Czy każda działalność gospodarcza podlega zgłoszeniu?

Użytkownik serwisu planuje rozpoczęcie wakacyjnej działalności gospodarczej na niewielką skalę w postaci prowadzenia stoiska sprzedaży waty cukrowej i pamiątek. Zastanawiają go ewentualne obowiązki prawne związane z koniecznością uzyskania stosownych zgłoszeń, rejestracji przed rozpoczęciem działalności.

 

1. Zasada – obowiązek rejestracji w CEIDG

Kluczową ustawą regulującą sytuację polskich przedsiębiorców jest Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1292 z późn. zm., dalej: „Prawo przedsiębiorców”). Wedle art. 3 Prawa przedsiębiorców działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły.

Trzeba zastrzec, że opisany przez Użytkownika serwisu plan biznesowy niewątpliwie wpisuje się w definicję działalności gospodarczej, gdyż zakłada zorganizowanie opisanej działalności (zakup sprzętu, asortymentu), wykonywanie jej we własnym imieniu, podjęcie jej w celu zarobkowym oraz ciągłość (jako że działalność będzie prowadzona przez określony czas, nie zaś wyłącznie wyjątkowo w ramach np. sąsiedzkiej wyprzedaży garażowej).

Zgodnie z art. 17 ust. 1 Prawa przedsiębiorców działalność gospodarczą można podjąć w dniu złożenia wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej („CEIDG”).

 

2. Wyjątek – działalność nieewidencjonowana

Przed rozpoczęciem działalności należy jednak rozważyć skalę oczekiwanych przychodów, gdyż istnieje możliwość, że zaistnieje możliwość skorzystania z ustawowego wyłączenia obowiązku dokonania wpisu do CEIDG.

Zgodnie bowiem z art. 5 ust. 1 Prawa przedsiębiorców ustawodawca nie postrzega jako działalności gospodarczej działalności wykonywanej przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.

W 2020 roku, zgodnie z Rozporządzeniem w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2020 r. wynagrodzenie minimalne wynosi 2.600,00 zł, przez co łatwo obliczyć, że próg przychodu osiąganego z działalności nieewidencjonowanej nie może przekroczyć 1300,00 zł miesięcznie.

Co istotne, wedle art. 5 ust. 3 Prawa przedsiębiorców jeżeli przychód należny z prowadzonej w takim zakresie działalności przekroczył jednak w danym miesiącu próg 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, działalność ta staje się działalnością gospodarczą, począwszy od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie wysokości.
Ponadto, z dniem przekroczenia progu przychodów przedsiębiorca ma obowiązek złożyć wniosek o wpis działalności w CEIDG terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie limitu przychodów.

W opisanym przez użytkownika scenariuszu należy również mieć na uwadze, że uzyskanie wpisu do CEIDG może być również wymagane przez państwowego powiatowego inspektora sanitarnego w związku z obowiązkiem opisanym w punkcie 4.

 

3. Przedmiot działalności

W przypadku rejestracji działalności w CEIDG, na etapie sporządzania wniosku (obecnie można to wykonać on-line na udostępnionym wzorze), wskazuje zakres przedmiotowy prowadzonej działalności przy wsparciu klasyfikacji Polskiej Klasyfikacji Działalności.

Tak długo jak przedsiębiorca nie prowadzi działalności wymagającej uzyskania koncesji (art. 37 Prawa przedsiębiorców, przykładowo: prowadzenie kasyna), zezwolenia (art. 40 Prawa przedsiębiorców, przykładowo: sprzedaż alkoholu) bądź rejestracji w prowadzonym przez organ publiczny rejestrze (art. 43 Prawa przedsiębiorców, przykładowo: organizowanie imprez turystycznych), może swobodnie kształtować profil swojej działalności na rynku bez konieczności uzyskiwania dodatkowych decyzji bądź zgłoszeń.

