Prowadzenie działalności gospodarczej przy jednoczesnym zatrudnieniu na podstawie umowy o pracę

Użytkownik naszego serwisu jest zatrudniony na podstawie umowy pracę i chciałby założyć swoją własną działalność gospodarczą. Działalność nie będzie objęta obowiązkiem uiszczania podatku VAT. Zwrócił się do nas z następującymi pytaniami:

- Czy w prowadzonej przed siebie KPiR powinien uwzględniać dochody uzyskane ze stosunku pracy?
- Czy powinien poinformować swojego pracodawcę o zakładanej przez siebie działalności niekonkurencyjnej?
- W jaki sposób powinien rozliczyć się z urzędem skarbowym?
- Gdzie powinien zgłosić swoją działalność?
- Jakie obowiązki posiada przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą?
- Czy może przekazać księgowej dokumentacje celem sporządzenia zeznania rocznego?

Poniżej odpowiedź naszych ekspertów.

Zgodnie z art. 2. Ustawy z dnia 6 marca 2018 roku Prawo przedsiębiorców „Podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach.” Teoretycznie nie istnieją więc przeciwskazania, aby osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę prowadziła także własną działalność gospodarczą.

Należy jednak wskazać, że osoba zatrudniona na podstawie umowy o prace objęta jest zakazem prowadzenia działalności konkurencyjnej na podstawie art. 101¹- 101⁴ ustawy z dnia 26 czerwca 1974 kodeks pracy (dalej jako: „k.p.”). Zgodnie z tymi przepisami „W zakresie określonym w odrębnej umowie, pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność (zakaz konkurencji). Pracodawca, który poniósł szkodę wskutek naruszenia przez pracownika zakazu konkurencji przewidzianego w umowie, może dochodzić od pracownika wyrównania tej szkody.” Rekomendujemy wiec, wcześniejsze upewnienie się, że prowadzona przez pracownika działalność nie narusza reguły zakazu konkurencji. Ponadto, w praktyce wielu pracodawców stosuje inne klauzule ograniczające prowadzenie przez pracowników działalności innej niż stosunek pracy. Rekomendujemy dokładną analizę umowy zawartej z pracodawcą przed rozpoczęciem prowadzenia działalności. Jeżeli po analizie umowy przedsiębiorca uzna, że prowadząc działalność gospodarczą nie będzie naruszał reguł zakazu konkurencji ani nie spoczywają na nim żadne inne obowiązku dotyczące dodatkowego prowadzenia własnej działalności, nie jest obowiązany do informowania pracodawcy o prowadzeniu działalności gospodarczej (przy założeniu, że taki obowiązek nie został na niego nałożony w umowie o pracę).

O tym w jaki sposób założyć działalność gospodarczą szeroko piszemy w naszym bratnim serwisie www.jestemszefem.pl.

Wskazujemy jednak, że przedsiębiorca powinien na wstępie zarejestrować swoją działalność w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Rejestracji można dokonać osobiście w najbliższym urzędzie miasta, za pomocą portalu internetowego (https://prod.ceidg.gov.pl/CEIDG/CEIDG.Public.UI/DecisionAdditionalParameters.aspx?type=1), poprzez złożenie dokumentów za pomocą portalu i osobiste podpisanie ich w urzędzie miasta oraz z pomocą banku, który oferuje taką pomoc.

Od 2009 roku przedsiębiorcy uzyskali ułatwienie, polegające na tzw. uproszczeniu procedury rejestracji działalności gospodarczej umożliwiającej załatwienie wszelkich formalności „w jednym okienku”. Zasada jednego okienka polega na tym, że zgłaszając wniosek o zarejestrowanie działalności gospodarczej możliwe jest załatwienie wszelkich pobocznych formalności na skutek automatycznego przesyłania sobie danych przez właściwe organy. Wskazujemy, że formularz CEIDG-1, który składamy przy rejestracji obejmuje kilka wniosków oprócz wniosku głównego tj. o wpis do ewidencji. Wypełniając wniosek CEIDG-1 jednocześnie wnioskuje się o nadanie numeru NIP i REGON, zgłoszenie do Urzędu Skarbowego, Głównego Urzędu Statystycznego oraz zgłoszenie do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.

Wyjątkiem jest sytuacja, w trakcie której przedsiębiorca objęty jest obowiązkowym podatkiem VAT. W takiej sytuacji niezbędne jest przed uzyskaniem pierwszych przychodów dodatkowe złożenie w urzędzie skarbowym wniosku VAT-R.

Zgodnie z brzmieniem art.24a ustawy z dnia 26 lipca 1996 o podatku dochodowym od osób fizycznych osoby fizyczne, przedsiębiorstwa w spadku, spółki cywilne osób fizycznych, spółki cywilne osób fizycznych i przedsiębiorstwa w spadku, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, wykonujące działalność gospodarczą, są obowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów.

Przedsiębiorca w księdze umieszcza wyłącznie przychody i rozchody związane z prowadzoną przez siebie działalnością gospodarczą, nie jest wiec obowiązany do wskazywania w niej dochodów uzyskanych z tytułu umowy o pracę.

Przedsiębiorca, który prowadzi księgę przychodów i rozchodów oraz sprzedaż na dokumentując ją fakturami/ drukowanymi paragonami nie jest obowiązany do prowadzenia ewidencji sprzedaży. Nie występują taka konieczność albowiem każdy udokumentowany przychód trafia do KPiR i jest rozliczony.

Przedsiębiorca powinien także prowadzić i przechowywać w szczególności:

• dokumentacje związaną z kasą fiskalną (lub zwolnieniem z jej stosowania);
• ewidencję środków trwałych i/lub wyposażenia
• umowy zawarte z pracownikami.

Należy pamiętać, że przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą, nie będący podatnikiem podatku VAT, powinien odprowadzić do urzędu skarbowego należny podatek dochodowy. O tym jak ustalić jego wysokość piszemy szczegółowo w naszej poradzie pt. Obliczanie wysokości zaliczek na podatek na podstawie książki przychodów i rozchodów

Ponadto, przedsiębiorca powinien uiszczać składki do zakładu ubezpieczeń społecznych. Jeżeli przedsiębiorca jednocześnie jest zatrudniony na podstawie umowy o prace w wysokości nie mniejszej niż minimalna wysokość wynagrodzenia zgodna z ustawą z dnia 10 października 2020 roku o minimalnym wynagrodzeniu za pracę nie musi uiszczać ponownie składek na ubezpieczenia społeczne. Przedsiębiorca powinien jednakże dodatkowo uiszczać składkę na ubezpieczenie zdrowotne.

Wskazujemy także, że przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą może swobodnie zawierać umowy z innymi osobami fizycznymi, przedsiębiorcami, spółkami. Nie istnieją więc przeszkody, aby przedsiębiorca zlecił ekspertowi- księgowej przygotowanie rozliczenia rocznego.

Stan prawny na 31 grudnia 2020 roku.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 6 marca 2018 roku Prawo przedsiębiorców (Dz.U 2019.1292 t.j.);
• Ustawa z dnia 26 lipca 1996 o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U 2020.146 t.j);
• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 kodeks pracy (Dz.U 2020.1320);
• Ustawa z dnia 10 października 2020 roku o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U 2020.2207 t.j.);
• Ustawa z dnia 13 października 2020 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U 2020.266.t.j.).