Utworzenie spółki kapitałowej dla startupu IT

Możliwość prowadzenia działalności gospodarczej w formie prostej spółki akcyjnej została wprowadzona od 1 lipca 2021 roku. Regulacje dotyczące tej formy prowadzenia działalności zostały zawarte w art. 300¹-300¹³⁴ ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1526 z późn. zm.).

Prosta spółka akcyjna (dalej: PSA) stanowi połączenie spółki akcyjnej ze spółką z ograniczoną odpowiedzialnością. PSA wyróżnia się wśród spółek kapitałowych w szczególności wysokością wkładu akcyjnego. Dla jej założenia na start wystarczające jest posiadanie środków w wysokości 1zł (w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wymagane jest 5 000 zł, a dla spółki akcyjnej aż 100 000 zł).

Prostą spółkę akcyjną cechuje z jednej strony brak nadmiernych formalności związanych z jej zakładaniem a z drugiej strony, nowoczesny mechanizm ochrony wierzycieli spółki oparty o zakaz dokonywania świadczeń na rzecz wspólników, które zagrażałyby wypłacalności spółki.

Prosta spółka akcyjna tak jak pozostałe spółki kapitałowe, może utworzyć jedna albo więcej osób. Mogą to być zarówno osoby fizyczne, osoby prawne, jak i jednostki organizacyjne, którym ustawa przyznaje zdolność prawną. Podobnie jednak jak w przypadku spółek z o.o. oraz akcyjnych, prosta spółka akcyjna nie może zostać zawiązana wyłącznie przez jednoosobową spółkę z o.o. Ograniczenie to odnosi się do etapu zawiązywania spółki. Zakaz z art. 300¹ § 2 k.s.h. nie rozciąga się natomiast na dalszy okres jej istnienia. Nie ma więc przeszkód, aby jedynym akcjonariuszem prostej spółki akcyjnej stała się jednoosobowa spółka z o.o. Nie może ona występować jedynie w charakterze wyłącznego (jedynego) podmiotu zawiązującego tę spółkę. Kodeks spółek handlowych nie wprowadza żadnych ograniczeń co do celu, w jakim mogą być tworzone proste spółki akcyjne. Spółka ta może więc, co do zasady, służyć realizacji każdego prawnie dopuszczalnego celu. Ograniczenia w tym zakresie mogą natomiast wynikać z regulacji szczególnych.

Zachęcamy do zapoznania się z materiałem opublikowanym w naszym serwisie dotyczącym przedmiotowej formy prowadzenia działalności. Zostało w nim szczegółowo opisane m.in. kto i kiedy może założyć prostą spółkę akcyjną, co powinna zawierać umowa prostej spółki akcyjnej oraz odpowiedzialność akcjonariuszy. Poniżej wskazujemy link do artykułu: https://mikroporady.pl/porady/prosta-spolka-akcyjna-czym-jest-kto-i-kiedy-moze-ja-zalozyc 

Prosta spółka akcyjna jest szczególnie zalecana startupom z uwagi na mniej sformalizowaną i tanią formą prawną dla rozwoju przedsiębiorstwa. Wkładem do spółki oprócz środków pieniężnych mogą być takie elementy jak praca, know-how lub usługi. Dużą zaletą jest jej szybka rejestracja elektroniczna, która jest możliwa również w przypadku wkładów niepieniężnych. Mając na uwadze powyższe, w sytuacji przedstawionej przez Użytkownika prosta spółka akcyjna wydaje się dobrym rozwiązaniem.

Przechodząc do drugiego pytania w pierwszej kolejności wskazujemy, że za know-how uznaje się wszelkie informacje organizacyjne, chronione dobra niematerialne (wiedzę, która nie jest powszechnie dostępna), czy wąsko rozumianą tajemnicę przedsiębiorstwa.

Do zakresu pojęciowego know-how można więc zaliczyć wytwór intelektu, który charakteryzuje się tym, że:

• obejmuje informacje o charakterze technicznym lub organizacyjnym;
• informacje te są poufne;
• informacje stanowiące przedmiot know-how mogą być wykorzystywane bez dalszego udziału ich twórcy;
• pozwala on na dokonywanie jego reprodukcji (lub wdrożenia) w przedmiotach materialnych lub w sposób zdygitalizowany.