4. Wymogi sanitarne jakie ma spełniać obiekt tymczasowy/ruchomy produkujący lub wprowadzający do obrotu środki spożywcze

Stosownie do postanowień rozporządzenia (WE) 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29.04.2004 r. (Dz. Urz. UEL 139) w sprawie higieny środków spożywczych oraz ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia, podmiot zamierzający sprzedawać, poza stałą siedzibą, produkty spożywcze pochodzenia niezwierzęcego lub sprzedawać produkty spożywcze pochodzenia niezwierzęcego przez siebie wyprodukowane, jest zobowiązany uzyskać wpis do rejestru zakładów, na co najmniej 14 dni przed rozpoczęciem działalności.

W przypadku prowadzenia sprzedaży tymczasowej (np. przez okres wakacyjny) organem, do którego należy złożyć wniosek, jest państwowy powiatowy inspektor sanitarny właściwy z uwagi na siedzibę zakładu lub miejsce prowadzonej produkcji w zakładzie.

O ile obowiązek uzyskania wpisu do rejestru prowadzonego przez państwowego powiatowego inspektora sanitarnego nie wzbudza wątpliwości, to pojęcie zakładu nie jest jednoznaczne. Niektóre powiatowe stacje sanitarne interpretują pojęcie zakładu, jako przedsiębiorstwo a tym samym wymagają by podmiot składający wniosek był przynajmniej zarejestrowany w ewidencji działalności gospodarczej. W celu ustalenia czy właściwa dla użytkownika serwisu powiatowa stacja sanitarna wymaga uzyskania wpisu do CEIGD przed złożeniem wniosku o wpis do rejestru zakładów czy też nie, rekomendowane jest skontaktowania się z właściwą stacją przed złożeniem wniosku. 
Odnośnie wymagań wobec osoby produkującej/sprzedającej przedmiotowe produkty, to zgodnie z ustawą o bezpieczeństwie żywości i żywienia, każda osoba pracująca w styczności z żywnością powinna posiadać orzeczenie lekarskie do celów sanitarno-epidemiologicznych o braku przeciwwskazań do wykonywania prac, przy wykonywaniu, których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia na inne osoby.

 

5. Odpowiedzialność

Należy mieć na uwadze, że prawo przewiduje sankcję za niedopełnienie obowiązków odpowiedniego ewidencjonowania prowadzonej działalności gospodarczej. Mianowicie art. 601 § 1 Ustawy z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 821 z późn. zm.). Kto wykonuje działalność gospodarczą bez wymaganego zgłoszenia do CEIDG podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny. Tej samej karze (wedle §2 tego artykułu) podlega każdy, kto nie dopełnia obowiązku zgłoszenia do ewidencji zmian objętych wpisem – czyli przykładowo rozszerzenia zakresu prowadzonej działalności.

Poza w/w zakresem odpowiedzialności, podmiot sprzedający produkty spożywcze pochodzenia niezwierzęcego bez wymaganego wpisu do rejestru zakładów, prowadzonego przez państwową powiatową stację sanitarną, podlega karze pieniężnej w wysokości do 5 000,00 zł. (art. 103 ust. 1 pkt 4 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia).

 

6. Zasady opodatkowania

Podatek dochodowy

Prowadzenie przez podatnika działalności nieewidencjonowanej nie zwalnia go z obowiązku opodatkowania osiąganych przez niego z tego tytułu dochodów.
Zgodnie z art. 20 ust. 1 ba ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychody osiągane przez podatnika z działalności o której mowa w art. 5 ust. 1 ustawy prawo przedsiębiorców zalicza się do kategorii przychodów z innych źródeł. W związku z powyższym dochód osiągnięty przez podatnika z tego tytułu podlega wykazaniu w zeznaniu rocznym, a podatek jest płatny do 30 kwietnia roku następującego po roku w którym dochód ten został osiągnięty. Oznacza to, że w przypadku dochodów osiąganych z działalności nieewidencjonowanej podatnik nie będzie mieć obowiązku ich bieżącego opodatkowania w formie zaliczek.

