Który PIT wypełnić? Rodzaje PIT-ów

Spis treści:

1. Który PIT wypełnić? Rodzaje PIT-ów
2. Który PIT dla kogo?
3. Szybkie streszczenie - który PIT dla kogo
4. Termin składania
5. Jak przekazać 1,5% podatku na rzecz OPP?
6. Formy składania zeznań
7. Podsumowanie

Rozliczenia roczne PIT bywają zagmatwane — różne źródła przychodów, różne formy opodatkowania i odmienne druki. Ten artykuł wyjaśnia, który formularz PIT wybrać w najczęstszych sytuacjach, podaje praktyczne wskazówki, terminy i najczęstsze błędy. Informacje oparte są na aktualnych przepisach i materiałach urzędowych oraz praktycznych poradnikach podatkowych.

Szybkie streszczenie – który PIT dla kogo

• PIT-37 — osoby najczęściej zatrudnione na umowę o pracę, umowy zlecenia, otrzymujące emeryturę/rentę, których płatnik (pracodawca, ZUS) rozlicza zaliczki. Nie dla osób prowadzących działalność opodatkowaną ryczałtem ani liniowo.
• PIT-36 — podatnicy rozliczający dochody według skali podatkowej samodzielnie (w tym osoby prowadzące działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych lub wspólnicy spółek osobowych).
• PIT-36L — podatnicy rozliczający działalność gospodarczą stawką liniową 19% (podatek liniowy).
• PIT-28 — osoby rozliczające działalność gospodarczą opodatkowaną ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych oraz część najmu prowadzonego w tej formie.
• PIT-38 — dochody z kapitałów pieniężnych: sprzedaż/odsprzedaż akcji, udziałów, niektórych instrumentów finansowych; niektóre przychody z kryptowalut (w zależności od charakteru).
• PIT-39 — przychody ze sprzedaży nieruchomości (prywatnej sprzedaży) — opodatkowanie, jeżeli sprzedana nieruchomość nie była własnością przez co najmniej 5 lat liczonych od początku roku następującego po nabyciu

Który PIT dla kogo?

PIT-37 — „najpopularniejszy” formularz

Kiedy go wypełnić:

• gdy w roku podatkowym osiągnąłeś dochody pośrednio rozliczane przez płatników (pracodawca, zleceniodawca, ZUS) i nie prowadziłeś działalności gospodarczej opodatkowanej ryczałtem ani liniowo;
• gdy chcesz skorzystać z ulg i odliczeń (ulga na dzieci, rehabilitacyjna, darowizny, itp.) i Twoje źródła przychodów mieszczą się w tym schemacie.

Uwaga praktyczna: usługa Twój e-PIT udostępnia wstępnie wypełnione deklaracje PIT-37 (i PIT-38) — jeśli akceptujesz lub poprawisz przed 30 kwietnia, dokument uznaje się za złożony. Jeśli nic nie zrobisz, w niektórych latach deklaracja może być automatycznie zaakceptowana w Twój e-PIT. 

PIT-36 — rozliczenie na zasadach ogólnych (skala podatkowa)

Kiedy:

• prowadzisz działalność gospodarczą i stosujesz zasady ogólne (skala: stawki progresywne) — albo jesteś wspólnikiem spółki osobowej rozliczającym swój udział;
• osiągasz dochody z najmu rozliczanego jako przychód (opcja ryczałtu wyklucza PIT-36).

W PIT-36 wpisujesz wszystkie dochody opodatkowane według skali, możesz rozliczać koszty uzyskania przychodu, składki ZUS, odliczenia oraz wspólne rozliczenie z małżonkiem (jeśli wybierasz).

PIT-36L — podatek liniowy 19%

Kiedy:

• wybrałeś opodatkowanie działalności gospodarczej podatkiem liniowym 19% (stała stawka niezależna od wysokości dochodów). W takim przypadku nie korzystasz z większości ulg (np. wspólne rozliczenie z małżonkiem czy ulga na dzieci jest niedostępna).

 

Przeczytaj też: PIT 36L – Jak rozliczyć podatek liniowy?

