Uchylenie likwidacji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

Niejednokrotnie zdarza się, że wspólnicy po podjęciu uchwały o likwidacji spółki, jeszcze przed zakończeniem procesu likwidacyjnego i złożeniem wniosku do Krajowego Rejestru Sądowego o wykreślenie spółki z rejestru, podejmują jednomyślną decyzję o utrzymaniu jej bytu prawnego. Uchylenie procesu likwidacyjnego spółki jest co do zasady możliwe, jednak w ramach tej procedury występują pewne luki prawne, które mogą utrudniać podejmowanie odpowiednich kroków.

Kodeks spółek handlowych w art. 273 stanowi,

że do dnia złożenia wniosku o wykreślenie spółki z rejestru jednomyślna uchwała wszystkich wspólników o dalszym istnieniu spółki może zapobiec jej rozwiązaniu.

Oznacza to, że jednomyślne podjęcie przez wspólników uchwały o dalszym istnieniu spółki i uchyleniu likwidacji, może zatrzymać ten proces i przywrócić spółce normalne funkcjonowanie. Jednomyślność uchwały jest tutaj konieczna głównie ze względu na ochronę interesów wspólnika, który był pomysłodawcą wcześniejszego wszczęcia likwidacji.

Należy dodać, że ustawa wymienia również przypadki, w których stosowna uchwała wspólników nie może „zapobiec” likwidacji spółki:

jeżeli likwidacja następuje na żądanie oznaczonego w odrębnej ustawie organu państwowego (gdy działalność spółki naruszająca prawo zagraża interesowi publicznemu);
nie zawarto umowy spółki;
określony w umowie albo statucie przedmiot działalności spółki jest sprzeczny z prawem;
umowa albo statut spółki nie zawiera postanowień dotyczących firmy, przedmiotu działalności spółki, kapitału zakładowego lub wkładów;
wszystkie osoby zawierające umowę spółki albo podpisujące statut nie miały zdolności do czynności prawnych w chwili ich dokonywania.

W sytuacji zaś, w której jednomyślna uchwała wspólników o dalszym istnieniu spółki zapadła już po wydaniu przez sąd rejestrowy postanowienia o rozwiązaniu spółki, ale jeszcze przed uprawomocnieniem się tego orzeczenia, należy wnieść w stosownym terminie apelację na postanowienie sądu o rozwiązaniu spółki, powołać się w niej na uchwałę o uchyleniu likwidacji wraz ze stosowną uchwałą o powołaniu i danymi nowego zarządu, a także uchwałami dotyczącymi kapitału zakładowego. Tak przygotowana apelacja podlega uwzględnieniu przez sąd drugiej instancji w ramach zasady aktualności. Zasada ta wynika z art. 316 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, zgodnie z którym sąd wydaje wyrok, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy. Oznacza to, że „odwracalne” jest nawet postanowienie sądu pierwszej instancji o rozwiązaniu spółki, dopóki nie stało się ono prawomocne - sąd drugiej instancji jest bowiem zobligowany uwzględnić ewentualną wolę dalszego istnienia spółki wyrażoną przez wspólników.

Oznacza to, że podjęcie stosownej uchwały przez wspólników zachowa doniosłość prawną zarówno jeszcze przed oficjalnym złożeniem wniosku do sądu rejestrowego, w trakcie procedowania przez sąd, jak również do momentu uprawomocnienia się wydanego już postanowienia o likwidacji spółki.

Chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat?

Pokaż materiały

Wraz z podjęciem uchwały o uchyleniu likwidacji spółki, przywrócona zostaje reprezentacja spółki przez zarząd (jego skład może być inny, niż poprzednio). W uchwale o dalszym istnieniu spółki warto konkretnie rozstrzygnąć o składzie zarządu, ewentualnie organu nadzoru, gdyż uchwała o uchyleniu likwidacji automatycznie skutkuje utratą uprawnień przez likwidatorów. Mimo to, podmiotem obowiązanym do zgłoszenia informacji o uchyleniu likwidacji (wniosek o wykreślenie wpisu o otwarciu likwidacji) do sądu rejestrowego pozostaje nadal likwidator spółki. Zgłoszenie składane przez likwidatora powinno zawierać również dane nowych członków zarządu (imiona, nazwiska, PESEL, funkcję w zarządzie, adres do korespondencji) oraz ich zgodę na pełnienie wyznaczonej funkcji.

