Decyzja, postanowienie, wyrok

W dzisiejszym wpisie przybliżymy Wam podstawowe różnice pomiędzy rozstrzygnięciami organów wydawanymi w postępowaniu administracyjnym.

Do aktów administracyjnych wydawanych przez organy administracji publicznej, należą decyzje i postanowienia. W tabeli przedstawiliśmy również wyroki wydawane w postępowaniu administracyjnym.

Podstawowa różnica między decyzją (uregulowaną w rozdziale VII kodeksu postępowania administracyjnego, zwanego dalej KPA, art. 104-113) a postanowieniem (uregulowanym w rozdziale IX KPA, art. 123-126) dotyczy przedmiotu rozstrzygnięcia i zakresu wywoływanych skutków prawnych.

Zgodnie z art. 104 § 1 KPA organ administracji publicznej załatwia sprawę przez wydanie decyzji, które rozstrzygają sprawę co do jej istoty w całości lub w części albo w inny sposób kończą sprawę w danej instancji (§ 2) podczas gdy, zgodnie z art. 123 § 1 KPA, wydawane w toku postępowania przez organ administracji publicznej postanowienia dotyczą poszczególnych kwestii wynikających w toku tego postępowania, nie rozstrzygają jednak o istocie sprawy, chyba że przepisy kodeksu stanowią inaczej (§ 2). W kwestii przedmiotu rozstrzygnięcia natomiast decyzja rozstrzyga o prawach i obowiązkach osób, które są stronami postępowania administracyjnego (art. 28 KPA) zaś postanowienie rozstrzyga o prawach i obowiązkach procesowych nie tylko stron postępowania, lecz także innych jego uczestników, np. świadków, biegłych.

Wyrok natomiast jest najważniejszą czynnością procesową sądu administracyjnego. Całe poprzedzające go postępowanie tego sądu stanowi przygotowanie do jego wydania. Jest orzeczeniem sądu administracyjnego rozstrzygającym sprawę sądowoadministracyjną co do istoty, chyba że przepis szczególny przewiduje, że sprawa administracyjna może być rozstrzygnięta innym orzeczeniem, np. postanowieniem NSA o rozstrzygnięciu sporu kompetencyjnego lub sporu o właściwość. Rozstrzygnięcie sprawy sądowoadministracyjnej oznacza uwzględnienie skargi lub jej oddalenie.

Jeżeli chodzi o warunki formalne poszczególnych aktów należy wskazać, że decyzja musi czynić zadość wymogom formalnym przewidzianym przez przepisy prawa procesowego. Art. 107 § 1-3 KPA wymienia składniki, które powinna zawierać prawidłowo wydana decyzja administracyjna. Zgodnie z art. 107 § 1 KPA będą to:

oznaczenie organu administracji publicznej,
data wydania,
oznaczenie strony lub stron,
powołanie podstawy prawnej,
rozstrzygnięcie,
uzasadnienie faktyczne i prawne (przy czym art. 107 § 3 wskazuje, że uzasadnienie faktyczne decyzji powinno w szczególności zawierać wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, zaś uzasadnienie prawne – wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem przepisów prawa),
pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie oraz o prawie do zrzeczenia się odwołania i skutkach zrzeczenia się odwołania,
podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego pracownika organu upoważnionego do wydania decyzji, a jeżeli decyzja wydana została w formie dokumentu elektronicznego – kwalifikowany podpis elektroniczny,
w przypadku decyzji, w stosunku do której może być wniesione powództwo do sądu powszechnego, sprzeciw od decyzji lub skarga do sądu administracyjnego – pouczenie o dopuszczalności wniesienia powództwa, sprzeciwu od decyzji lub skargi oraz wysokości opłaty od powództwa lub wpisu od skargi lub sprzeciwu od decyzji, jeżeli mają one charakter stały, albo podstawie do wyliczenia opłaty lub wpisu o charakterze stosunkowym, a także możliwości ubiegania się przez stronę o zwolnienie od kosztów albo przyznanie prawa pomocy.

Przepisy szczególne mogą określać także inne składniki, które powinna zawierać decyzja. Jednocześnie w art. 107 § 4-5 KPA ustawodawca przewidział także możliwość odstąpienia organu od uzasadnienia decyzji, gdy uwzględnia ona w całości żądanie strony (nie dotyczy to jednak decyzji rozstrzygających sporne interesy stron oraz decyzji wydanych na skutek odwołania). Organ może odstąpić od uzasadnienia decyzji również w przypadkach, w których z dotychczasowych przepisów ustawowych wynikała możliwość zaniechania lub ograniczenia uzasadnienia ze względu na interes bezpieczeństwa Państwa lub porządek publiczny.
W piśmiennictwie przyjmuje się, że postanowienie jest aktem administracyjnym zewnętrznym i w tym zakresie posiada te cechy, które charakteryzują decyzję administracyjną (art. 104 i 107 KPA). Zgodnie z art. 124 § 1 KPA postanowienie powinno zawierać:

oznaczenie organu administracji publicznej,
datę jego wydania,
oznaczenie strony lub stron albo innych osób biorących udział w postępowaniu,
powołanie podstawy prawnej,
rozstrzygnięcie,
pouczenie, czy i w jakim trybie służy na nie zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego,
podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do jego wydania lub jeżeli postanowienie wydane zostało w formie dokumentu elektronicznego, powinno być opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym.

Wyrok natomiast składa się z sentencji i uzasadnienia, które, jednakże nie zawsze jest elementem obligatoryjnym wyroku. Sentencja wyroku powinna zawierać: oznaczenie sądu, imiona i nazwiska sędziów, protokolanta oraz prokuratora, jeżeli brał udział w sprawie, datę i miejsce rozpoznania sprawy i wydania wyroku, imię i nazwisko lub nazwę skarżącego, przedmiot zaskarżenia oraz rozstrzygnięcie sądu.
Koniecznie zapoznaj się z tabelą przygotowaną przez naszych ekspertów, aby poznać różnice i podobieństwa pomiędzy decyzją, postanowieniem a wyrokiem.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2000 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259).

Pamiętaj:
Wpisz nasz KRS 0000318482 w Deklaracji Podatkowej Twój e-PIT
Dziękujemy!