Wszczęcie postępowania egzekucyjnego przedawnionego roszczenia

Użytkownik serwisu zwrócił się do nas z prośbą o udzielenie pomocy prawnej w sprawie nakazu zapłaty, który w ocenie Użytkownika dotyczy przedawnionego roszczenia.

Słowem wstępu należy zaznaczyć, że Akademia Liderów Innowacji i Przedsiębiorczości dr. Bogusława Federa świadczy bezpłatną pomoc na rzecz mikro i małych przedsiębiorców. Takie działania wynikają z celów statutowych Fundacji, która nie pobiera opłat za swoje działania. Jednakże należy wskazać, że w ramach udzielanych bezpłatnych porad prawnych Fundacja nie realizuje indywidualnych zleceń. Zgodnie z Regulaminem E-Punktu Konsultacyjnego udostępnionego w serwisie mikroporady.pl porady prawne obejmują jedynie odpowiedzi na zadane przez użytkowników pytania i dotyczą informacji o aktualnym stanie prawnym oraz zmian w prawie. W związku z powyższym, poniżej zostanie opisana procedura wszczęcia postępowania egzekucyjnego oraz terminów przedawnienia roszczeń w ujęciu nowelizacji kodeksu cywilnego z dnia 13 kwietnia 2018 r.

Zgodnie z aktualnym brzmieniem art. 480¹ kodeksu postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 2459, dalej jako: k.p.c.) Sąd wydaje nakaz zapłaty, jeżeli powód dochodzi roszczenia pieniężnego albo świadczenia innych rzeczy zamiennych, a w innych przypadkach - jeżeli przepis szczególny tak stanowi. Niestety data wszczęcia postępowania sądowego, która determinuje rygor prawny dotyczący całego procesu, nie jest znana - można jednak założyć na podstawie poprzednich brzmień przepisów, że w latach 2013/2014 przesłanki dotyczące uzyskania nakazu zapłaty były zbliżone (por. art. 498 § 1 k.p.c. t.j. z dnia 21 stycznia 2014 r., czyli: „Nakaz zapłaty wydaje się, jeżeli powód dochodzi roszczenia pieniężnego, a w innych sprawach, jeżeli przepis szczególny tak stanowi”).

Podążając za tekstem jednolitym k.p.c. z dnia 21 stycznia 2014 r., a także za tekstem jednolitym, który jest tekstem aktualnie obowiązującym, art. 776 wskazuje, że podstawą egzekucji jest tytuł wykonawczy. Tytułem wykonawczym jest tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności, chyba że ustawa stanowi inaczej. Tak też, nakaz zapłaty zaopatrzony w klauzulę wykonalności jest tytułem egzekucyjnym, czyli tytułem uprawniającym do skutecznego wszczęcia postępowania egzekucyjnego.

Użytkownik wskazuje, że wszczęcie egzekucji przeciwko niemu nastąpiło dnia 22 września 2021 r., czyli na podstawie przepisów k.p.c. w brzmieniu obowiązującym na ten dzień. Przepisy te od dnia 22 września 2021 r. do dnia dzisiejszego nie uległy  istotniejszym zmianom. Tak też, zgodnie z art. 796 k.p.c. wszczęcie egzekucji następuje, co do zasady, na podstawie złożenia odpowiedniego wniosku. Na skutek więc, co do zasady, złożenia odpowiedniego wniosku zostaje wszczynane postępowanie egzekucyjne.

Dłużnicy na podstawie art. 825 pkt 1(1) k.p.c. wprowadzonego ustawą o zmianie ustawy - kodeks postępowania cywilnego i niektórych innych ustaw z dnia 4 lipca 2019 r. (Dz. U. Z 2019 r., poz. 1469) zyskali uprawnienie do żądania umorzenia postępowania egzekucyjnego. Zgodnie z przytaczanym art. 825 pkt 1(1) k.p.c. dłużnik może żądać od organu egzekucyjnego umorzenia postępowania w całości lub części, jeżeli przed dniem złożenia wniosku o wszczęcie egzekucji roszczenie objęte tytułem wykonawczym uległo przedawnieniu, a wierzyciel nie wykaże, że nastąpiło zdarzenie, wskutek którego bieg terminu przedawnienia został przerwany. Użytkownik więc skorzystał z przysługującego mu prawa i złożył wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego. Komornik sądowy oddalił wniosek Użytkownika o umorzenie postępowania egzekucyjnego.

