Od 2020 podatnicy mogą skorzystać z „ulgi na złe długi” również w podatkach dochodowych

Porada powstała w ramach działalności non-profit Fundacji Akademia Liderów.
mikroPorady.pl są projektem Fundacji, który pomaga polskim mikroprzedsiębiorcom na każdym etapie prowadzenia działalności.

Ty też możesz pomóc w rozwoju polskiej mikroprzedsiębiorczości.
Wpłać darowiznę na rzecz Fundacji

Podpisana przez Prezydenta w dniu 6 sierpnia 2019 r. ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych (Dz.U. 2019, poz. 1649) wprowadziła w podatkach dochodowych instytucję tzw. „ulgi na złe długi”.

Celem ustawodawcy było uregulowanie na gruncie podatków dochodowych kwestii nieściągalnych wierzytelności, w sposób zbliżony jak została ona uregulowana na gruncie podatku od towarów i usług.

Zasady ogólne opodatkowania

Ogólną zasadą w podatku dochodowym od osób fizycznych oraz w podatku dochodowym od osób prawnych jest, że przychód stanowią kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane. Podatnik jest zatem zobligowany do rozpoznania przychodu z tytułu danej należności, nawet jeśli nie otrzymał za nią jeszcze zapłaty.

Na analogicznych zasadach ustalany jest koszt uzyskania przychodu.

Ważne:

Dłużnicy mogą obniżyć podstawę opodatkowania o wartość nieuregulowanych przez nich jeszcze zobowiązań (która stanowi dla nich koszt uzyskania przychodu).

Przyjęcie takiej konstrukcji jest szczególnie dotkliwe dla podatników, w przypadku braku terminowego regulowania zobowiązań przez ich kontrahentów. Obecnie obowiązujące regulacje w lepszej sytuacji stawiają dłużników – którzy w przeciwieństwie do wierzycieli – nie ponoszą negatywnych konsekwencji w podatku dochodowym z tytułu opóźnień w regulowaniu swoich zobowiązań. Nawe przepisy mają za zadanie to zmienić.

Nowe regulacje w PIT i CIT

Nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych zakłada, że od 1 stycznia 2020 roku:

wierzyciele będą mieli możliwość obniżenia podstawy opodatkowania

z kolei

dłużnicy będą zobowiązani do zwiększenia podstawy opodatkowania

o zaliczoną do przychodów należnych (kosztów uzyskania przychodu) wartość wierzytelności (zobowiązania) o zapłatę świadczenia pieniężnego z tytułu wynagrodzenie za dostawę towaru lub wykonanie usługi w transakcji handlowej. Pod warunkiem, że wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta (zobowiązanie nie zostało uregulowane). Tak nowy art. 26i ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz nowy art. 18f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Przez transakcję handlową (w rozumieniu art. 4 pkt 1 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1790) na potrzeby zastosowania „ulgi na złe długi” należy rozumieć umowę, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, jeżeli podatnicy zawierają ją w związku z wykonywaną działalnością.

Korekta podstawy opodatkowania będzie dokonywana w zeznaniu podatkowym, składanym za rok podatkowy, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie.

W przypadku uregulowania lub zbycia wierzytelności (w całości lub w części), po dokonaniu korekty podstawy opodatkowania:

wierzyciel będzie zobowiązany do zwiększenia podstawy opodatkowania oraz zapłaty podatku w rozliczeniu podatku za okres w którym wierzytelność została uregulowana lub zbyta,
dłużnik będzie uprawniony do zmniejszenia podstawy opodatkowania w rozliczeniu za okres w którym jego zobowiązanie zostało uregulowane.

Powyższe zasady korekty będą miały analogiczne zastosowanie, jeśli podatnik poniósł stratę ze źródła, z którym związana jest transakcja handlowa.

Możliwość dokonania korekty będzie dotyczyła wyłącznie wierzytelności lub zobowiązań, odpowiednio o zapłatę lub do zapłaty, świadczeń pieniężnych wynikających z transakcji handlowych, jeżeli z tytułu tych transakcji przynajmniej u jednej ze stron określa się przychody lub koszty uzyskania przychodów, bez względu na termin ich ujęcia w tych przychodach lub kosztach uzyskania przychodów.

Nowe przepisy precyzują również, że jeżeli termin zapłaty zostanie określony na fakturze (rachunku) lub umowie z naruszeniem przepisów Ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom, za termin zapłaty na potrzeby skorzystania z „ulgi na złe długi” w podatkach dochodowych przyjmuje się termin określony zgodnie z przepisami tej ustawy.

Warunki skorzystania z „ulgi na złe długi” w podatkach dochodowych

Podobnie jak w podatku od towarów i usług, w podatkach dochodowych wprowadzono dodatkowe warunki, od których spełniania jest uzależnione skorzystanie z „ulgi na złe długi”. Dokonanie korekty przez podatników będzie możliwe pod warunkiem łącznego spełnienia następujących przesłanek:

dłużnik na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego dzień złożenia zeznania podatkowego nie będzie w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji;
od daty wystawienia faktury (rachunku) lub zawarcia umowy dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym została wystawiona faktura (rachunek) lub została zawarta umowa, a w przypadku gdy rok kalendarzowy, w którym wystawiono fakturę (rachunek) jest inny niż rok kalendarzowy, w którym zawarto umowę – gdy nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku kalendarzowego późniejszej z tych czynności;
transakcja handlowa zostanie zawarta w ramach działalności wierzyciela oraz działalności dłużnika, z których dochody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej;

Pozostałe kwestie

przepisy dotyczące „ulgi na złe długi” nie będą miały zastosowania do transakcji handlowych dokonywanych między podmiotami powiązanymi w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (odpowiednio ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych);
podatnicy korzystający z „ulgi na złe długi” będą zobowiązani do wykazani w zeznaniu podatkowym wierzytelności lub zobowiązania, w związku z którymi dokonali odpowiednio zmniejszenia lub zwiększenia podstawy opodatkowania;
korekta z tytułu „ulgi na złe długi” będzie mieć wpływ w wysokość podstawy opodatkowania przy wyliczaniu wysokości należnych zaliczek na podatek dochodowy (ale tylko w sytuacji osiągania przez podatnika dochodu).

_{Materiał publikowany bezpłatnie dzięki współpracy z Kancelarią Gessel – stan prawny marzec 2020.}

Pamiętaj:
Wpisz nasz KRS 0000318482 w Deklaracji Podatkowej Twój e-PIT
Dziękujemy!

Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482