Umowa licencyjna

Użytkowniczka serwisu zwróciła się do nas z zapytaniem dotyczącym umowy licencyjnej. Chciałaby zamówić usługę zredagowania umowy licencyjnej uwzględniającej jej specyficzne jej elementy. Miałaby być to umowa licencyjna dla innych osób na prowadzenie programu szkoleniowego, którego Użytkowniczka jest autorką.

Poniżej odpowiedź naszych ekspertów!

Słowem wstępu należy zaznaczyć, że Akademia Liderów Innowacji i Przedsiębiorczości dr. Bogusława Federa świadczy bezpłatną pomoc na rzecz mikro i małych przedsiębiorców. Takie działania wynikają z celów statutowych Fundacji, która nie pobiera opłat za swoje działania. Jednakże należy wskazać, że w ramach udzielanych bezpłatnych porad prawnych Fundacja nie realizuje indywidualnych zleceń. Zgodnie z Regulaminem E-Punktu Konsultacyjnego udostępnionego w serwisie mikroporady.pl porady prawne obejmują jedynie odpowiedzi na zadane przez użytkowników pytania i dotyczą informacji o aktualnym stanie prawnym oraz zmian w prawie. W związku z powyższym, poniżej przedstawimy jedynie regulacje prawne dotyczące umowy licencyjnej.

Umowa licencyjna, obok umowy o przeniesienia autorskich praw majątkowych, to druga najbardziej powszechna umowa dotycząca korzystania z praw autorskich. Umowa licencyjna została uregulowana w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych z 1994 r. (dalej jako: „Ustawa”).

Umowa licencyjna jest umową nazwaną na gruncie prawa autorskiego. Regulacja zawarta w art. 67 Ustawy może być podstawą do twierdzenia, że opisane w tym przepisie kwestie w wystarczający sposób odróżniają umowę licencyjną od innych umów dotyczących korzystania z takiego samego przedmiotu. Oprócz przepisów art. 65–68 Ustawy do umowy licencyjnej znajdują zastosowanie także inne przepisy dotyczące zasad „ogólnych” umów, których przedmiotem jest korzystanie z utworu.

Istotą umowy licencyjnej jest upoważnienie do korzystania z utworu na wymienionych w umowie polach eksploatacji z określeniem zakresu, miejsca i czasu tego korzystania. W konsekwencji udzielonego uprawnienia licencjodawca może korzystać z utworu, wkraczając w zakres monopolu autorskiego, a jego zachowanie, które mieści się w granicach licencji, nie jest zachowaniem bezprawnym. Ze względu na specyfikę utworu jako przedmiotu niemającego materialnej postaci możliwe jest korzystanie z tego samego utworu w tym samym czasie przez więcej niż jeden podmiot. Z tego względu umowa licencyjna stanowi chętnie używany instrument prawny, który umożliwia licencjodawcy „zarządzanie” uprawnieniami do utworu w taki sposób, który jest w stanie przynieść mu jak najwięcej korzyści. Udzielając licencji, licencjodawca nie wyzbywa się bowiem autorskich praw majątkowych.

Jako essentialia negotii umowy licencyjnej wskazuje się „udzielenie przez licencjodawcę na rzecz licencjobiorcy upoważnienia do korzystania z utworu na wymienionych polach eksploatacji”. Należy przy tym zauważyć, że ustalenia treści oświadczenia woli należy dokonać w oparciu o całość okoliczności stosunku prawnego, w tym literalną treść wypowiedzi stron tej czynności prawnej. Biorąc pod uwagę powyższe, trudno formułować wymóg, by w treści umowy licencyjnej zawarte było konkretne sformułowanie językowe. W szczególności, jeśli umowa ma charakter niewyłączny, a w konsekwencji nie jest wymagana forma pisemna pod rygorem nieważności, za wystarczające można uznać użycie słowa „licencja”, jeśli kontekst wypowiedzi potwierdza, że wolą stron było umożliwienie korzystania przez licencjobiorcę z konkretnego utworu.

