Zakładanie działalności związanej ze sprzedażą węgla

Użytkownik serwisu zwrócił się do nas z prośbą o udzielenie odpowiedzi na pytanie jak wygląda kwestia prowadzenia działalności związanej ze sprzedażą węgla. Prosił o wskazanie, czy należy posiadać zezwolenie oraz o czym należy pamiętać prowadząc tego typu działalność. 

Sprzedaż wyrobów węglowych w Polsce wymaga prowadzenia dokładnej ewidencji z uwagi na fakt nałożenia podatku akcyzowego na wszystkie produkty energetyczne wykorzystywane do celów opałowych. Obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży wyrobów węglowych wynika z Ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (dalej jako: „ustawa”). Ustawa dzieli wyroby węglowe na trzy grupy nadając im następujące kody (system umożliwiający identyfikację towarów w obrocie międzynarodowym):

1. CN 2701 - Węgiel; brykiety, brykietki i podobne paliwa stałe wytwarzane z węgla
2. CN 2702 - Węgiel brunatny (lignit), nawet aglomerowany, z wyłączeniem gagatu
3. CN 2704 00 - Koks i półkoks, z węgla, węgla brunatnego (lignitu) lub torfu, naweT aglomerowany; węgiel retortowy.

Obrót węglem na cele opałowe zasadniczo jest zwolniony z akcyzy. Wymaga to jednak od sprzedawcy odpowiedniej dokumentacji.Lista podmiotów zwolnionych z podatku akcyzowego została zawarta w art. 31a. Ustawy. Przy zachowaniu określonych procedur, które zostaną opisane poniżej, sprzedaż wyrobów węglowych nie jest obciążona podatkiem akcyzowym w przypadku następujących odbiorców:

• Gospodarstwo domowe.
• Proces produkcji energii elektrycznej.
• Proces produkcji wyrobów energetycznych.
• Organ administracji publicznej.
• Jednostka Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.
• Podmiot systemu oświaty (…)
• Żłobek i klub dziecięcy (…).
• Podmiot leczniczy (…).
• Jednostka organizacyjna pomocy społecznej (…).
• Organizacje (…) o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.
• Przewóz towarów i pasażerów koleją.
• Łączne wytwarzanie ciepła i energii elektrycznej.
• Prace rolnicze, ogrodnicze, hodowla ryb, leśnictwo.
• Procesy mineralogiczne, elektrolityczne i metalurgiczne oraz redukcja chemiczna.
• Zakład energochłonny wykorzystujący wyroby węglowe.

Obowiązek prowadzenia całej dokumentacji związanej z wprowadzeniem podatku akcyzowego na wyroby węglowe oraz systemu zwolnień od akcyzy ciąży na Pośredniczących podmiotach węglowych, czyli sprzedawcach. Prowadzenie ewidencji sprzedaży wyrobów węglowych nie musi stanowić problemu, pod warunkiem zastosowania odpowiedniego i sprawdzonego programu przeznaczonego do tego celu.  Warto w tym miejscu zaznaczyć, że od 1 lutego 2022 r. nie można przemieszczać wyrobów akcyzowych poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy, przy wykorzystaniu papierowego dokumentu dostawy. Przemieszczenia te są możliwe jedynie z e-DD, tj. dzięki elektronicznym dokumentach dostawy w akcyzie. Na ich podstawie:

• przemieszcza się na terytorium kraju poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy wyroby akcyzowe objęte zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie lub wyroby akcyzowe wymienione w załączniku nr 2 do ustawy o podatku akcyzowym, opodatkowane zerową stawką akcyzy ze względu na ich przeznaczenie,

• monitoruje się na terytorium kraju sprzedaż wyrobów węglowych objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie finalnemu nabywcy węglowemu przez pośredniczący podmiot węglowy, który w poprzednim roku kalendarzowym sprzedał powyżej 30 mln kg wyrobów węglowych.