W sytuacji, gdy podatnik w danym miesiącu osiągnie przychody przekraczające próg o którym mowa w art. 5 ust. 1 ustawy prawo przedsiębiorców i będzie zobowiązany do dokonania wpisu w CEIDG, przychód osiągnięty przez niego od momenty wpisu do rejestru będzie traktowany jako przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej. W zależności od wybranej przez podatnika formy opodatkowania, przychód ten będzie podlegał opodatkowaniu na zasadach ogólnych tj. wg skali podatkowej lub wg stawki liniowej 19%. Dodatkowo podatnik będzie miał obowiązek opodatkowania osiąganych przez niego dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej na bieżąco w formie zaliczek.

W przypadku uzyskania przez podatnika wyłącznie przychodów z działalności nieewidencjonowanej, co do zasady nie ma on obowiązku prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów, ani ewidencji dla celów podatkowych. Mając jednak na uwadze, że podstawą opodatkowania z prowadzonej działalności jest osiągnięty przez niego dochód, podatnik powinien gromadzić stosowanej dokumenty (np. faktury, rachunki) z których będą wynikać ponoszone przez podatnika koszty w związku z prowadzona działalnością, o które będzie mógł obniżyć osiągnięty przychód. Ponadto mając na uwadze podatek od towarów i usług oraz możliwość skorzystania przez podatnika prawa do zwolnienia z VAT, rekomendowanej jest prowadzenie stosowanej ewidencji.

Podatek od towarów i usług

Z pespektywy ustawy o podatku od towarów i usług definicja działalności gospodarczej jest szersza i obejmuje również swoim zakresem prowadzenie działalności o której mowa w art. 5 ust. 1 ustawy prawo przedsiębiorców. Tym samym osoby prowadzące działalność nieewidencjonowaną są przedsiębiorcami na gruncie Ustawy o VAT. Co do zasady jednak podatnicy, którzy prowadzą ten rodzaj działalność mogą skorzystać ze zwolnienia podmiotowego w VAT. Dla celów skorzystania z w/w zwolnienia:

• wartość sprzedaży w poprzednim roku obrotowym nie może przekroczyć łącznie 200.000 zł oraz
• podatnicy nie mogą dokonywać dostawy towarów lub świadczyć usług o których mowa art. 113 ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług.

Podatnicy korzystający ze zwolnienia podmiotowego w VAT, nie mają obowiązku rejestracji jako podatnicy VAT czynni. Mimo to, maja jednak obowiązek prowadzenie ewidencji dla celów VAT (uproszczonej) zgodnie z art. 109 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Należy również zaznaczyć, że co do zasady sprzedaż w ramach działalności nieewidencjonowanej na rzecz osób fizycznych (nieprowadzących działalności gospodarczej) podlega ewidencjonowaniu za pomocą kasy rejestrującej. Szczegółowe zasady w tym zakresie określa rozporządzenie Ministra Finansów, które przewiduje zwolnienia podmiotowe, jak również przedmiotowe.

Co do zasady zwolnienie podmiotowe z obowiązku ewidencjowania sprzedaży za pośrednictwem kasy fiskalnej ma zastosowanie do podatników, u których obrót zrealizowany na rzecz osób fizycznych w danym roku podatkowym nie przekroczył 20.000 zł. Przy czym limit ten oblicza się proporcjonalnie do podatników rozpoczynających działalność w trakcie roku podatkowego. W zakresie zwolnienia przedmiotowego, poszczególne czynności które podlegają zwolnieniu z ewidencjonowania na kasie fiskalnej, zostały wskazane w załączniku do rozporządzenia.

Porada została przygotowana przez prawników Kancelarii Gessel, Koziorowski Sp. k.

Podstawa prawna (stan na dzień 29.06.2020):

• Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1292 z późn. zm.,
• Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń( t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 821 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1252 z późn. zm.)
• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U.2019.1387 t.j. z dnia 2019.07.25 z późn. zm.)
• Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U.2020.106 t.j. z dnia 2020.01.23 z późń. zm.)
• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2018 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (t.j. Dz.U.2018.2519 z dnia 2018.12.31 z późn. zm.)
• Rozporządzenie (WE) 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29.04.2004 r. (Dz. Urz. UEL 139) w sprawie higieny środków spożywczych