Umorzenie postępowania w elektronicznym postępowaniu upominawczym, a przedłożenie nowych dowodów w sprawie wszczętej przed sądem właściwości ogólnej

Użytkownik serwisu zwrócił się do nas z prośbą o udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy w związku z umorzeniem postępowania w elektronicznym postępowaniu upominawczym, w przypadku wniesienia pozwu do sądu według właściwości ogólnej może przedłożyć nowe dowody w sprawie, czy obowiązują jedynie te, które dołączył do pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym. 

Alternatywną formą dla podstawowej procedury cywilnej jest elektroniczne postępowanie upominawcze. Zostało wprowadzone do kodeksu postępowania cywilnego od dnia 1 stycznia 2010 roku. Jest ono przewidziane dla roszczeń pieniężnych dochodzonych w trybie przepisów rozdziału 3 działu V tytułu VII księgi pierwszej części pierwszej kodeksu postępowania cywilnego. Elektroniczne postępowanie upominawcze zostało wprowadzone jako odrębne postępowanie w sprawach, w których stan faktyczny nie jest skomplikowany i nie wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego. Wskazany tryb postępowania regulują przepisy o postępowaniu upominawczym z odrębnościami wynikającymi z przepisów art. 505²⁸ - art. 505³⁷ kodeksu postępowania cywilnego. E-Sąd, czyli Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie VI Wydział Cywilny jest właściwy rzeczowo niezależnie od wartości przedmiotu sporu. Ograniczenia natury technicznej pozwalają obecnie dochodzić roszczenia pieniężnego w kwocie nie większej niż 100.000.000 (sto milionów złotych). Dostęp do e-Sądu możliwy jest poprzez portal www.e-sad.gov.pl.

Korzyści, jakie niesie za sobą elektroniczne postępowanie upominawcze to przede wszystkim uproszczenie i obniżenie kosztów postępowania, a także skrócenie czasu wydania nakazu zapłaty oraz odciążenie sądów rozpatrujących sprawy, w których stan faktyczny nie jest skomplikowany i nie wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego. Formularze elektroniczne ułatwiają konstruowanie pozwu. Komunikacja między powodem i e-Sądem odbywa się wyłącznie w drodze elektronicznej, a między pozwanym i e-Sądem w drodze tradycyjnej, chyba że pozwany sam zainicjuje komunikację elektroniczną. W wypadku powoda pisma wniesione w formie tradycyjnej tj. papierowej nie będą wywoływać skutków, jakie ustawa wiąże z wniesieniem pisma procesowego do sądu. Korzystanie z EPU daje wiele korzyści. Są to m.in.:

1. niższe koszty postępowania – w zwykłym postępowaniu opłata od pozwu wynosi 5% wartości sporu, w EPU zaś 1,25% (jednak nie mniej niż 30 zł);
2. powód nie musi wysyłać do właściwego sądu pozwu wraz z załącznikami w formie papierowej, a jedynie opisać dowody w formularzu internetowym;
3. postępowanie w ramach EPU jest dużo szybsze, niż postępowanie przed zwykłym sądem, a nakaz zapłaty można uzyskać już w ciągu kilku dni;
4. EPU ułatwia dochodzenie swych roszczeń osobom niepełnosprawnym, gdyż pozew można złożyć bez wychodzenia z domu

Aby skorzystać z EPU wystarczy mieć dostęp do komputera i Internetu oraz założyć konto użytkownika w systemie teleinformatycznym e-Sądu.

W elektronicznym postępowaniu upominawczym stronom przysługują takie same uprawnienia jak w tradycyjnym postępowaniu sądowym, z tą odmiennością, iż komunikacja między powodem i e-Sądem odbywa się wyłącznie w drodze elektronicznej. Wszelkie postanowienie i zarządzenia uznane będą za doręczone z chwilą zalogowania się przez użytkownika na jego koncie na portalu e-Sądu. Pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym powinien zasadniczo spełniać przesłanki określone w art. 187 k.p.c. w takim zakresie, jaki jest niezbędny dla rozpoznania sprawy w EPU (zbędne jest np. wskazywanie dowodów, jakie mają być przeprowadzone na rozprawie, gdyż w razie braku podstaw do wydania nakazu zapłaty bądź na skutek wniesienia sprzeciwu, postępowanie podlega umorzeniu). Pozew powinien również spełniać wymagania przewidziane dla pisma procesowego, także z odrębnościami dotyczącymi EPU, jak również z odrębnościami wynikającymi z komentowanego przepisu. Dotyczy to obowiązku wskazania przez powoda nie tylko własnego numeru PESEL lub NIP albo numeru KRS, numeru figurującego w innym rejestrze, ewidencji NIP, ale również tych danych odnoszących się do pozwanego.

Istotną odrębnością elektronicznego postępowania upominawczego jest obowiązek jedynie wskazania przez powoda dowodów na poparcie jego twierdzeń. Jeśli są to dowody, które mogłyby być włączone do akt sprawy (np. dokumenty, drobne rzeczy ruchome), nie załącza się ich do pozwu. Przedstawienie tych dowodów jest konieczne dopiero po ewentualnym wniesieniu pozwu na podstawie w art. 505³⁷, tj. po umorzeniu postępowania przed e-Sądem i wniesieniem pozwu do sądu według właściwości ogólnej.