 

PIT-28 — ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Kiedy:

• Twoja działalność była opodatkowana ryczałtem i nie przekroczyła limitów uprawniających do tej formy, albo prowadzisz najem prywatny rozliczany ryczałtem — wtedy roczne zeznanie składane jest na PIT-28. Ryczałt rozlicza się od przychodu, bez odliczania kosztów uzyskania przychodu (ale z odrębną listą stawek i ulg charakterystycznych dla ryczałtu).

PIT-38 — przychody kapitałowe

Kiedy:

• otrzymałeś dochody z tytułu sprzedaży akcji, udziałów, niektórych instrumentów finansowych oraz — w zależności od przypadku — zysków ze sprzedaży kryptowalut (jeśli nie zostały opodatkowane przy źródle). Dochody z kapitałów pieniężnych rozlicza się odrębnie na PIT-38.

Praktyczna uwaga: część instytucji finansowych już pobiera i odprowadza podatek od przychodów kapitałowych (np. część lokat/oprocentowanych rachunków), wtedy nie musisz składać PIT-38 za te przychody — ale gdy samodzielnie handlowałeś akcjami czy kryptowalutami, zazwyczaj deklaracja jest konieczna.

PIT-39 — sprzedaż nieruchomości

Kiedy:

• sprzedałeś nieruchomość prywatną (dom, mieszkanie, działka) i od daty nabycia do daty sprzedaży nie upłynęło 5 lat (liczone od 1 stycznia roku następującego po nabyciu) — wtedy zysk objęty jest opodatkowaniem i wykazuje się go na formularzu PIT-39. Jeśli minęło 5 lat (licząc w opisany sposób), sprzedaż zwykle jest zwolniona z PIT.

 

Dowiedz się więcej jak wypełnić dany formularz PIT na stronie: www.wypełnij-pit.pl

 

Termin składania – kiedy rozliczyć PIT?

Ogólny termin najpopularniejszych zeznań za rok kalendarzowy upływa 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym — dotyczy to m.in. PIT-28, PIT-36, PIT-36L, PIT-37, PIT-38, PIT-39. Dokładne terminy i szczegóły (np. automatyczne akceptacje w usłudze Twój e-PIT) publikowane są corocznie przez Ministerstwo Finansów.

Jak przekazać 1,5% podatku na rzecz OPP w PIT?

Od kilku lat podatnicy w Polsce mogą przekazywać 1,5% swojego podatku dochodowego na rzecz wybranej organizacji pożytku publicznego (OPP). To prosty sposób, aby wesprzeć działalność charytatywną lub społeczną, nie ponosząc przy tym żadnych dodatkowych kosztów.

Jak to zrobić krok po kroku:

1. Zaloguj się do usługi Twój e-PIT – dostępnej na stronie podatki.gov.pl.
2. Na ekranie głównym znajdziesz sekcję dotyczącą przekazania 1,5% podatku.
3. Wybierz organizację, wpisując jej numer KRS z oficjalnego wykazu OPP.
4. (Opcjonalnie) możesz wskazać cel szczegółowy – np. konkretną osobę, projekt lub działania, które chcesz wesprzeć.
5. Możesz również wyrazić zgodę na przekazanie organizacji informacji, że to właśnie Ty jesteś darczyńcą.

Jeśli w poprzednim roku przekazałeś 1,5% organizacji, która nadal figuruje w wykazie OPP, system automatycznie przeniesie te dane do bieżącego rozliczenia.

W przypadku, gdy organizacja utraciła status OPP lub została wykreślona z rejestru, pole dotyczące numeru KRS będzie puste – wówczas możesz wpisać nowy numer innej fundacji lub pozostawić pole niewypełnione.

Praktyczna wskazówka:

Aby zmienić organizację, wystarczy wpisać nowy numer KRS.

Możesz także dodać opis celu szczegółowego (np. „wsparcie konkretnego podopiecznego” lub „projekt edukacyjny”).

Cała procedura trwa zaledwie kilka minut i nie wpływa na wysokość należnego podatku – część i tak zapłaconego podatku po prostu trafia do wybranej organizacji.