Wdrożenie pewnego pomysłu, który znany jest tylko samemu twórcy w działalność przedsiębiorstwa może przynieść wielkie korzyści, które, w zależności od materii know-how, przyczynią się na poprawę wyników finansowych, usprawnienie procesu produkcji czy też sprawniejsze pozyskiwanie klientów. Najważniejszym atutem jest jednak fakt, że to tylko i wyłącznie konkretny przedsiębiorca posiada wiedzę na dany temat, a to pozwala osiągnąć mu większy sukces niż jego konkurenci na rynku, którzy takiej wiedzy nie posiadają. Stan faktycznej wyłączności know-how stwarza również możliwość odpłatnego udostępnienia takiej wiedzy przez odpowiednio skonstruowaną umowę, w praktyce określaną umową know-how, która powinna zawierać precyzyjne postanowienia przede wszystkim w obszarze zachowania wszelkich pozyskanych informacji w poufności oraz przekazania i zakresu korzystania z know-how.

Uznaje się powszechnie, że know-how może stanowić wkład niepieniężny do spółki prawa handlowego po spełnieniu odpowiednich kryteriów tzw. zdolności aportowej. Do takich kryteriów można zaliczyć zdolność bilansową (możliwość dokonania wyceny wkładu i umieszczenia go w bilansie spółki po stronie aktywów), zbywalność (możliwość dysponowania przedmiotem wkładu przez spółkę), przydatność i dostępność dla spółki (możliwość zastosowania konkretnego wkładu w ramach działalności spółki zarówno przez używanie, korzystanie jak i rozporządzanie).

W świetle powyższych rozważań, należy się zastanowić jak będzie przebiegać wniesienie aportem do spółki know-how.

Pierwszym problemem jaki rysuje się przy wnoszeniu know - how aportem, jest jego poufny charakter. Zgodnie z art. 158 § 1 KSH, umowa spółki dopuszczająca wniesienie wkładów niepieniężnych, określa dokładnie przedmiot tego aportu. Opisanie know - how w umowie spółki powinno być zatem na tyle szczegółowe (z zachowaniem poufnego charakteru tego aportu), by możliwe było odróżnienie tego świadczenia od innych (indywidualizacja) oraz by przedmiot aportu mógł pozostawać do dyspozycji spółki, istnieć niezależnie od osoby wspólnika wnoszącego ten wkład niepieniężny (aportem może być np. strategia marketingowa dedykowana danej branży, jeżeli możliwość jej wdrożenia i stosowania z korzyścią dla spółki nie jest uzależniona od przymiotów czy działań wspólnika wnoszącego taki wkład). W celu ochrony poufności know-how można również rozporządzić tym substratem poprzez wskazanie w umowie spółki, że z uwagi na poufny charakter, szczegółowy opis tych informacji jest ujęty w odrębnej umowie.

Drugą kwestią związaną z wnoszeniem aportem know-how, jest ustalenie czy umowa obejmująca know-how ma na celu przeniesienie tego substratu na spółkę czy zakłada możliwość używania informacji poufnych. W przypadku przeniesienia know – how na spółkę, wspólnik utraci uprawnienia związane z tym substratem na rzecz spółki. Przekazanie do używania zaś, pozwala spółce używać (korzystać i czerpać korzyści) z informacji poufnych w granicach ustalonych umową.

Wskazać również należy na kształtowanie się odpowiedzialności wspólników (a w spółkach kapitałowych też członków zarządu) za naruszenie zakazu nieujawniania informacji poufnych objętych aportem. W doktrynie podnosi się, że wnoszący ten rodzaj wkładu niepieniężnego do spółki, powinien zobowiązać się do nieujawniania informacji poufnych osobom trzecim. Wprowadzenie tego zobowiązania do postanowień umowy spółki umożliwia nałożenie sankcji przewidzianych w umowie spółki (np. wykluczenie wspólnika, umorzenie sankcyjne udziałów lub akcji). Dodatkowo można wzmocnić ochronę know- how poprzez zawarcie dodatkowej umowy pomiędzy spółką a wspólnikiem, regulującej obowiązek zachowania informacji poufnych po ustaniu członkostwa wspólnika w spółce.

Trzecią kwestią związaną z wnoszeniem aportem know-how jest ustalenie wartości tego wkładu niepieniężnego. W tym celu można przyjąć metodę wymienną, czyli pozwalającą ustalić jaką wartość można by uzyskać w zamian za te informacje poufne, przy uwzględnieniu takich czynników jak np. dostępność podobnego know-how na rynku. Drugą metodą szacowania wartości tego rodzaju aportu jest ustalenie wartość użytkowej tych informacji, np. poprzez określenie wielkości prognozowanego zysku możliwego do osiągnięcia w przypadku wdrożenia know-how. Na koniec podkreślić należy, że wniesienie know-how aportem może podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Stan prawny na dzień: 15 lipca 2022 r.

Podstawa prawna:

1)      Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1526 z późn. zm.).