Organizacja Pożytku Publicznego (OPP) - co to jest?

Spis treści:
            

1. Podstawa prawna - skąd to wynika?
2. Czym jest OPP - definicja i zakres
3. Kto może zostać OPP - podstawowe kryteria
4. Najważniejsze korzyści z posiadania statusu OPP
5. Obowiązki organizacji ze statusem OPP
6. Wykreślenie i sankcje - kiedy OPP traci status
7. Podsumowanie

Status Organizacji Pożytku Publicznego (OPP) to w polskim systemie prawnym specjalny przywilej nadawany wybranym organizacjom pozarządowym (np. fundacjom, stowarzyszeniom). Ma on istotne konsekwencje zarówno praktyczne (możliwość otrzymania 1,5% podatku od osób fizycznych, szersze możliwości współpracy z administracją publiczną), jak i wizerunkowe (większe zaufanie darczyńców i partnerów).

Poniżej opisujemy:

• czym dokładnie jest OPP,
• jakie warunki trzeba spełnić, aby uzyskać status OPP,
• jakie prawa i obowiązki się z tym wiążą,
• oraz jak wygląda procedura nadania i utraty statusu — wszystko w świetle obowiązującej ustawy oraz praktyki administracyjnej.

Podstawa prawna OPP – skąd to wynika?

Status OPP reguluje Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. W ostatnich latach tekst jednolity tej ustawy był aktualizowany — najnowsze obwieszczenia dotyczące tekstu jednolitego były publikowane w Dzienniku Ustaw. To na tej ustawie opiera się definicja, tryb nadawania i wykreślania statusu oraz obowiązki organizacji.

Co to jest OPP – definicja i zakres

Organizacja Pożytku Publicznego to organizacja pozarządowa (posiadająca osobowość prawną — np. fundacja, stowarzyszenie, klub sportowy), która spełnia wymogi ustawowe dotyczące prowadzenia działalności pożytku publicznego i została wpisana do odpowiedniego rejestru jako OPP. Status ten oznacza, że dana organizacja wykonuje działalność w interesie publicznym w określonych przez ustawę sferach (np. pomoc społeczna, ochrona zdrowia, edukacja, kultura, sport, ochrona środowiska itp.).

Kto może zostać OPP — podstawowe kryteria dla organizacji pożytku publicznego

Ogólnie rzecz biorąc, o status OPP mogą ubiegać się:

• organizacje pozarządowe posiadające osobowość prawną (stowarzyszenia, fundacje, itp.),
• inne osoby prawne i jednostki organizacyjne wymienione w ustawie, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego.

W praktyce organizacja ubiegająca się o status musi m.in.:

• prowadzić działalność pożytku publicznego w zakresie zadań publicznych wskazanych w ustawie,
• mieć odpowiednie zapisy statutowe, regulacje wewnętrzne i strukturę umożliwiającą przejrzyste rozliczanie się z działalności,
• nie figurować w rejestrze jako w stanie likwidacji czy upadłości (są szczegółowe przesłanki uniemożliwiające wpis).

Najważniejsze korzyści z posiadania statusu OPP w KRS

1. Możliwość otrzymania 1,5% podatku PIT — organizacje z wykazu OPP są uprawnione do otrzymania 1,5% podatku dochodowego od osób fizycznych (mechanizm przekazywania części podatku przez podatnika wskazaną organizację). Wykaz OPP przygotowuje i publikuje odpowiednia instytucja (m.in. Narodowy Instytut Wolności) — wykazy są tworzone na podstawie danych KRS na wskazany dzień roku podatkowego.
2. Ułatwienia w pozyskiwaniu środków i zaufaniu darczyńców — status OPP jest postrzegany jako dowód spełniania standardów transparentności i publicznego charakteru działalności.
3. Możliwość zlecania zadań publicznych i łatwiejszy dostęp do niektórych form współpracy z organami administracji publicznej (np. konkursy grantowe zastrzeżone dla OPP).

Obowiązki organizacji ze statusem OPP

Status OPP nakłada na organizację określone obowiązki, których naruszenie może skutkować sankcjami lub wykreśleniem z wykazu. Do najważniejszych należą:

• obowiązek publicznego udostępniania sprawozdań finansowych i merytorycznych (np. zamieszczanie w bazie sprawozdań OPP),
• obowiązek przestrzegania zasad gospodarowania środkami (finanse używane zgodnie z celami statutowymi),
• prowadzenie działalności w sposób transparentny (np. jawność wynagrodzeń określonych osób w organizacji — w zakresie wymaganym przez ustawę),
• współpraca z organami nadzorczymi i udzielanie informacji na żądanie.

Wykreślenie i sankcje – kiedy OPP traci status?

Organizacja może zostać wykreślona z wykazu OPP (utracić status) w przypadkach m.in.:

• ogłoszenia upadłości lub otwarcia likwidacji wpisanej w KRS,
• niespełnienia obowiązków sprawozdawczych (np. niezłożenie wymaganych sprawozdań w terminie),
• stwierdzenia naruszeń przepisów prawa dotyczących działalności pożytku publicznego.

 Wykreślenie zwykle oznacza utratę uprawnień (m.in. prawa do 1,5% podatku) i może pogorszyć pozycję organizacji w relacjach z partnerami i darczyńcami.

Przekazanie 1,5% podatku Organizacji Pożytku Publicznego

W serwisie Twój e-PIT znajduje się specjalna zakładka, w której podatnik może wskazać Organizację Pożytku Publicznego (OPP), do której chce przekazać 1,5% swojego podatku.