Oznaczenie świadczenia umowy licencyjnej powinno nastąpić zgodnie z wymogami z art. 41 Ustawy. Pola eksploatacji należy oznaczyć w sposób wyraźny, a ich opis powinien być zbieżny z treścią art. 50 Ustawy. Ponadto należy podkreślić, że opis sposobu korzystania nie jest tożsamy z oznaczeniem pól eksploatacji.

Jeśli w umowie licencyjnej niewyłącznej nie zostały określone w sposób wyraźny pola eksploatacji, można ustalić ten element stosunku prawnego w oparciu o okoliczności towarzyszące zawarciu umowy, cel umowy czy też uzasadnione oczekiwania stron umowy. Skoro za dopuszczalne uznaje się dorozumiane zawarcie umowy licencyjnej, to również wskazanie pól eksploatacji jako elementu koniecznego może być dokonane w sposób dorozumiany.

Opis sposobu korzystania z utworu jest oparty na swobodzie umów. Jako przykłady wskazuje się m.in. ilość egzemplarzy utworu podlegających publikacji, miejsce korzystania z utworu, czas lub częstotliwość korzystania. Należy pamiętać, że umowa licencyjna uchyla bezprawność zachowania (tj. korzystania z utworu) tylko w takim zakresie, który można wyinterpretować z treści umowy.

Umowa licencyjna może być umową odpłatną lub nieodpłatną. Jeśli z umowy nie wynika żadna regulacja, a jest to umowa zawierana przez licencjodawcę będącego twórcą utworu objętego licencją, to znajduje zastosowanie art. 43 Ustawy, zgodnie z którym twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia. Jeżeli w umowie nie określono wysokości wynagrodzenia autorskiego, wysokość wynagrodzenia określa się z uwzględnieniem zakresu udzielonego prawa oraz korzyści wynikających z korzystania z utworu. Natomiast jeśli licencjodawcą jest inny podmiot, to brak wyraźnego zastrzeżenia obowiązku zapłaty za licencję prowadzi do wniosku, że licencja jest darmowa.

W przypadku licencji niewyłącznej, jej udzielenie nie ogranicza przekazania przez twórcę upoważnienia innym osobom, do korzystania z utworu na tym samym polu eksploatacji. Natomiast w przypadku licencji wyłącznej, licencjobiorca otrzymuje wyłączność na korzystanie z utworu w określony sposób.

Warto zaznaczyć, że jeśli umowa nie stanowi inaczej, to uprawniony z licencji wyłącznej może dochodzić roszczeń z tytułu naruszenia autorskich praw majątkowych (w zakresie objętym umową licencyjną). Ponadto należy podkreślić, że umowa licencyjna wyłączna, wymaga zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności.

Odrębne pola eksploatacji stanowią w szczególności:

• w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy utworu (w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową),
• w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy.
• w zakresie rozpowszechniania utworu – publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w wybranym przez siebie miejscu i czasie.

Umowa licencyjna uprawnia do korzystania z utworu w okresie pięciu lat na terytorium państwa, w którym licencjobiorca ma swoją siedzibę, chyba że w umowie postanowiono inaczej. Po upływie tego terminu, prawo uzyskane na podstawie umowy licencyjnej wygasa.

Przepisy dotyczące umowy licencyjnej nie mają zastosowania do licencji ustawowych, czyli do takich sytuacji, w których ustawa zezwala za korzystanie z utworu w pewnym, określonym zakresie, zobowiązując jednak do zapłaty wynagrodzenia twórcy utworu. W takich przypadkach źródłem prawa do korzystania z praw autorskich jest ustawa, a nie umowa licencyjna.

Wpisz nasz KRS 0000318482 w deklaracji podatkowej PIT.

Stan prawny na dzień: 29 września 2022 r.

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1062 z późn. zm.).