Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej

Użytkownik naszego portalu chciałby zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej. W związku z tym prosi o wyjaśnienie konsekwencji tej czynności. Szczególnie trapi go kwestia zawartej umowy leasingu. Zastanawia się czy w tej sytuacji powinien poinformować leasingodawcę o zawieszeniu działalności.

Poniżej odpowiedź:

Zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (dalej jako Prawo przedsiębiorców): „działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły”.

Poszczególne elementy definicyjne działalności gospodarczej wyjaśnił Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z dnia  8 kwietnia 2021 r. sygn. I SA/Po 229/21:

• Zorganizowanie -  „należy rozumieć jako wykorzystanie konkretnych składników materialnych (np. nieruchomości lub ruchomości) lub składników niematerialnych (np. know-how, dobre imię, prawa na dobrach niematerialnych), które są przez daną osobę łączone w sensie funkcjonalno-gospodarczym w jeden uporządkowany kompleks, zdatny do tego, aby przy jego wykorzystaniu można było uczestniczyć w obrocie gospodarczym”
• Zarobkowy charakter – „ma działalność, która jest prowadzona w celu (z subiektywnym zamiarem) osiągania zysków, nawet jeżeli de facto dana działalność nie zawsze będzie obiektywnie dochodowa”.
• Ciągłość – „działalnością wykonywaną w sposób "ciągły" jest natomiast działalność wykonywana regularnie i powtarzalnie. Jako całość działalność ta nabiera charakteru względnie trwałego i stabilnego, nie ograniczającego się do jednorazowych, okazjonalnych czy też sporadycznych przedsięwzięć gospodarczych”

Stosownie do treści art.1 Prawa przedsiębiorców ustawa określa zasady podejmowania, wykonywania i zakończenia działalności gospodarczej. Zgodnie z art. 22 tej samej ustawy wykonywanie działalności gospodarczej może ulec zawieszeniu. Zaznaczamy, że Użytkownik prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą.

Poniżej przedstawiamy zasady dotyczące zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej:

1. Jest to instytucja przewidziana dla przedsiębiorców, którzy nie zatrudniają pracowników albo zatrudniających wyłącznie pracowników przebywających na urlopie macierzyńskim, urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopie wychowawczym lub na urlopie rodzicielskim, niełączących korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu. Zwracamy uwagę, że pracownik ma prawo do wynagrodzenia jak za przestój, aż do zakończenia okresu zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej w przypadku zakończenia korzystania z urlopów lub do momentu złożenia przez pracownika wniosku dotyczącego łączenia korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu.

Zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy: 

pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę.

Zatem w punkcie poprzedzającym chodzi właśnie o pracowników w tym sensie. Wyłączenie umów cywilnoprawnych spod reżimu art. 22 Prawa przedsiębiorców potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 3 grudnia 2007 r. sygn. I OSK 1655/06: 

w prawie cywilnym przedmiot umowy zlecenia został ujęty wąsko, co wyraźnie ją różnicuje od umowy o pracę. Umowa zlecenia w znaczeniu sensu stricto obejmuje zobowiązanie do dokonania czynności prawnej, a w znaczeniu sensu largo obejmuje czynności o charakterze faktycznym. Z tych to powodów nie można umowy zlecenia traktować jako umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.

Jeżeli Użytkownik rozwiąże z stosunek pracy w celu zawieszenia działalności gospodarczej, musi w terminie 7 dni od jego ustania wyrejestrować pracowników z ZUS.

1. Przedsiębiorca podlegający wpisowi do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej może zawiesić działalność gospodarczą na czas nieokreślony lub określony nie krótszy niż 30 dni. Jeżeli okres zawieszenia obejmuje tylko cały miesiąc luty, wówczas minimalny okres ustawowy zostaje skrócony do liczby dni tego miesiąca.
2. Zawieszenie oraz wznowienie wykonywania działalności gospodarczej, co do zasady następują na wniosek przedsiębiorcy. Wniosek jest wolny od opłat.
3. Zawieszenie nie musi być umotywowane, nie ma też limitu okresów zawieszenia.
4. Okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej rozpoczyna się od dnia wskazanego we wniosku o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej do CEIDG i trwa do dnia wskazanego w tym wniosku albo we wniosku o wznowienie wykonywania działalności gospodarczej albo do dnia ustanowienia zarządu sukcesyjnego.
5. Wraz z wnioskiem do CEIDG informacje na jego temat zostają przekazane do ZUS, GUS oraz do US. Przedsiębiorca nie musi podejmować w tym celu żadnych dodatkowych aktywności.
6. Wniosek w sprawie zawieszenia działalności gospodarczej do CEIDG można złożyć:

• Osobiście podczas wizyty w urzędzie gminy, miasta, dzielnicy m.st. Warszawy, przynosząc wypełniony formularz, uzupełniając formularz w urzędzie lub też korzystając z pomocy Centrum Pomocy (tel. 801 055 088 oraz 22 765 67 32). Sposób wymieniony jako ostatni jest bardzo wygodny i bezpieczny. Polega na tym, że wniosek jest wypełniany wspólnie z konsultantem. Po rozmowie przedsiębiorca otrzymuje wiadomość SMS z kodem (numer wniosku). Następnie z tym numerem należy udać się do urzędu miasta lub gminy, gdzie urzędnik drukuje wniosek i przedkłada do podpisu.
• On-line za pośrednictwem serwisu Biznes.gov.pl. Najpierw należy zalogować się Profilem Zaufanym i wypełnić wniosek elektroniczny. Następnie system zażąda podpisania go Profilem Zaufanym lub podpisem kwalifikowanym przez stronę. Złożenie wniosku jest możliwe również za pośrednictwem strony internetowej CEIDG. W tym celu dokonuje się rejestracji, po czym wypełnia się formularz CEIDG-1. Na koniec wniosek wymaga zatwierdzenia poprzez Profil Zaufany lub podpis kwalifikowanym.
• Pocztą – wniosek należy przesłać do właściwego urzędu listem poleconym. Musi być on jednak podpisany podpisem notarialnie poświadczonym.

(zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej może być dokonane również przez odpowiednio umocowanego pełnomocnika).

1. W trakcie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej Użytkownik nie będzie opłacał składek do ZUS na ubezpieczenie społeczne. Ponadto nie będzie również opłacał zaliczek na podatek dochodowy, ryczałtu ani karty podatkowej za okres zawieszenia. Nie zwalnia go to jednak z obowiązku złożenia rocznego zeznania podatkowego. W czasie zawieszenia nie ustaje obowiązek prowadzenia księgowości.
2. Co do zasady, w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej, nie ma obowiązku składania deklaracji podatkowych JPK_V7M i JPK_V7K, które dotyczą podatku VAT. Jednak Użytkownik będzie musiał złożyć deklarację, gdy w okresie zawieszenia: (i) dokona wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, importu usług oraz nabycia towaru jako podatnik VAT, (ii) dokona korekty proporcji VAT, (iii) skorzysta z prawa do odliczenia podatku, (iv) koryguje wcześniejszą deklarację, (v) dokona jakiejkolwiek innej czynności powodującej powstanie obowiązku rozliczenia podatku.

Jednocześnie zwracamy uwagę, że zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej na okres powyżej 6 miesięcy skutkuje wykreśleniem z rejestru podatników VAT.

Zgodnie z art. 25 Prawa przedsiębiorców, Art. 25. 1. w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać z niej bieżących przychodów. Ustawodawca wskazał zamknięty katalog czynności dozwolonych:

1. czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, w tym rozwiązywania zawartych wcześniej umów;
2. przyjmowanie należności i regulowanie zobowiązań powstałych przed datą zawieszenia (to jest nawet obowiązkiem!);
3. zbywanie środków trwałych i wyposażenia należących do przedsiębiorcy;
4. prawo albo obowiązek uczestniczenia w prowadzonych postępowaniach sądowych, podatkowych i administracyjnych związanych z zawieszoną działalnością gospodarczą;
5. wykonywanie wszelkich innych obowiązków nakazanych przepisami prawa;
6. dozwolone jest osiąganie przychodów finansowych, także z działalności prowadzonej przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej (umowa o pracę, umowy cywilnoprawne);
7. organy kontroli mogą poddać przedsiębiorcę kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą;
8. powołanie albo odwołanie zarządcy sukcesyjnego.

W odniesieniu do drugiej części zapytania, dotyczącej umowy leasingu, wskazujemy, że zgodnie z pkt. 4 (powyżej) zawieszenie działalności gospodarczej nie powoduje zawieszenia umowy leasingu.

W mocy pozostaje obowiązek zapłaty rat leasingowych, natomiast istnieją jeszcze inne rozwiązania tej sytuacji: wykup, cesja, a nawet zerwanie umowy, czego oczywiście nie rekomendujemy. Najlepszym rozwiązaniem, jeśli Użytkownik posiada środki finansowe, będzie dalsze płacenie rat leasingu.

Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej jest rozwiązaniem racjonalnym i uzasadnionym. W demokratycznym państwie prawa nie ma bowiem miejsca dla przymusu bycia przedsiębiorcą. Działalność podlegająca wpisowi do CEIDG może być zawieszona i odwieszona w dowolnym momencie. Zawieszenie nie pociąga za sobą zakończenia wykonywania działalności gospodarczej. Jak stwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 10 marca 2021 r. sygn. III SA/Wr 778/20: 

czasowe zawieszenie prowadzonej działalności nie zaprzecza więc posiadaniu przez tę działalność cechy ciągłości.

Zatem przesłanki z art. 3 Prawa przedsiębiorców pozostają zachowane.

Stan prawny na dzień: 10 listopada 2021 r.

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 162);
2. Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 2296).

Źródła:

1. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 8 kwietnia 2021 r. sygn. I SA/Po 229/21;
2. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 grudnia 2007 r. sygn. I OSK 1655/06;
3. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 10 marca 2021 r. sygn. III SA/Wr 778/20.