Jeżeli stan faktyczny sprawy nie budzi wątpliwości, e-Sąd wyda przeciwko pozwanemu – na podstawie pozwu złożonego w systemie teleinformatycznym e-Sądu – elektroniczny nakaz zapłaty. Nakaz zostanie doręczony pozwanemu pocztą tradycyjną (listem poleconym)

W przypadku braku podstaw do wydania nakazu zapłaty elektroniczne postępowanie upominawcze podlega umorzeniu. Sąd umarza postępowanie także w sytuacji gdy nakaz ten został wydany, ale musiał zostać uchylony z uwagi na niemożność skutecznego doręczenia go pozwanemu w kraju (art. 505³⁴ § 1), albo wreszcie w sytuacji, gdy pozwany skutecznie zaskarżył wydany nakaz sprzeciwem (art. 505³⁶).  

Nowelizacja procedury cywilnej z 2019 r. zastąpiła zasadniczą dla elektronicznego postępowania upominawczego zasadę kontynuacji postępowania (przejawiającą się w obowiązku przekazania w omawianych sytuacjach sprawy według właściwości ogólnej). Art. 505³⁷ regulował uprzednio czynności w sądzie właściwym do rozpoznania sprawy przekazanej z elektronicznego postępowania upominawczego. Po wejściu w życie nowelizacji z 2019 r. wskazany przepis stypuluje zasady dotyczące rozliczenia kosztów elektronicznego postępowania upominawczego oraz zachowania w pewnych przypadkach skutków wytoczenia pozwu mimo umorzenia elektronicznego postępowania upominawczego. Zawiera on  szczególne rozwiązanie pozwalające powodowi na utrzymanie w mocy skutków związanych z wytoczeniem powództwa w postępowaniu, które następnie zostało umorzone i niejako kontynuowanie go w innym postępowaniu. Zgodnie z art. 505³⁷ § 2 jeżeli w terminie 3 miesięcy od dnia wydania postanowienia o umorzeniu elektronicznego postępowania upominawczego powód wniesie pozew przeciwko pozwanemu o to samo roszczenie w postępowaniu innym niż EPU, skutki prawne, które ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa, następują z dniem wniesienia pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Na żądanie stron sąd, rozpoznając sprawę, uwzględni koszty poniesione przez strony w EPU.

Oczywiste jest, że wystąpienie z kolejnym pozwem, jeśli ma wywołać skutki wymienione w tym przepisie, musi być skierowane przeciwko temu samemu pozwanemu. Skutki te nastąpią także wówczas, gdy kolejny pozew nie będzie obejmował całości tego roszczenia, które było dochodzone w EPU. Jeśli powód wystąpi w kolejnym postępowaniu z szerszym roszczeniem niż w EPU, skutki określone w komentowanym przepisie nastąpią tylko w stosunku do tej części roszczenia, które było przedmiotem rozpoznania w EPU. Przez „to samo roszczenie” należy rozumieć tak samo skonstruowane żądanie oparte na tej samej podstawie faktycznej i prawnej. Jeśli powód w kolejnym procesie domaga się zasądzenia od pozwanego takiej samej kwoty, ale w oparciu o inny reżim prawny (np. pierwotnie dochodził tej kwoty z umowy, a następnie dochodzi jej na podstawie bezpodstawnego wzbogacenia), skutki określone w art. 505³⁷ § 2 nie nastąpią. Skutki te nie nastąpią również wówczas, gdy powód wystąpi z kolejnym pozwem wprawdzie przeciwko temu samemu pozwanemu i o to samo roszczenie, ale ponownie w EPU. Takie rozwiązanie, które wyraźnie zostało przewidziane w komentowanym przepisie, ma zapobiegać wielokrotnemu wnoszeniu powództwa w EPU, którego umorzenie nie skutkuje wystąpieniem powagi rzeczy osądzonej. Powód może oczywiście wytoczyć kolejne powództwo o to samo roszczenie w EPU, ale musi wówczas uiścić kolejną opłatę sądową i ryzykuje ponownym umorzeniem postępowania.

Reasumując, wszczęcie przez powoda postępowania innego niż elektroniczne postępowanie upominawcze (w tym w szczególności postępowanie procesowe według przepisów ogólnych, ale także ewentualnie właściwe postępowanie odrębne - nakazowe, upominawcze itp.) po umorzeniu postępowania przez e-Sąd jak najbardziej umożliwia przedłożenie do pozwu nowych dowodów. Z uwagi na specyfikę elektronicznego postępowania upominawczego niemożliwe było wskazanie chociażby dowodów, które mają być przeprowadzone na rozprawie. W związku z powyższym Użytkownik wytaczając powództwo po umorzeniu elektronicznego postępowania upominawczego winien przedłożyć wszystkie dowody na poparcie swoich twierdzeń.

Wpisz nasz KRS 0000318482 w deklaracji podatkowej PIT.

Stan prawny na dzień: 20 stycznia 2022 r.

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r., poz. 1104)
2. Ustawa z dnia 6 marca ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2020 r., poz. 1740, t.j.)
3. S. Sołtysik, D. Zawistowski [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom. II. Artykuły 367–505(39), red. T. Wiśniewski, Warszawa 2021, art. 505(37).