Pytanie z dnia 24 maja 2017
Przedstawiony problem prawny: Prowadzenie działalności gospodarczej przy jednoczesnym zatrudnieniu z tytuły umowy o pracę na część etatu, a ubezpieczenia społeczne
Odpowiedź na problem prawny:
Przedsiębiorca, który prowadzi działalność gospodarczą odprowadza składki na ubezpieczenie społeczne oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne. Składki na ubezpieczenie społeczne przez pierwsze 24 miesiące prowadzenia przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej podlegają obniżeniu (przedsiębiorca może płacić tzw. składkę preferencyjną).
Każdy pracodawca zatrudniając pracownika obowiązany jest do zgłoszenia tego faktu do ZUS oraz jako płatnik naliczania i uiszczania składek na ubezpieczenie od dnia zawarcia stosunku pracy do dnia jego ustania (także przy umowę zlecenia).
W przypadku tzw. zbiegu tytułów czyli sytuacji w której osoba jednocześnie prowadzi działalność gospodarczą jak i jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę u pracodawcy
W omawianym przypadku dochodzi bowiem do tzw. zbiegu tytułów ubezpieczeń, a więc dana osoba spełnia jednocześnie warunki do objęcia jej obowiązkowo ubezpieczeniem społecznym z więcej, niż jednego stosunku prawnego. Osoba taka gdy podlega już obowiązkowo ubezpieczeniu z racji stosunku pracy, to nie będzie musiała opłacać składki ubezpieczenia społecznego po raz drugi (jako prowadzący działalność gospodarczą). W praktyce oznacza to, iż po zarejestrowaniu działalności, przedsiębiorca pracujący już na podstawie umowy o prace zobowiązany jest do złożenia odpowiednich formularzy w Zakładzie Ubezpieczeń społecznych w terminie 7 dni od rejestracji co zapewni mu korzystniejsze traktowanie, a więc płacenie niższych składek od tych, które płacą pozostali przedsiębiorcy, jednakże po spełnieniu następującego warunku – umowa o pracę owego przedsiębiorcy musi opiewać co najmniej na kwotę minimalnego wynagrodzenia (w 2017 r. – 2000 zł brutto). W takiej sytuacji przedsiębiorca indywidualny z tytułu przychodów w swojej działalności nie musi odprowadzać składek z tytułu ubezpieczenia społecznego, opłacane będą one przez pracodawcę z tytułu umowy o pracę. Przedsiębiorca musi jedynie opłacić składkę z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego (do 10 dnia każdego miesiąca), ewentualnie w czasie naliczania podatku dochodowego.
W przypadku gdy praca na podstawie umowy o prace rozpoczęta jest w trakcie prowadzenia działalności, przedsiębiorca winien dokonać wyrejestrowania siebie z ZUS poprzez wypełnienie i dostarczenie do właściwego urzędu ZUS deklaracji ZUS ZWUA. Jednocześnie należy również złożyć deklarację ZUS ZZA rejestrującą do ubezpieczenia zdrowotnego.
W przypadku zatrudnienia pracownika na część etatu gdy jego wynagrodzenie jest niższe od wynagrodzenia minimalnego, przedsiębiorca zobligowany jest zapłacić składki także za ubezpieczenie emerytalne i rentowe z tytułu działalności gospodarczej.
Pracodawca w roku 2017 ponosi koszty części składki proporcjonalnie do wynagrodzenia pracownika:
- składka emerytalna – 9,76 proc. (pracownik - 9,76 proc.)
- składka rentowa – 6,5 proc. (pracownik-1,5 proc.)
- składka wypadkowa – 1,8 proc.
- składka na Fundusz Pracy – 2,45 proc.
- składka na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych – 0,10 proc.
- składka na Fundusz Emerytur Pomostowych – 1,50 proc. (przy pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze).
Pracownik w takiej sytuacji opłaca także składkę chorobową (2,45 proc.) i zdrowotną (9 proc.) Składki płacone przez pracownika, pracodawca potrąca z jego wynagrodzenia.
Przedsiębiorca przez pierwsze 24 miesiące od rozpoczęcia prowadzenia dzielności gospodarczej płaci składki w obniżonej wysokości:
- ubezpieczenie zdrowotne 297,28
- ubezpieczenie emerytalne 117,12
- ubezpieczenie rentowe 48,00 zł
- ubezpieczenie chorobowe 14,70 zł
- ubezpieczenie wypadkowe 10,80 zł
Po ustaniu okresu preferencyjnego składki płacone przez indywidualnego przedsiębiorcę wynoszą.
- ubezpieczenie zdrowotne 297,28
- ubezpieczenie emerytalne 499,28 zł
- ubezpieczenie rentowe 204,62 zł
- ubezpieczenie chorobowe 62,67 zł (dobrowolne)
- ubezpieczenie wypadkowe 46,04 zł (dobrowolne)
- Fundusz Pracy 62,67 zł (Obowiązek opłacenia składki nie wystąpi, gdy indywidualny przedsiębiorca nie posiada żadnego innego tytułu do ubezpieczenia społecznego. W przypadku gdy jest zatrudniony także np. na umowę o pracę bądź zlecenie, a łączna podstawa do zapłaty wymiaru składek wynosi minimum minimalne wynagrodzenie ( w 2017 r. 2000 zł brutto) przedsiębiorca musi opłacić składkę na Fundusz Pracy).
Trzeba pamiętać także, że przedsiębiorca zatrudniony na podstawie umowy o pracę ma obowiązek opłacenia składki zdrowotnej (dodatkowo prócz tej opłaconej przez pracodawcę). Jednakże wysokość tej składki może ulec zmniejszeniu poprzez odjęcie większej części składki zdrowotnej od podatku dochodowego. Odliczeń dokonuje się na koniec roku lub na bieżąco, obniżając zaliczkę na podatek dochodowy za okres, w którym składka została opłacona. Jednakże to nie wszystko, albowiem składkę zdrowotną można odejmować od podatku dochodowego dotyczącego różnych źródeł, w tym umowy o pracę. Rekomendujemy więc, aby w przypadku gdy działalność (szczególnie w początkowym okresie) nie przynosi wysokich dochodów, a tym samym podatek dochodowy z tego tytułu jest na tyle niski, iż nie pozwala na odliczenie składki zdrowotnej, dokonać odjęcia od podatku zapłaconego właśnie z umowy o pracę.
Stan prawny na : 26 maja 2017 r
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych
- Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych
