Zatrudnianie pracownika zdalnego z zagranicy z elementami przenoszenia autorskich praw majątkowych

Zatrudnianie pracowników zagranicznych wiąże się z wieloma uwarunkowaniami i wątpliwościami dotyczącymi konstrukcji stosunku prawnego, ustalenia właściwego prawa krajowego, któremu stosunek będzie podlegał, kwestii zorganizowania samej dopuszczalności świadczenia pracy z elementem transgranicznym, a także aspektów podatkowych – głównie możliwości uniknięcia podwójnego opodatkowania.

Jak przygotować się na zatrudnienie cudzoziemca, począwszy od uzyskania zezwolenia na pracę oraz dopełnienia innych formalności, znajdziesz poniżej. 

Warto mieć na uwadze, iż zezwolenie na pracę dla pracowników z zagranicy wymagane jest jedynie w przypadku, gdy osoba ta m.in.:

• wykonuje pracę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie umowy z podmiotem, którego siedziba lub miejsce zamieszkania albo oddział, zakład lub inna forma zorganizowanej działalności znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
• w związku z pełnieniem funkcji w zarządzie osoby prawnej wpisanej do rejestru przedsiębiorców (…) przez okres przekraczający łącznie 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy;
• wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego i jest delegowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na okres przekraczający 30 dni w roku kalendarzowym do oddziału lub zakładu podmiotu zagranicznego albo podmiotu powiązanego (…);
• wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego, nieposiadającego oddziału, zakładu lub innej formy zorganizowanej działalności na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i jest delegowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu realizacji usługi o charakterze tymczasowym i okazjonalnym (usługa eksportowa).

Postanowienia szczegółowe konkretnej umowy oraz ewentualne przywileje pracownicze z niej wynikające zależą w dużej mierze od tego, czy umowa miałaby określać stosunek pracy (podlegający regulacjom prawa pracy), czy byłaby umową cywilnoprawną (podlegającą reżimowi kodeksu cywilnego i ustaw szczególnych).

Umowa z cudzoziemcem może być skonstruowana ze znaczną swobodą w określaniu jej postanowień, także przy spełnieniu minimum formalności wstępnych. Zasadą jest, aby przy umowie o pracę prawem właściwym dla danego stosunku, było prawo właściwe dla siedziby pracodawcy, przy umowie cywilnoprawnej zaś decydujące znaczenie ma miejsce wykonywania zadań przez pracownika (miejsce zamieszkania, pobytu). 

Dla instytucji nieuregulowanych umownie, ani prawem właściwym (ustalonym na podstawie umowy, bądź reguł ustawowych), zasadne będzie posiłkowanie się prawem krajowym drugiej strony lub prawem prywatnym międzynarodowym, w zakresie niesprzecznym z prawem ustalonym umownie.

W przypadku umowy o pracę (zobacz więcej https://mikroporady.pl/umowy/umowa-o-prace) w systemie zdalnym, przy określaniu szczegółowych warunków, należy mieć na względzie w szczególności:

• dokładne zakreślenie stron umowy;
• dokładne zakreślenie zakresu obowiązków będących przedmiotem umowy (możliwe będzie jego każdorazowe doprecyzowywanie na podstawie aneksów);
• regulacje dotyczące czasu i wymiaru pracy – rozważenia wymaga głównie kwestia rozkładu pracy w czasie oraz sposób jej nadzoru i egzekwowania, np. okresowe raporty z wykonanych zadań, przedkładanie projektów do zatwierdzenia, prowadzenie przez pracownika szczegółowej ewidencji;
• kwestię udzielania ewentualnych urlopów;
• kwestię kosztów pracodawcy dotyczącą wyposażenia miejsca pracy, łączności z pracodawcą, ubezpieczenia, ewentualnie dojazdu do zakładu pracy w nagłych sytuacjach;
• ochronę danych osobowych oraz zasady bezpieczeństwa i higieny pracy ;
• uprawnienia kontrolne pracodawcy;
• zasady wypłacania wynagrodzenia w tym: okresowość, waluta oraz ewentualna metoda przewalutowania, sposób przekazywania wynagrodzenia, kwestie podatkowe, w tym: ewentualne pobieranie przez pracodawcę zaliczek na podatek dochodowy;
• okres, na który strony zawierają umowę (określony, nieokreślony, próbny);
• zasady wypowiedzenia umowy;
• wybór reżimu prawnego mającego mieć zastosowanie dla danego stosunku.