Od dnia 01 lutego 2022 r. pośredniczące podmioty węglowe, które w poprzednim roku dokonały sprzedaży min. 30 mln kilogramów węgla są zobowiązane, w przypadku sprzedaży węgla (wyrobów węglowych) podmiotom korzystającym ze zwolnienia z akcyzy na te wyroby ze względu na ich przeznaczenie, do wystawiania elektronicznych dokumentów dostawy e-DD i przesyłania ich do administracji skarbowej za pomocą PUESC. Podobne obowiązki ciążą również na sprzedawcach wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie oraz wyrobów akcyzowych wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy o podatku akcyzowym, opodatkowanych zerową stawką akcyzy ze względu na ich przeznaczenie.

Jednocześnie, podmioty odbierające wskazane wyżej wyroby są obowiązane do sporządzenia i przesłania raportu odbioru po fizycznym odbiorze wyrobów, w konsekwencji czego wszyscy uczestnicy rynku obrotu wspomnianymi wyrobami akcyzowymi są obowiązani do zakończenia stosownych rejestracji i posiadania możliwości przesyłania komunikatów w Systemie EMCS PL2.

Od dnia 1 stycznia 2019 r. dokumentem uprawniającym do zwolnienia z podatku akcyzowego wyrobów węglowych dla Finalnego odbiorcy węglowego (tj. podmiot zwolniony z podatku akcyzowego) jest Oświadczenie o sposobie wykorzystania wyrobów węglowych. Oświadczenie może mieć formę osobnego dokumentu dołączanego do zwykłej faktury lub może zostać zawarte na fakturze. Oświadczenie musi zawierać m.in. przeznaczenie wyrobów węglowych uprawniające do zwolnienia z akcyzy oraz – w przypadku osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej – nr PESEL wraz z nazwą i numerem dokumentu tożsamości. Tym samym powstaje wymóg okazania takiego dokumentu przez nabywcę. Faktura z oświadczeniem musi ponadto zawierać masę wyrobów węglowych wyrażoną w kilogramach.

Dokumentem, który uprawnia do zwolnienia z podatku akcyzowego przy sprzedaży wyrobów węglowych dla Finalnego odbiorcy węglowego jest Dokument dostawy wyrobów węglowych. Od 1 lutego podmioty dotychczas stosujące papierowe dokumenty dostawy oraz duże pośredniczące podmioty węglowe są zobowiązane wdrożyć e-DD. Sporządzanie dokumentów e-DD odbywa się następczo i stanowi formę monitorowania tych transakcji przez organy podatkowe. Systemem EMSC PL nie jest już objęte wydawanie węgla na podstawie deputatu węglowego.

Rozpoczynając działalność związaną ze sprzedażą węgla należy pamiętać rówież o mechanizmie podzielonej płatnosci. Nabywca otrzymawszy fakturę oznaczoną adnotacją „mechanizm podzielonej płatności” zobowiązany jest do wykonania specjalnego rodzaju przelewu, który dostępny jest w każdym systemie bankowym. Następuje w nim rozbicie kwot netto i VAT, a na konto rozliczeniowe sprzedawcy trafia tylko kwota netto. Kwota podatku VAT kierowana jest na przypisane do konta rozliczeniowego konto VAT. Znajomość numeru konta VAT nie jest konieczna i nie musi widnieć na fakturze. Faktury o wartości poniżej 15 tys. zł brutto (nawet pomimo oznaczenia adnotacją MPP) mogą jednak zostać opłacone z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności.

Mechanizmem podzielonej płatności zostały objęte wszystkie wyroby węglowe oraz inne towary i usługi zawarte w załączniku nr 15 do ustawy o VAT (np. wyroby stalowe, usługi budowlane). Oznacza to konieczność wystawiania faktur na te towary z adnotacją „mechanizm podzielonej płatności”. Program do sprzedaży wyrobów węglowych powinien nie tylko ocenić, czy na fakturze znajdują towary objęte mechanizmem podzielonej płatności, ale także czy wartość brutto faktury wynosi min. 15 000 zł brutto. Jest to kwota minimalna, od której MPP jest obligatoryjny.