Zdaniem Użytkownika, w latach 2014-2021 nie doszło do przerwania biegu przedawnienia, a więc uznał, że doszło do przedawnienia omawianego roszczenia stwierdzonego tytułem egzekucyjnym. Należy jednak wskazać, że dnia 13 kwietnia 2018 r. wprowadzono ustawę o zmianie ustawy - kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Z 2018 r. poz. 1104), na którą właśnie powołuje się komornik oddalający wniosek Użytkownika. Zmiana art. 125 kodeksu cywilnego (dalej: k.c.) doprowadziła do następującej zmiany: „Roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd przedawnia się z upływem sześciu lat. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenie okresowe należne w przyszłości przedawnia się z upływem trzech lat”.

Uwagi więc wymaga fakt, że przed ww. zmianą art. 125 k.c. przepis brzmiał następująco: „Roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo przed sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd, przedawnia się z upływem lat dziesięciu, chociażby termin przedawnienia roszczeń tego rodzaju był krótszy. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenia okresowe należne w przyszłości ulega przedawnieniu trzyletniemu.”

Interesująca nas różnica między przepisem w brzmieniu przed dniem 13 kwietnia 2018 r. a po tym dniu dotyczy przedawniania się roszczeń stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem sądu, a które nie są roszczeniami okresowymi. Takim prawomocnym orzeczeniem jest właśnie nakaz zapłaty wraz z klauzulą wykonalności przeciwko Użytkownikowi. Tytuł wykonawczy, na podstawie którego wszczęto postępowanie egzekucyjne przeciwko Użytkownikowi stwierdza roszczenia, które powstały przed dniem 13 kwietnia 2018 r., a więc przepisem materialnym, który dotyczy roszczenia stwierdzanego omawianym orzeczeniem, będzie art. 125 k.c. w brzmieniu sprzed dnia 13 kwietnia 2018 r. Oznacza to, że tytuł wykonawczy przeciwko Użytkownikowi przedawniać będzie się na zasadach sprzed nowelizacji kodeksu cywilnego. Tak też, roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu przedawni się z upływem lat dziesięciu (gdyby stwierdzone roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, okres przedawnienia wynosi 3 lata).

Komornik sądowy oddalający wniosek Użytkownika prawidłowo więc przywołał art. 5 ust. 2 ustawy o zmianie ustawy - kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Z 2018 r. poz. 1104), który stanowi, że jeżeli zgodnie z nowelizacją kodeksu cywilnego termin przedawnienia jest krótszy niż według przepisów dotychczasowych, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem wejścia w życie niniejszej ustawy. Zdanie drugie przytaczanego art. 5 ust. 2 ustawy zmieniającej kodeks cywilny oraz niektóre inne ustawy wskazuje, że jeżeli przedawnienie, którego bieg terminu rozpoczął się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, nastąpiłoby przy uwzględnieniu dotychczasowego terminu przedawnienia wcześniej, to przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu.

Analizując powyższe przepisy oraz ich zmiany należy więc wskazać, że termin przedawnienia wynosi 10 lat i upłynie z dniem 15 lipca 2024 r., tak też oddalenie przez Komornika sądowego wniosku o umorzenie postępowania egzekucyjnego jest prawidłowe.

Stan prawny: 17 marca 2022 r.

Podstawa prawna:

1. Ustawa kodeks postępowania cywilnego z dnia 17 listopada 1964 r. (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 2459);
2. Ustawa o zmianie ustawy - kodeks postępowania cywilnego i niektórych innych ustaw z dnia 4 lipca 2019 r. (Dz. U. Z 2019 r., poz. 1469);
3. Ustawa o zmianie ustawy - kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw z dnia 13 kwietnia 2018 r. (Dz. U. Z 2018 r. poz. 1104).