa, utrzymywane wyłącznie dla składowania, wystawiania albo wydawania,

3.dobra albo towary należące do przedsiębiorstwa utrzymywane wyłącznie w celu obróbki lub przerobu przez inne przedsiębiorstwo,

4.stała placówka utrzymywana wyłącznie w celu zakupu dóbr lub towarów albo w celu uzyskiwania informacji dla przedsiębiorstw,

5.stała placówka utrzymywana przez przedsiębiorstwo wyłącznie dla celów reklamowych, dla dostarczania informacji, prowadzenia badań naukowych lub wykonywania podobnej działalności o przygotowawczym lub pomocniczym charakterze.

(...)

Podobne regulacje zawarte są w umowach z innymi krajami, a wynika to z konieczności rozstrzygnięcia co do przesłanek obciążenia podatkiem w danym kraju w przypadku prowadzenia na jego terytorium działalności gospodarczej przez podmiot zagraniczny.

 

A co z ZUS-em?

Jeżeli przedsiębiorca jest aktywny zawodowo na terenie kilku państw członkowskich, to podlega ubezpieczeniu społecznemu wyłącznie w jednym państwie a państwo, w którym powinien podlegać ubezpieczeniu , ustalane jest na podstawie przepisów rozporządzeń unijnych.

Generalnie stosowana jest zasada miejsca wykonywania pracy Jeśli prowadzi działalność na własny rachunek w danym państwie członkowskim, to powinien podlegać przepisom z zakresu ubezpieczenia w tym waśnie kraju . Nie ma w tym przypadku znaczenia, w którym państwie mieszkaz, ani też w którym państwie zarejestrował działalność gospodarczą.

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców: (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 221 z późn. zm.) 
• art. 11 ust. 4 ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości: Dz.U.2021.217 t.j.,
• art. 3 ust. 1 pkt 7 , art 3 ust. 3 pkt 1, art. 17 ust. 1 pkt 3 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U.2022.2587 t.j.),
• interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu ILPB3/423-901/09-7/MM z 29 grudnia 2009 r.
• interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy ITPB4/423-69/13/AM z 11 lipca 2013 r. .
• interpretacja indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 30 września 2015 r., nr IBPB-1-2/4510-291/15/BG”...
• art. 11 ust. 3 lit. a) rozporządzenia Parlamentu E Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004. z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego

Źródło:

Mikroporady.pl

Autor:

Krystyna Dąbrowska , doradca podatkowy, numer wpisu 02200,

Konsultacja prawna – Kancelaria Juris sp. z o.o.