Pytanie z dnia 17 maja 2017
Przedstawiony problem: Prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie sprzedaży używanych aut. Czy zawsze trzeba wystawić fakturę oraz jakie dokumenty należy wydać klientowi przy sprzedaży samochodu używanego? Czy przedsiębiorca ma obowiązek udostępnienia klientowi ceny za jaką on kupił samochód?
Odpowiedź na problem prawny:
Przedsiębiorca nie zawsze ma obowiązek wystawienia faktury VAT. Nie ma też przepisu prawnego nakazującego okazanie ,,potencjalnemu kupcowi’’ faktury zawierającej cenę za jaką przedsiębiorca zakupił dany samochód.
Sprzedaż towarów, a w tym przypadku używanych samochodów, w sposób ciągły i zorganizowany dla celów zarobkowych wymaga założenia działalności gospodarczej. Przedsiębiorca zakładający taką działalność będzie podatnikiem VAT (podatek od towarów i usług).
Zawsze, gdy sprzedaż samochodu następuje w ramach działalności gospodarczej obejmującej sprzedaż tylko lub m.in. pojazdów samochodowych, niezbędne będzie dokonanie tzw. ,,fiskalizacji’’, a więc jeżeli samochód jest nabywany gotówką lub przy pomocy karty kredytowej, faktura VAT dla klienta będącego konsumentem będzie fakultatywna. Nie trzeba też będzie zamiast faktury VAT wystawiać rachunku. W każdym przypadku, gdy stroną transakcji jest kontrahent lub co najmniej czynny podatnik VAT, musi być wystawiona faktura VAT.
Faktura VAT jest najczęstszym dokumentem, który potwierdza dokonanie danej transakcji. Może być wystawiona zarówno w formie papierowej, jak i elektronicznej. Zgodnie z art. 106e ust. 1 ustaw faktura, co najmniej powinna zawierać:
- datę wystawienia;
- kolejny numer nadany w ramach jednej lub więcej serii, który w sposób jednoznaczny identyfikuje fakturę;
- imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy;
- numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku (ewentualnie numer za pomocą, którego podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku, poprzedzony kodem PL)
- numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej, pod którym otrzymał on towary lub usługi (ewentualnie numer, za pomocą którego nabywca towaru lub usługi jest zidentyfikowany na potrzeby podatku od wartości dodanej w danym państwie członkowskim, zawierający dwuliterowy kod stosowany na potrzeby podatku od wartości dodanej właściwy dla tego państwa członkowskiego);
- datę dokonania lub zakończenia dostawy towarów lub wykonania usługi lub datę otrzymania zapłaty, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4 ustawy VAT, o ile taka data jest określona i różni się od daty wystawienia faktury
- nazwę (rodzaj) towaru lub usługi;
- miarę i ilość (liczbę) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług;
- cenę jednostkową towaru lub usługi bez kwoty podatku (cenę jednostkową netto);
- kwoty wszelkich opustów lub obniżek cen, w tym w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty, o ile nie zostały one uwzględnione w cenie jednostkowej netto;
- wartość dostarczonych towarów lub wykonanych usług, objętych transakcją, bez kwoty podatku (wartość sprzedaży netto);
- stawkę podatku;
- sumę wartości sprzedaży netto, z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną od podatku;
- kwotę podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku;
- kwotę należności ogółem.
Zgodnie z ustawą VAT, jeżeli dokument nie będzie zawierała wszystkich wymaganych ustawowo elementów nie będzie uznany za fakturę. Faktury, co do zasady (nie dotyczy e-faktury), wystawia się w dwóch egzemplarzach – jeden dla nabywcy towaru, a drugi dla sprzedawcy.
Wystawianie faktur VAT jest obowiązkowe w przypadku, gdy drugą stroną transakcji jest przedsiębiorca, natomiast jeżeli kupującym jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, fakturę należy wystawić jedynie na wyraźne żądanie nabywcy towaru.
Bez względu na to, czy faktura VAT zostanie wystawiona, czy też nie, powinno się zawrzeć z kupującym pisemną umowę kupna – sprzedaży – najlepiej pisemnie w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach (jeden egzemplarz dla kupującego, drugi dla sprzedającego).
Rekomendujemy skorzystanie z wzorca umowy znajdującego się na stronie mikroporady.pl tutaj lub gdy nabywcą samochodu będzie przedsiębiorca tutaj.
Nie ma przepisu nakazującego okazanie ,,potencjalnemu kupcowi’’ faktury, która zawiera cenę za jaką przedsiębiorca kupił dany towar. Przedsiębiorca może w sytuacji, gdy klient o to poprosi zasłonić się tajemnicą przedsiębiorstwa. Zgodnie z art. 11 ust. 4 u.z.n.k. przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą (np. cena za jaką przedsiębiorca nabył towar), co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności. Jeżeli informacja jest powszechnie dostępna oraz w żaden sposób niezabezpieczona i przedsiębiorca nie ma kontroli nad nią, tak jak jest to określone w art. 39 porozumienia TRIPS, to nie ma ona charakteru tajemnicy przedsiębiorstwa. Z poufnością informacji mamy do czynienia wówczas, gdy informacja ta nie jest ujawniona do wiadomości publicznej.
Jednak, przy braku innych dokumentów wskazujących na pochodzenie (poprzedniego właściciela, formę nabycia) samochodu, zasadne jest okazanie faktury lub dokumentu na podstawie, których doszło do nabycia, z uwagi na bezpieczeństwo obrotu i unikanie uczestnictwa w transakcjach zawartych dla pozoru lub opatrzonych błędami materialnymi lub formalnymi faktury (w takiej sytuacji można zanonimizować cenę samochodu).
Przedsiębiorco, pamiętaj o dokumentach które należy przekazać kupującemu:
- umowa kupna – sprzedaży (po jednym egzemplarzu dla każdej ze stron),
- dowód rejestracyjny,
- ubezpieczenie OC,
- karta pojazdu (jeśli była wydana),
- faktura VAT jeśli została wystawiona (po jednym egzemplarzu dla każdej ze stron)
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r., o swobodzie działalności gospodarczej (tj. Dz. U. 2016, poz. 1829)
- Ustawa z dnia 11 marca 2004 r., o podatku od towarów i usług (tj. Dz. U. 2016, poz. 710), jako: ustawa VAT
- Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r., o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, jak: u.z.n.k.
- Porozumienie w sprawie Handlowych Aspektów Praw Własności Intelektualnej (ang. Agreement on Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights) ,sporządzone w Marakeszu dnia 15 kwietnia 1994 r. (Dz. U. z 1995 r. Nr. 98 poz. 483), jako: TRIPS