Przekazanie 1,5% to realny sposób pomocy, który nie wymaga dodatkowych wydatków ani formalności. Wystarczy jeden wpis w Twoim formularzu PIT – numer KRS wybranej organizacji.

Wystarczy jeden wpis w Twoim PIT – KRS 0000318482. Przekazując nam 1,5% podatku, pomagasz rozwijać darmowy serwis podatki-pit.pl oraz mikroporady.pl, z którego codziennie korzystają tysiące osób.

Rodzaje zeznań podatkowych: Formy składania zeznań

• Elektronicznie przez Twój e-PIT – najbardziej popularna i najprostsza metoda, dostępna online.
• Za pomocą e-Deklaracji – dla bardziej zaawansowanych użytkowników, często korzystających z programów księgowych.
• W formie papierowej – poprzez złożenie formularza w urzędzie lub wysłanie pocztą.

Rodzaje PIT – podsumowanie

Rozliczenie podatku dochodowego to obowiązek każdego podatnika, ale dzięki coraz prostszym narzędziom – takim jak Twój e-PIT – stało się to procesem znacznie bardziej przejrzystym i intuicyjnym. Kluczem do prawidłowego rozliczenia jest jednak wybór odpowiedniego formularza PIT, który zależy od rodzaju uzyskiwanych dochodów, formy prowadzonej działalności gospodarczej oraz sposobu opodatkowania.

W praktyce najwięcej osób składa PIT-37, obejmujący dochody z pracy, zleceń czy emerytur. Przedsiębiorcy i osoby prowadzące działalność gospodarczą korzystają natomiast z formularzy PIT-36, PIT-36L lub PIT-28, w zależności od tego, czy rozliczają się na zasadach ogólnych, liniowo czy ryczałtem. Z kolei inwestorzy oraz osoby osiągające przychody z kapitałów lub sprzedaży nieruchomości wypełniają odpowiednio PIT-38 lub PIT-39.

Znajomość tych różnic pozwala uniknąć błędów i niepotrzebnych korekt, a tym samym przyspiesza zwrot nadpłaconego podatku. Równie istotne jest korzystanie z przysługujących ulg – m.in. na dzieci, termomodernizacyjnej, internetowej czy z tytułu wpłat na IKZE. Wiele z nich można łatwo zastosować w elektronicznym formularzu, który automatycznie podpowiada dostępne możliwości.

Nie można również zapominać o wyjątkowej możliwości, jaką jest przekazanie 1,5% podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego. Ten prosty gest nie wymaga żadnych dodatkowych kosztów ani formalności, a realnie wspiera działalność fundacji i stowarzyszeń działających na rzecz innych. Wystarczy wpisać numer KRS wybranej organizacji, aby część należnego podatku trafiła do osób i inicjatyw, które tego wsparcia naprawdę potrzebują.

Roczne rozliczenie PIT to więc nie tylko obowiązek wobec państwa, ale także okazja do uporządkowania własnych finansów, skorzystania z ulg i pomocy potrzebującym. Warto poświęcić chwilę, aby wypełnić deklarację rzetelnie i świadomie – z korzyścią zarówno dla siebie, jak i dla innych.

 

Sprawdź także rodzaje PIT-ów na stronie: www.podatki-pit.pl

 

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2025 r. poz. 163 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2025 r. poz. 1338).

 

Zobacz także:

• PIT 0 - co to jest, dla kogo i od jakiej kwoty się rozlicza?
• Przychód a dochód

 

apl. adw. Damian Duma - absolwent prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.

Od 2022 r. członek Izby Adwokackiej w Warszawie. Jego praktyka obejmuje przede wszystkim prawo karne i postępowanie karne, w tym prawo karne wykonawcze i postępowanie karne skarbowe.

Zajmuje się również kontraktami w obrocie gospodarczym, obsługą prawną przedsiębiorców w tym zagadnień podatkowych i sprawami z zakresu prawa cywilnego.

Zdobywał doświadczenie w ramach pracy dla renomowanych warszawskich kancelarii adwokackich i radcowskich, w kancelarii notarialnej oraz w ramach praktyk w Ministerstwie Sprawiedliwości.