• Jeśli w poprzednim roku podatkowym wybrano już konkretną organizację, system automatycznie przenosi te dane do bieżącego rozliczenia.
• W przypadku chęci wsparcia innej organizacji, wystarczy wprowadzić nowy numer KRS.
• Istnieje również możliwość dopisania celu szczegółowego, np. pomocy konkretnej osobie lub sfinansowania określonego projektu.

To prosty, szybki i całkowicie bezpłatny sposób, aby realnie pomóc fundacji lub stowarzyszeniu – wystarczy kilka kliknięć w elektronicznym formularzu.

Podając w deklaracji numer KRS 0000318482, możesz przekazać swój 1,5% podatku na rozwój i utrzymanie serwisu podatki-pit.pl oraz serwisu mikroporady.pl, z którego każdego dnia korzystają tysiące użytkowników poszukujących rzetelnych informacji podatkowych.

 

Jeśli rozliczasz PIT, dowiedz się jak wypełnić dany formularz na stronie: www.wypełnij-pit.pl

 

Organizacje Pożytku Publicznego (OPP) – podsumowanie

Organizacje Pożytku Publicznego (OPP) stanowią niezwykle ważny element polskiego społeczeństwa obywatelskiego. Dzięki nim realizowane są liczne inicjatywy społeczne, kulturalne, edukacyjne i pomocowe, które bez zaangażowania sektora pozarządowego nie mogłyby funkcjonować na tak szeroką skalę. Status OPP to nie tylko prestiż i dowód zaufania publicznego, ale również realne narzędzie umożliwiające skuteczniejsze pozyskiwanie funduszy, w tym środków z 1,5% podatku przekazywanego przez obywateli.

Uzyskanie statusu OPP wiąże się jednak z koniecznością spełnienia szeregu wymogów prawnych i organizacyjnych. Fundacje czy stowarzyszenia muszą wykazać się przejrzystością działania, rzetelnym prowadzeniem sprawozdawczości oraz zgodnością swoich celów statutowych z katalogiem zadań publicznych określonych w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. W zamian zyskują nie tylko prawo do otrzymywania części podatku PIT, ale również szersze możliwości współpracy z administracją publiczną, samorządami oraz innymi partnerami instytucjonalnymi.

Warto podkreślić, że status OPP to przywilej, który wymaga stałej odpowiedzialności i dbałości o transparentność. Organizacje muszą terminowo publikować sprawozdania finansowe i merytoryczne, gospodarować powierzonymi środkami zgodnie z celami statutowymi i zachowywać pełną jawność swoich działań wobec społeczeństwa. Niewywiązywanie się z tych obowiązków może skutkować utratą statusu, a tym samym – ograniczeniem możliwości dalszego rozwoju.

Dla podatników przekazanie 1,5% podatku to prosty sposób na wspieranie ważnych społecznie inicjatyw, bez ponoszenia dodatkowych kosztów. Wystarczy kilka kliknięć w systemie Twój e-PIT, by wskazać wybraną organizację – czy to tę, którą wspieraliśmy wcześniej, czy zupełnie nową. Można również wskazać konkretny cel szczegółowy, np. pomoc osobie potrzebującej czy wsparcie wybranego projektu.

Dzięki tej formie wsparcia każdy z nas może stać się częścią większej idei – współtworzyć dobro wspólne i przyczyniać się do rozwoju organizacji, które realnie pomagają innym. Wpisując w swoim zeznaniu podatkowym numer KRS 0000318482, wspierasz rozwój i utrzymanie serwisu podatki-pit.pl oraz mikroporady.pl, który codziennie pomaga tysiącom użytkowników w prawidłowym wypełnianiu deklaracji podatkowych i poszerzaniu wiedzy o finansach publicznych.

Status OPP to nie tylko formalny tytuł – to zobowiązanie do działania dla dobra społecznego, z pasją, uczciwością i transparentnością. Wspierając takie organizacje, wspieramy budowę silniejszego, bardziej solidarnego i odpowiedzialnego społeczeństwa.

 

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2025 r. poz. 1338).

 

Zobacz także:

• PIT 28 - co to jest, kto go składa oraz do kiedy trzeba się rozliczyć?
• PIT 37 - co to jest, dla kogo jest obowiązkowy oraz do kiedy trzeba się rozliczyć?
• PIT 0 - co to jest, dla kogo i od jakiej kwoty się rozlicza?
• Nowe terminy przedawnienia roszczeń

 

r.pr. Karina Wilk – Łyszczarz - radca prawny przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Rzeszowie, wykładowca prawa w Akademii Ekonomiczno-Humanistycznej w Warszawie, właścicielka kancelarii prawnej specjalizującej się w obsłudze prawnej przedsiębiorców. Posiada ponad 7-letnie doświadczenie zawodowe, które zdobywała pracując jako in-house w korporacjach i warszawskich kancelariach. Prowadzi wykłady, szkolenia, webinary z zakresu aspektów prawnych prowadzenia działalności gospodarczej, w tym kwestii dotyczących ulg podatkowych przysługujących przedsiębiorcom.

Od wielu lat przeprowadza audyty prawne przedsiębiorstw, wdraża RODO, sporządza kompletną dokumentację prawną (w tym pracowniczą) dla klientów. Jednocześnie wspiera firmy i spółki w prowadzeniu działalności gospodarczej w Internecie.