Spółka cywilna a prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej przez wspólnika spółki

Wspólnicy spółki cywilnej chcą prowadzić działalność gospodarczą, która będzie tożsama z działalnością prowadzoną przez spółkę cywilną. Użytkownicy serwisu zgłosili się do nas z zapytaniem o wyjaśnienie czy jeden z podmiotów może być podatnikiem VAT, a drugi nie? Czy wspólnicy mogą skorzystać z tzw. małego ZUS? Jak wyglądają kwestie podatkowe (w tym kwestia zwolnienia z VAT dla podmiotu posiadającego niższy przychód niż 200 000 zł oraz kwestie ew. zawieszenia działalności gospodarczej.

1. Wspólnik spółki cywilnej prowadzący dodatkowo indywidualną działalność gospodarczą.

Na wstępie wskazujemy, że spółka cywilna nie jest spółką w rozumieniu przepisów prawa handlowego. Spółka cywilna jest wspólnym przedsięwzięciem grupy podmiotów gospodarczych (może to być kilka osób fizycznych, kilka osób prawnych (spółek) bądź połączenie tych dwóch grup).

Zgodnie z art. 860 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku kodeks cywilny (dalej jako: „k.c.”) przez umowę spółki cywilnej wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów.

Nie istnieją żadne przeszkody ogólne, które uniemożliwiają wspólnikom spółki cywilnej jednocześnie prowadzenie indywidualnej działalności gospodarczej. Jeżeli umowa spółki cywilnej nie stanowi inaczej teoretycznie możliwe jest więc prowadzenie przez wspólników dodatkowo takiej działalności nawet w sytuacji gdy jej przedmiot jest tożsamy z przedmiotem działalności spółki.

Na wstępie rekomendujemy jednakże szczegółową analizę umowy spółki w powyżej wskazanym zakresie i ew. jej zmianę. Nawet jeśli umowa spółki nie zawiera postanowień uniemożliwiających prowadzenia działalności gospodarczej o przedmiocie podobnym bądź tożsamym do przedmiotu działalności spółki cywilnej warto dokładnie ustalić ten fakt z pozostałymi wspólnikami spółki i np. spisać porozumienie w tym zakresie celem uniknięcia nieporozumień przyszłości (z zastrzeżeniem formy pisemnej dla celów dowodowych).

2. Podatek dochodowy wspólnika spółki cywilnej prowadzącego jednocześnie działalność gospodarczą

W sytuacji gdy, wspólnik spółki cywilnej zdecyduje się prowadzić także indywidualną działalność gospodarczą obowiązany będzie rozliczyć się z urzędem skarbowym zgodnie z wybraną przez siebie formą opodatkowania.

W takiej sytuacji przychody wspólnika osiągane z jednoosobowej działalności gospodarczej oraz przychody uzyskane ze spółki cywilnej stanowią przychód z jednego źródła tj. pozarolniczej działalności gospodarczej.

Suma uzyskanych w ten sposób przychodów wraz z kosztami uzyskania tych przychodów stanowią stanowi dochód podlegający opodatkowaniu.

Każdy ze wspólników spółki cywilnej ma obowiązek obliczenia dochodu proporcjonalnie do posiadanych udziałów oraz zapłaty podatku dochodowego od tej części. Należy pamiętać, że przedsiębiorca który osiąga dochód zarówno z jednoosobowej działalności gospodarczej jak i spółki cywilnej powinien uiścić zaliczki na podatek dochodowy obliczony na podstawie obu prowadzonych działalności jednocześnie.

Ponadto, przedsiębiorcy osiągający dochody z jednoosobowej działalności gospodarczej oraz ze spółki cywilnej mają obowiązek zapłaty jednej zaliczki na podatek dochodowy obliczony z obu form działalności jednocześnie.

Powyższy obowiązek podatkowy wynika z art. 9 ust. 1a ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej jako „ustawa o PIT”).

Zgodnie z przedmiotowym artykułem „Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 25e, art. 29-30c, art. 30e, art. 30f oraz art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów z wszystkich źródeł przychodów.”

3. Podatek VAT wspólnika spółki cywilnej prowadzącego jednocześnie działalność gospodarczą

Ustawa z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (dalej jako: „ustawa o VAT”) w art. 113 ust 1 wskazuje, że „Zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł.”

Kwestią sporną jest rozliczenie VAT w sytuacji osoby, która jednocześnie prowadzi indywidualną działalność gospodarczą i jest wspólnikiem spółki cywilnej.

Czy taki podatnik powinien sumować obroty jak w przypadku rozliczenia podatku dochodowego? Jak w takiej sytuacji wskazać limit, w którym podatnik jest zwolniony od podatku?

Wskazujemy, że zgodnie z powyżej wskazanym art. limitem zwolnienia objęty jest podatnik. Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT „podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.”

Zgodnie z powyższą definicją, w doktrynie istnieje pogląd, że podatnikiem są osoby fizyczne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej. Teoretycznie odwrotnie niż w przypadku rozliczenia podatku dochodowego, podatnikiem będą tym razem oddzielnie spółka jak i wspólnik dodatkowo prowadzący działalność gospodarczą.

Ustawa o podatku od towarów i usług za podatnika uznaje spółkę cywilną, a nie wspólników tejże spółki.