Podjęcie przez udziałowców uchwały w sprawie zapobieżenia rozwiązaniu Spółki i uchylenia jej likwidacji stanowi w ocenie niektórych organów podatkowych okoliczność rodzącą obowiązek zamknięcia ksiąg rachunkowych, stosownie do przepisów art. 12 ust. 2 pkt 2 ustawy o rachunkowości, a następnie obowiązek sporządzenia sprawozdania finansowego w związku z zakończeniem roku podatkowego. Ustawa o rachunkowości nie dokonuje jednak rozróżnienia między „zakończeniem likwidacji”, a jej uchyleniem, stąd pozostaje nierozstrzygnięte, czy należy w tej sytuacji stosować odpowiednio przepisy dotyczące zakończenia likwidacji, a zatem czy realnie powstaje obowiązek zamknięcia ksiąg rachunkowych i ponownego ich otwarcia

Ważne:

Należy zatem podkreślić, iż w powyższym zakresie występują rozbieżne stanowiska organów podatkowych, stąd dla zabezpieczenia interesów spółki rekomenduje się wystąpienie o indywidualną interpretację podatkową do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej.

Kolejnym krokiem dla cofnięcia procesów likwidacyjnych, w zależności od stopnia ich zaawansowania, będzie wycena aktywów i pasywów dokonana zgodnie z art. 29 ustawy o rachunkowości. Wycena powinna być dokonana w taki sposób, jakby postępowanie likwidacyjne nie było przeprowadzane, wraz z odpowiednią korektą kapitału (funduszu) z aktualizacji wyceny.

Stan prawny na dzień: 25 października 2019 roku

Podstawa:

Interpretacja Izby Skarbowej z dnia 26 listopada 2012 roku nr IPPB5/423-843/12-4/AB;
Postanowienie Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 23 kwietnia 2008 roku sygn. III CZP 34/08;
Ustawa z dnia 15 września 2000 roku – Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 505);
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 roku – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1460);
Ustawa z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 351)

Umowa spółki a statut spółki

Zarówno umowa jak i statut, są aktami założycielskimi spółek prawa handlowego. Na gruncie Kodeksu Spółek Handlowych statut stanowi węższe pojęcie umowy spółki, na co wskazuje definicja zawarta w art. 3 ustawy, zgodnie z którą „przez umowę spółki handlowej wspólnicy albo akcjonariusze zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu przez wniesienie wkładów oraz, jeżeli umowa albo statut spółki tak stanowi, przez współdziałanie w inny określony sposób”.

Umowa spółki pełni podwójną rolę: jest jednym z warunków powstania spółki, a po jej powstaniu wpisaniu do rejestru (spółki jawnej, partnerskiej, komandytowej, komandytowo-akcyjnej, zawiązaniu spółek kapitałowych w organizacji) stanowi ustrojową podstawę funkcjonowania spółek. Umowa spółki zawierana w celu utworzenia spółki opiera się na zgodnym oświadczeniu woli wspólników, którzy zobowiązują się wnieść wkłady do tworzonej spółki oraz współpracować w inny sposób, gdy tak stanowi umowa (statut) spółki. Zgodnie z art. 4 § 2, ilekroć w kodeksie spółek handlowych mowa jest o umowie spółki, należy przez to rozumieć akt założycielski w jednoosobowej spółce kapitałowej^[1].

Do essentialia negotii (łac. inne istotne składniki czynności prawnej) umów spółek handlowych (wszystkich) należy:

zobowiązanie wspólnika do dążenia do osiągnięcia wspólnego celu;
zobowiązanie wspólnika do wniesienia wkładu do spółki.

Dla poszczególnych typów spółek przepisy mogą przewidywać uznanie innych elementów za przedmiotowo istotne składniki umowy. Tak jest w przypadku spółek osobowych, które w umowie spółki powinny zawierać zobowiązanie wspólników do prowadzenia przez spółkę przedsiębiorstwa. W zależności od typu spółki przepisy określają przedmiotowo istotne elementy dla poszczególnych typów spółek (art. 25 k.s.h. – spółka jawna, art. 91 k.s.h. – spółka partnerska, art. 105 k.s.h. – spółka komandytowa, art. 130 k.s.h. – spółka komandytowo-akcyjna, art. 157 k.s.h. – spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, art. 300⁵ k.s.h. – prosta spółka akcyjna, art. 304 k.s.h. – spółka akcyjna).

Pobierz poradnik