Koszty eksploatacji samochodu osobowego stanowiącego składnik majątku działalności gospodarczej, którego podatnik jest współwłaścicielem

Użytkownik zwrócił się do nas z zapytaniem, w jakiej wysokości może zaliczyć koszty eksploatacyjne samochodu osobowego, stanowiącego współwłasność małżeńską w sytuacji w której żona będąca współwaścicielem nie prowadzi działalności gospodarczej i jest zatrudniona na etacie. Wskazał, że samochód jest wprowadzony do Ewidencji Środków Trwałych.

Odpowiedź:

Na początek warto wyjaśnić, czym jest eksploatacja samochodu. Zgodnie z definicją słownika języka polskiego, eksploatacja to użytkowanie maszyn, urządzeń itp. Zgodnie z tym, przez wydatek eksploatacyjny pojazdu uznaje się koszty poniesione na bieżące wykorzystanie samochodu. Najczęstszymi wydatkami eksploatacyjnymi, które ponoszą przedsiębiorcy, jest zakup paliwa do pojazdu, koszty myjni, przeglądów, zakupu płynu do spryskiwaczy itp. Dodatkowo, aby przedsiębiorca mógł uznać poniesiony wydatek eksploatacyjny pojazdu w kosztach podatkowych, musi on spełniać definicję kosztu uzyskania przychodu.

Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 46a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z kosztów podatkowych wyłącza się 25% wartości wydatków eksploatacyjnych poniesionych w związku z bieżącym użytkowaniem samochodu osobowego, który nie jest prywatnym majątkiem przedsiębiorcy i wykorzystywany jest zarówno w działalności gospodarczej, jak i w celach prywatnych. W związku z powyższym, wydatek eksploatacyjny pojazdu będącego środkiem trwałym firmy może zostać ujęty w kosztach podatkowych w wartości nie wyższej niż 75%, jeżeli przedsiębiorca korzysta z niego również prywatnie. W danej sprawie można przypuszczać, że żona nie prowadząca działalności gospodarczej, będąca jednocześnie współwłaścicielem samochodu osobowego stanowiącego składnik majątku działalności gospodarczej męża będzie korzystała z niego również w takich celach. Powstaje pytanie, czy przedsiębiorca może zaliczać koszty eksploatacyjne przedmiotowego samochodu osobowego w wysokości 75%, czy jednie w wysokości posiadanego udziału, tj. 37,5%.

W przepisach ustawy podatkowej brak jest szczególnej regulacji odnoszącej się wprost do możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków związanych z używaniem na potrzeby działalności samochodu osobowego, którego podatnik jest współwłaścicielem. Analizie poddać zatem należy użyte w treści art. 23 ust. 1 pkt 46a ustawy sformułowanie „stanowiącego własność podatnika”. W doktrynie prawa cywilnego przyjmuje się, że współwłasność jest własnością przysługującą kilku osobom. Do współwłasności odnoszą się wszystkie przepisy o własności, chyba że co innego wynika z przepisów dotyczących własności przysługującej kilku osobom. Ze współwłasnością mamy do czynienia w sytuacji, gdy prawo własności tej samej rzeczy przysługuje więcej niż jednej osobie. Sytuacja taka może wynikać z czynności prawnej (np. dwie osoby nabywają wspólnie własność rzeczy) lub z innego zdarzenia, z którym ustawa łączy skutek w postaci powstania współwłasności (jak w przedmiotowej sprawie, gdzie mamy do czynienia ze wspólnotą majątkową małżeńską). Podstawowe cechy współwłasności to: 1) jedność przedmiotu, 2) wielość podmiotów oraz 3) niepodzielność wspólnego prawa. Jedność przedmiotu oznacza, że własność przysługuje kilku osobom, a gdy rzecz wchodzi w skład zbioru rzeczy, stanowiącego pewną funkcjonalną całość  - to współwłasność dotyczy każdej pojedynczej rzeczy, nie zaś zbioru. Wielość podmiotów prawa własności jednej rzeczy polega na tym, że wspólne prawo należy do kilku osób, które pomimo łączącego je stosunku współwłasności są nadal odrębnymi podmiotami prawa. Niepodzielność wspólnego prawa polega na tym, że każdy ze współuprawnionych ma prawo do całej rzeczy, a żaden nie ma prawa do jej wyodrębnionej części fizycznej. Żaden ze współwłaścicieli nie ma więc wyłącznego prawa do fizycznie wydzielonej części rzeczy, a każdemu z nich przysługuje jednakowe prawo do całej rzeczy, ograniczone jedynie takim samym prawem pozostałych współwłaścicieli.

Współwłasność jest szczególną postacią prawa własności, polegającą na tym, że jedna rzecz stanowi równocześnie przedmiot własności kilku osób, których prawa i obowiązki są, co do istoty, jednakowe. Powyższa zasada oznacza, że w braku przepisów szczególnych uzasadnione jest stosowanie do współwłasności powszechnych zasad reżimu prawnego własności.

Wykładnia przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w tym art. 23 ust. 1 pkt 46a ww. ustawy, prowadzi do wniosku, że koszty używania samochodu osobowego, zarówno stanowiącego własność jak i będącego przedmiotem współwłasności podatnika, należy traktować jednakowo.

Przepisy prawa podatkowego nie wskazują jednak wprost, że wydatek eksploatacyjny pojazdu będący środkiem trwałym firmy (będący jednocześnie współwłasnością małżonków) może zostać ujęty w kosztach podatkowych w wartości nie wyższej niż 75%.  Z uwagi na powyższe, rekomendujemy użytkownikowi wystąpienie z wnioskiem do Dyrektora Krajowej Izby Skarbowej o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej.  Opłata od takiego wniosku wynosi 40 zł. Jest to oficjalna interpretacja organu skarbowego przedstawionego przez wnioskodawcę problemu prawa podatkowego. Przedstawia odpowiedź organu na pytanie dotyczące skutków prawno-podatkowych sytuacji opisanej we wniosku. Podatnik zadaje pytanie oraz przedstawia swoje stanowisko w zakresie rozumienia i stosowania przepisów prawa podatkowego w jego sytuacji, a organ podatkowy w terminie do 3 miesięcy stwierdza, czy stanowisko zaprezentowane we wniosku jest prawidłowe, czy też nie.

Wystąpienie przez przedsiębiorcę z wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji i uzyskanie jej w interesującej go sprawie umożliwia przedsiębiorcy właściwe zastosowanie przepisów prawa podatkowego, zgodne z interpretacją stosowaną przez organy podatkowe. Dodatkowo najważniejszą cechą interpretacji podatkowych jest ich funkcja gwarancyjna. Przedsiębiorca stosujący wydaną dla niego interpretacje, nie jest narażony na odpowiedzialność ciążącą na nim z tytułu stosowania prawa podatkowego, w sposób, który okaże się później niezgodny z orzeczeniem sądu lub późniejszą interpretacją. Więcej na temat interpretacji podatkowej oraz sposobu jej uzyskania dowiesz się z naszego artykułu – https://mikroporady.pl/porady/interpretacja-podatkowa-jak-ja-uzyskac-i-jak-stosowac.  

Stan prawny na dzień: 16 listopada 2021 r.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U.2021.1128 t.j. z dnia 2021.06.24),
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatokowa (Dz.U.2021.1540 t.j. z dnia 2021.08.23),
• Komentarz do art. 195 Kodeksu cywilnego, Jerzy Ciszewski (LEX 10015),
• Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 25 kwietnia 2018 r., sygn. akt VII SA/Wa 1702/17),
• Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 10 lipca 2019 r., sygn, akt I SA/Gd 894/19