Dokonując dalszej analizy w tym zakresie należy uznać, że każdy z podatników posiada swój indywidualny limit 200 000 zł.

Z ostrożności wskazujemy jednakże, że z uwagi na brak szczegółowych orzeczeń w tym zakresie, a także spór w doktryniecelem rozwiania wszelkich wątpliwości rekomendujemy wystąpienie do Dyrektora Krajowej Administracji Skarbowej o przygotowanie indywidualnej interpretacji podatkowej, opartej o stan faktyczny w konkretnej sprawie.

Niestety Fundacja Akademia Liderów Innowacji i Przedsiębiorczości dr. Bogusława Federa w ramach świadczonej pomocy na rzecz mikro i małych przedsiębiorców odpowiada na pytania dotyczące interpretacji przepisów, dokonuje analizy doktryny i orzecznictwa. Fundacja przygotowuje porady na konkretne zapytania, nie jest więc możliwe traktowanie niniejszej porady jak rekomendacji konkretnego działania, a wyłącznie jako analizę przepisów, doktryny i orzecznictwa.

Jeżeli podatnik posiada jakiekolwiek wątpliwości w zakresie stosowania prawa podatkowego może wystąpić do Organu o wydanie tzw. interpretacji podatkowej, która wyjaśnia jak stosować przepisy prawa podatkowego w przedstawionym przez podatnika stanie faktycznym 
W naszym serwisie przygotowaliśmy dokument pt.: Interpretacja podatkowa- jak ją uzyskać i jak stosować?, w którym krok po kroku wyjaśniamy jak można uzyskać indywidualną interpretację podatkową 

Najważniejszą cechą interpretacji podatkowych jest ich funkcja gwarancyjna.

Zobacz także:

• Czynny podatnik VAT
• Interpretacja podatkowa, jak ją uzyskać i jak stosować?

4. Składki na ubezpieczenie społeczne wspólnika spółki cywilnej prowadzącego jednocześnie działalność gospodarczą

W sytuacji gdy wspólnik spółki cywilnej prowadzi dodatkowo działalność gospodarczą mamy do czynienia z tzw. zbiegiem tytułów do ubezpieczeń społecznych.

W takiej sytuacji (gdy jedna osoba prowadzi jednocześnie kilka firm) to obowiązek uiszczania składki na ubezpieczenia społeczne nałożony jest tylko z tytułu jednej, wybranej przez siebie działalności. Składki od wybranej działalności należy opłacać zgodnie zasadami ogólnymi.

Inaczej kształtuje się sytuacja w zakresie składek na ubezpieczenie zdrowotne Składka na ubezpieczenie zdrowotne powinna być opłacana od każdej działalności. W sytuacji gdy wspólnik spółki cywilnej jednocześnie prowadzi indywidualną działalność gospodarczą powinien dodatkowo uiszczać składkę na ubezpieczenie zdrowotne z tego tytułu.

Ponowne skorzystanie

z preferencyjnych, niższych składek na ZUS, możliwe jest wyłącznie jeśli od chwili zamknięcia poprzedniej firmy minęło 60 miesięcy (5 lat) a przedsiębiorca nie wykonywał w tym czasie pracy na rzecz byłego pracodawcy, wykonując tę samą pracę.

Celem dokładnego wyjaśnienia sytuacji i rozwiania wszelkich wątpliwości wskazujemy, że w okresie Pandemii COVID-19 ZUS uruchomił możliwość kierowania zapytań w formie e-mail bądź ePorad. Rekomendujemy skorzystanie bezpłatnych konsultacji z pracownikami ZUS, którzy mają możliwość dokładnego sprawdzenia danych danego płatnika w systemie i udzielenia odpowiedzi na ich podstawie.  https://www.zus.pl/o-zus/kontakt/zarezerwuj-wizyte.    

5. Zawieszenie działalności gospodarczej

Przedsiębiorca może zawiesić działalność gospodarczą na dowolny czas (nie dłuższy jednak niż 30 dni, dowolną ilość razy z dowolnego powodu. Aby zawiesić indywidualną działalność gospodarcza należy dokonać zgłoszenia w CEIDG

Przedsiębiorca może zawiesić wykonywanie działalności wyłączenie w sytuacji gdy nie zatrudnia pracowników (w ramach stosunku pracy, na zasadzie powołania, wyboru, mianowania, w ramach spółdzielczej umowę o pracę).

Ponadto, możliwe jest zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej przez pracodawcę w sytuacji gdy jego pracownicy przebywają na urlopie macierzyńskim, przebywają na urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopie wychowawczym lub urlopie rodzicielskim i nie łączą korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu.

Zawieszenie działalności nie skutkuje zwolnieniem z obowiązku złożenia rocznej deklaracji PIT w urzędzie skarbowym.

Stan prawny na 18 maja 2021 roku

Stan prawny:

• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku kodeks cywilny (Dz.U 2020.1740 t.j.);
• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U 2020.1426 t.j.);
• Ustawa z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (Dz.U 2021.685 t.j.);
• Ustawa z dnia 6 marca 2018 roku Prawo Przedsiębiorców (Dz.U 2021.162 t.j.);
• Ustawa z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U 2021.423 t.j.).