Sprzedaż towarów używanych a VAT marża

Użytkownik serwisu zwrócił się do nas z zapytaniem dotyczącym rozliczania VAT marża. Wskazał, że prowadzi sklep z odzieżą używaną, gdzie przyjmuje odzież od osób używanych lub kupuje odzież przez Internet. Czy może rozliczać VAT marża?

Marża w podatku VAT zgodnie z ustawą o ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: „ustawa”) to różnica pomiędzy kwotą należności, jaką ma zapłacić nabywca towarów lub usług, a ceną nabycia, pomniejszoną o kwotę podatku. Zatem sprzedawca nalicza i odprowadza podatek VAT tylko od marży, jaką naliczył, sprzedając towar lub usługę. W tej sytuacji nie ma on możliwości odliczenia VAT z faktury zakupu. Mimo że na samej fakturze VAT marża nie ma kwoty podatku, sprzedawca i tak musi go obliczyć i wpłacić do urzędu skarbowego

Faktura VAT marża jest korzystną formą dla sprzedawców. Według zasady ogólnej podatek VAT nalicza się od pełnej wartości sprzedanych towarów lub usług, natomiast jeżeli chodzi o fakturę VAT marża, opodatkowaniu podlega tylko kwota prowizji, którą pobiera sprzedawca. Oznacza to, iż sprzedawca odprowadza do urzędu skarbowego niższą kwotę podatku VAT.

Artykuł 120 ustawy przewiduje odstępstwo od zasad ogólnych opodatkowania VAT. Dotyczy on sposobu opodatkowania podatników prowadzących działalność w zakresie handlu dziełami sztuki, przedmiotami kolekcjonerskimi, antykami oraz towarami używanymi. Ustawodawca nie zdecydował się na zastosowanie fakultatywnych rozwiązań ograniczających zakres podmiotowy opodatkowania i praktycznie każdy podatnik sprzedający towar używany bądź inne wymienione towary – nawet jeśli nie prowadzi działalności w tym zakresie – może korzystać ze specjalnych zasad opodatkowania.

Także w tym przypadku opodatkowaniu zasadniczo podlega jedynie marża realizowana przez tych podatników, podatek zaś przybiera w istocie postać podatku obrotowego, gdyż podatnicy ci nie mają prawa do odliczenia (w zakresie sprzedaży opodatkowanej marżą). Ten sposób opodatkowania został wprowadzony przede wszystkim z uwagi na to, że w przypadku nabywania towarów od osób fizycznych bądź w inny sposób, lecz bez wyodrębnionego podatku przy nabyciu, nie wystąpi podatek do odliczenia. Z kolei w przypadku sprzedaży tych przedmiotów podstawą opodatkowania – z zastosowaniem zasad ogólnych – byłaby cała cena sprzedaży. W istocie powodowałoby to, że opodatkowaniu podlegałaby nie faktyczna wartość dodana, lecz cała wartość obrotu. Mimo braku wyodrębnienia podatku naliczonego przy nabywaniu takich rzeczy podatek ten jest ukryty w ich cenie. Podatnik kupujący je ponosi zatem faktyczny ciężar podatku. System opodatkowania samej marży, przy jednoczesnym braku prawa do odliczenia, pozwala na faktyczne opodatkowanie jedynie wartości dodawanej przez podatnika (czyli marży).

Zgodnie z art. 120 ust. 1 pkt 4 ustawy przez towary używane rozumie się ruchome dobra materialne, nadające się do dalszego użytku w ich aktualnym stanie lub po naprawie, inne niż dzieła sztuki, przedmioty kolekcjonerskie i antyki oraz metale szlachetne lub kamienie szlachetne.

Towarami używanymi są ruchome dobra materialne nadające się do dalszego użytku w ich aktualnym stanie lub po naprawie. Z definicji wynika, że towar używany ma się nadawać do dalszego użytku. Sformułowanie „dalszy użytek” można rozumieć bądź jako „użytek kolejny” (nie pierwszy), bądź jako „użytek następujący po dostawie”. Biorąc pod uwagę, że definicja dotyczy towarów używanych, należałoby opowiedzieć się za tą pierwszą interpretacją. Wskazywałaby ona, że towarami używanymi są te dobra ruchome, które były już wcześniej choćby raz użyte. Wyklucza to z zakresu tego pojęcia towary fabrycznie nowe. Ponadto, towar używany ma się nadawać do dalszego użytku. Towarami używanymi będą więc wyłącznie takie rzeczy, które ze swej istoty nadają się do wielokrotnego użycia. Nie będzie towarem używanym taka rzecz, która ulega zużyciu na skutek jednokrotnego użytku. Oczywiście w zależności od kontekstu sytuacyjnego (sposobu użycia) dany towar może ulec zużyciu jednokrotnemu albo nie. Zatem prowadzona przez Użytkownika działalność polegająca na sprzedaży rzeczy używanych kwalifikuje się pod rozliczanie VAT marża.