Pośredniczący podmiot węglowy, dokonujący sprzedaży wyrobów węglowych z naliczeniem podatku akcyzowego jest zobowiązany do złożenia w Urzędzie Skarbowym deklaracji dla podatku akcyzowego od wyrobów węglowych, oznaczonej symbolem AKC-WW. Deklarację należy złożyć w terminie do 25 dnia miesiąca. Sporządzenie deklaracji wymaga podsumowania mas sprzedanych wyrobów węglowych z podziałem na kody CN, wyliczenia ich wartości opałowej oraz samego podatku akcyzowego. Istotnym ułatwieniem jest możliwość wysłania deklaracji do US przez Internet za pośrednictwem systemu e-Zefir (puesc.gov.pl/e-zefir), także bez posiadania podpisu kwalifikowanego. W tym przypadku pomocne jest posiadanie odpowiedniego oprogramowania komputerowego, dzięki któremu cały proces przebiega o wiele szybciej niż w przypadku samodzielnego wypełniania, obliczania podatku i wysyłki deklaracji pocztą.

Kolejną kwestią, o której należy pamiętać to obowiązek wystawiania świadectw jakości paliw stałych.  Obowiązek ten został zawarty w art. 6c. 1. Ustawy z dnia 5 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw oraz ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej. Przedsiębiorca w momencie sprzedaży paliwa stałego wystawia dokument potwierdzający spełnienie przez paliwo wymagań jakościowych, zwany świadectwem jakości. Wzór świadectwa został ściśle określony w Rozporządzeniu Ministra Energii z dnia 27 września 2018 r. w sprawie wzoru świadectwa jakości paliw stałych. W tym przypadku także wskazane jest korzystanie z programu, który zautomatyzuje ten proces i wykluczy pomyłki. W praktyce bowiem ręczne wystawianie świadectwa jakości przy każdej sprzedaży paliwa stałego jest bardzo uciążliwe. Z powodu konieczności podania wielu parametrów paliwa, wartości dopuszczalnych, danych adresowych i innych, może znacząco utrudnić ruch w punkcie sprzedaży.

Pośredniczący podmiot węglowy dokonujący sprzedaży wyrobów węglowych na terytorium kraju finalnemu nabywcy węglowemu jest zobowiązany do prowadzenia ścisłej ewidencji sprzedaży wyrobów akcyzowych (art. 138i. Ustawy). Pod pojęciem ewidencji wyrobów węglowych należy rozumieć całą dokumentację, na którą składa się sprzedaż wyrobów akcyzowych oraz zestawienie zbiorcze, zawierające określone w Ustawie dane z możliwością jego wydruku za okres min. 1 miesiąca. Ewidencja może być prowadzona w formie elektronicznej (w programie komputerowym). Ze względu na ilość wymaganych dokumentów oraz złożoność przepisów prawnych, nie polecamy prowadzenia jej w formie tradycyjnej (papierowej). Wymaga to ogromnego zaangażowania czasowego, co zwykle odbywa się kosztem pracy zarobkowej.

Podsumowując, zakładając działalność gospodarczą związaną ze sprzedażą węgla należy pamiętać o wielu aspektach. Przydatny może okazać się program komputerowy dla punktów sprzedaży wyrobów węglowych, który oprócz gromadzenia całej dokumentacji, powinien generować szereg zestawień zbiorczych, zgodnych z wymogami zawartymi w Ustawie:

• Ewidencję wyrobów węglowych (art. 138i. ust. 1 pkt. 1 Ustawy), zawierającą zestawienie faktur, z których wynika zapłata należności za wyroby węglowe przeznaczone do celów opałowych, o których mowa w art. 31a ust. 1 Ustawy, sprzedane przez pośredniczący podmiot węglowy, na podstawie której wyroby te zostały sprzedane na terytorium kraju finalnemu nabywcy węglowemu. Nie ma obowiązku jego sporządzania cyklicznie oraz wysyłania do Urzędu Skarbowego bez wezwania.
• Ewidencję użytych wyrobów węglowych (art. 138i. ust. 1 pkt. 2 Ustawy), zawierającą ilość użytych wyrobów węglowych przez pośredniczący podmiot węglowy w ramach zwolnień oraz użytych do celów nie objętych zwolnieniem. W praktyce raport ten wykonuje się za okres roczny z podziałem na miesiące. Również nie ma obowiązku sporządzania tego raportu cyklicznie oraz wysyłania do Urzędu Skarbowego bez wezwania.

Wpisz nasz KRS 0000318482 w deklaracji podatkowej PIT.

Stan prawny na dzień: 15 czerwca 2022 r.

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 143 z późn. zm.).
2. Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 z późn. zm.).