Konstrukcja umów cywilnoprawnych będzie co do zasady zbliżona do umowy o pracę. Główną różnicą będzie tutaj przedmiot świadczenia (zwykle jeden konkretny projekt, utwór, dzieło), kwestie ubezpieczeniowe, podatkowe oraz zasady wypowiedzenia umowy (w przypadku umów cywilnoprawnych traktowane bardziej liberalnie). O różnicach między umową o pracę a umową zlecenia przeczytasz poniżej. 

Jeżeli w ramach zawieranej umowę pracownik będzie zobowiązany do wykonania określonego utworu, należy w pierwszej kolejności postarać się o jego klasyfikację.

Jeżeli utwór został wytworzony przez osobę pozostającą w stosunku pracy oraz jego wykonanie mieści się w ramach ustalonych umową obowiązków służbowych pracownika, jest to tzw. utwór pracowniczy. Jeżeli ustawa lub umowa o pracę nie stanowią inaczej, pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron. Jeżeli umowa o pracę nie stanowi inaczej, z chwilą przyjęcia utworu pracodawca nabywa własność przedmiotu, na którym utwór utrwalono. Nie jest zatem konieczne zawieranie w ramach umowy o pracę (poza zakreśleniem przedmiotu umowy w postaci wykonywania utworów określonego typu) dodatkowych postanowień dotyczących przejęcia przez pracodawcę autorskich praw majątkowych.

W przypadku zawierania umów cywilnoprawnych mających za przedmiot określone dzieło, konieczne będzie zawarcie w jej ramach konkretnych postanowień dotyczących zbycia autorskich praw majątkowych dla korzystania z utworu na określonych polach eksploatacji, bądź zawieranie każdorazowo osobnych umów licencyjnych wraz z odbiorem dzieł. Więcej o umowach licencyjnych przeczytasz poniżej. 

Dowiedz się więcej

Wykaz umów międzynarodowych o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska

Więcej

Kwestia zaś opodatkowania dochodów z pracy zdalnej (najemnej) wykonywanej za granicą podlega regulacjom zawartym w dwustronnych umowach w sprawie unikania podwójnego opodatkowania. 

Nawiązując współpracę z cudzoziemcami należy uważać na tzw. podatek u źródła („zaliczkowo” pobierany podatek dochodowy). Mamy z nim do czynienia głównie, kiedy polski przedsiębiorca wypłaca wynagrodzenie zagranicznemu pracownikowi, który pracuje w innym kraju (zdalnie). Podatek jest co do zasady potrącany z wypłaty należnej pracownikowi, gdyż to na przedsiębiorcy ciąży obowiązek jego odprowadzenia za pracownika. Dotyczy to kontrahentów ze wszystkich państw (również z obszaru Unii Europejskiej). Podatku u źródła można uniknąć posiadając certyfikat rezydencji podatkowej zagranicznego pracownika w państwie właściwym ze względu na siedzibę przedsiębiorstwa zatrudniającego. Więcej o kwestiach podatkowych przeczytasz poniżej. 

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1036 z zm.);
2. Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1265 z późn. zm.);
3. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 917 z późn. zm.);
4. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1509 z zm.);
5. Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1191 z późn. zm.);
6. Ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. - Prawo prywatne międzynarodowe (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 1792).

 

Stan prawny na dzień: 23 kwietnia 2019 r.