Wprowadzenie szczególnych zasad opodatkowania (opodatkowanie marży) przeciwdziała podwójnemu opodatkowaniu dostaw, o których mowa. Opodatkowanie bowiem na zasadach ogólnych (a więc sytuacja, gdy podstawą opodatkowania jest kwota należna uzyskana ze sprzedaży) skutkowałoby de facto opodatkowaniem podatku wliczonego uprzednio w cenę. Byłoby to sprzeczne z zasadą neutralności podatku, gdyż podatnik ponosiłby ciężar podatku od całej wartości towaru.

Należy również zauważyć, że prawo do stosowania zasad szczególnych do dostaw towarów nabytych na wskazanych wyżej zasadach przysługuje z mocy samego prawa (w przeciwieństwie do przypadków, o których mowa w art. 120 ust. 11 ustawy, nie jest konieczne zawiadamianie o tym naczelnika urzędu skarbowego). W każdej jednak sytuacji podatnikowi przysługuje prawo do opodatkowania danej dostawy na zasadach ogólnych

Istotą szczególnego opodatkowania dostaw towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich oraz antyków jest opodatkowanie marży. Zgodnie z art. 120 ust. 4 ustawy marżę stanowi różnica między kwotą sprzedaży a kwotą nabycia, pomniejszona o kwotę podatku. W świetle powyższego przepisu opodatkowanie dostawy wymienionych przedmiotów nastąpi tylko w sytuacji, gdy pośrednik opodatkowany osiągnie zysk z danej transakcji.

Możliwość używania opodatkowania systemem VAT marża podlega zatem ograniczeniu wypływającemu z artykułu 120 ust. 10 ustawy o VAT. Zgodnie z przepisami, użycie systemu VAT marży tyczy się wyłącznie takich dostaw asortymentu używanego, jakie podatnik zdobył od:

1. Osoby prawnej, osoby fizycznej albo struktury organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, niebędącej podatnikiem albo niebędącej płatnikiem akcyzy od wartości dodanej;
2. Podatników, jeśli obiektem zakupienia stały się asortymenty używane nie podlegające podatkowi na podstawie artykułu 43 ust. 1 pkt 2 albo nabycie nastąpiło od drobnego przedsiębiorcy, który wykorzystuje zwolnienia z opodatkowania;
3. Podatników, o ile dostawa niniejszych asortymentów została opodatkowana w trybie marży;
4. Podatników podatku od wartości dodanej, jeśli dostawa niniejszych asortymentów została zwolniona od podatku w myśl odpowiadających regulacjom zawartym w artykule 43 ust. 1 pkt 2 lub art. 113;
5. Podatników podatku od wartości dodanej, o ile dostawa niniejszych asortymentów została obłożona podatkiem od wartości dodanej w myśl odpowiadających trybowi opodatkowania marży, a kupujący ma akty jednoznacznie potwierdzające nabycie towarów na niniejszych prawach

Reasumując, aby było możliwe zastosowanie rozliczenia podatku w systemie VAT marża, zakup musi nastąpić od osoby niepłacącej podatku, podatnika uwolnionego podmiotowo od podatku albo od podatnika, który przy dostawie użył zwolnienia przedmiotowego albo proces nałożenia podatku narzutu. Ujmując w sposób bardziej ogólny, nabywca nie miał możliwości odliczyć na wcześniejszym etapie podatku VAT. Płatnicy podatkowi autoryzowani do użycia szczególnego trybu rozliczania podatku VAT, o jakim mowa w artykule 119 i 120 ustawy o VAT, nie mają konieczności wyszczególnienia na rachunku VAT swojej marży. W rachunku wpisują jedynie sumę należności ogółem.

Wpisz nasz KRS 0000318482 w deklaracji podatkowej PIT.

Stan prawny na dzień: 15 czerwca 2022 r.

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 z późn. zm.).