Instrukcje

Kiedy i jak naliczać składki ubezpieczenia zdrowotnego i społecznego od umowy o dzieło i umowy zlecenia

I. Umowa o dzieło

Umowa o dzieło jest umową nastawioną na końcowy rezultat. Stronami umowy o dzieło są:

  • zamawiający wykonanie określonego dzieła,
  • przyjmujący zamówienie.

Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty stosownego wynagrodzenia. W praktyce umowa o dzieło stosowana jest nie tylko przez twórców „dzieł”, ale również jako umowa optymalizująca podatek oraz składki ZUS u standardowych pracowników, wykonujących standardowe czynności na rzecz swoich zleceniodawców. Jest to opcja znacznie tańszego pozyskania pracownika, co więcej – opcja, która nie wiąże pracodawcy koniecznością stałej współpracy.

 

II. Umowa o dzieło, a składki

Umowa o dzieło nie jest objęta obowiązkiem odprowadzania składek ZUS (składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne). Nie stanowi to jednak reguły. Pracodawca jest zobowiązany do odprowadzenia składek na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od umowy o dzieło w przypadku, gdy jest ona podpisana z własnym pracownikiem. Zgodnie z ustawą z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. 2021 poz. 423) za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy, a także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.

Zgodnie z powyższą regulacją pracownik pozostający w stosunku pracy na podstawie umowy o dzieło zawartej z pracodawcą i w ramach tej umowy wykonuje pracę na jego rzecz - jest zobowiązany do opłacania składek ZUS i zdrowotnych. Jeżeli zatem umowa ta została zawarta z podmiotem innym niż własny pracownik obowiązek składkowy nie występuje.

Dodatkowo każdorazowo należy zbadać czy zleceniobiorca nie wykona zlecenia na rzecz pracodawcy, nawet jeśli zlecenie przekaże mu inny podmiot niż ten pracodawca. Również taka umowa będzie podlegała składkom ZUS.

W przypadku, gdy umowa o dzieło jest jedynym źródłem dochodu pracownika i nie towarzyszy mu żadna inna umowa o pracę - nie ma obowiązku składek ZUS.

SKŁADKI

Emerytalne

Rentowe

Chorobowe

Wypadkowe

Zdrowotne

Wyłącznie dzieło

brak

brak

brak

Brak

brak

Praca+ dzieło/ różni pracowadcy

Tylko z tytułu stosunku pracy

Tylko z tytułu stosunku pracy

Tylko z tytułu stosunku pracy

Tylko z tytułu stosunku pracy

Tylko z tytułu stosunku pracy

Praca+ dzieło/ ten sam pracodawca

Obowiązują od całości umów

Obowiązują od całości umów

Obowiązują od całości umów

Obowiązują od całości umów

Obowiązują od całości umów

 


III. Umowa zlecenie

Obecnie za zawarciem umowy zlecenie przemawiają niskie koszty tej umowy. Świadczący może:

  • rozliczać podwyższone koszty uzyskania przychodów (20%, 50%),
  • nie ma obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego (wpływa to na obniżenie składek ZUS), - w przypadku uczniów i studentów do ukończenia 26 roku życia.

 

IV. Umowa zlecenie, a umowa o pracę

Podstawową zaletą, jaką wskazują przedsiębiorcy jest brak stałości zatrudnienia i praw pracowniczych, w tym okresu wypowiedzenia czy urlopów. W pewnych przypadkach zlecenie jest również podstawą ominięcia składek ZUS.

 

 Umowa o pracę

 Umowa zlecenie

Wynagrodzenie minimalne

Ma zastosowanie jeżeli pracownik jest zatrudniony w pełnym wymiarze czasu

Wynagrodzenie minimalne wynosi 13 zł brutto za godzinę.

Urlop chorobowy

Przysługuje

Brak, siła wyższa może wpływać na warunki wykonywania zlecenia

Zasiłek chorobowy

Pracownik nabywa prawo do zasiłku po upływie 30 dni nieprzerwalnego ubezpieczenia chorobowego

Przysługuje jeżeli zleceniobiorca przystąpi do ubezpieczenia chorobowego dobrowolnie

Zasiłek macierzyński

Przysługuje w wysokości 100% wynagrodzenia

Przysługuje, ale tylko w przypadku dobrowolnego opłacania przez zleceniobiorcę ubezpieczenia chorobowego

Zasiłek rehabilitacyjny

Przysługuje

Przysługuje, ale tylko w przypadku dobrowolnego opłacania przez zleceniobiorcę ubezpieczenia chorobowego

BHP – w zakładzie pracy

Pracodawca ma obowiązek zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy

Pracodawca ma obowiązek zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy ale tylko w przypadku, gdy zleceniobiorca wykonuje zlecenie w zakładzie pracy

Urlop macierzyński

Pracownikowi zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę przysługuje urlop macierzyński

Umowa zlecenie nie uprawnia do skorzystania z urlopu macierzyńskiego

Urlop bezpłatny

Pracodawca może dzielić bezpłatnego urlopu na pisemny wniosek pracownika. Pracownik nadal podlega ubezpieczeniu społecznemu

Pracodawca może udzielić na pisemny wniosek pracownika. Pracownik nadal podlega ubezpieczeniu społecznemu

Dni na poszukiwanie pracy

Pracownik ma prawo do wykorzystania dni wolnych na poszukiwanie pracy tylko gdy rozwiązuje się z nim umowę za co najmniej dwutygodniowym wypowiedzeniem

NIE przysługuje pracownikowi zatrudnionemu na podstawie umowy zlecenia

Miejsce wykonywania

W zakładzie pracy, bądź miejscy skazanym przez pracodawcę

Pracownik nie musi wykonywać obowiązków w określonym przez pracodawcę miejscu i czasie

ZFSS

Pracodawcy nie mają obowiązku tworzyć zakładowych funduszów socjalnych

Pracodawcy nie mają obowiązku tworzyć zakładowych funduszów socjalnych

 


V. Składki przy umowie zlecenie i umowie o pracę

O ile podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych wymienionych stanowi przychód, to w przypadku zlecenia przychód jest podstawą rozliczenia składek wyłącznie jeżeli określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie. Jeśli takiego wynagrodzenia nie określono w ten sposób podstawę składek stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż kwota minimalnego wynagrodzenia (taki przypadek może mieć miejsce np. w przypadku określenia wynagrodzenia na zasadzie rynkowej w zależności od średnich cen danego dobra).

 

Umowa o pracę

Umowa zlecenie

ZUS

Należy odprowadzać

chorobowe - dobrowolne, w pozostałym zakresie możliwa optymalizacja przy dodatkowym zatrudnieniu lub przy wielu zleceniach

Zdrowotne

obowiązkowe

obowiązkowe

 


VI. Świadczenie zlecenia na rzecz pracodawcy

Dla celów składek ZUS w przypadku świadczenia zlecenia i pracy na rzecz tego samego pracodawcy – umowa zlecenie staje się podstawą płacenia składek ZUS, a kwotę wypłaty traktuje się jako element wynagrodzenia ze stosunku pracy. Jeżeli natomiast ta sama osoba będzie świadczyła pracę i zlecenie na rzecz dwóch innych pracodawców – składki ZUS będą pobierane wyłącznie z tytułu umowy o pracę, pod warunkiem jednak, że składki z umowy o pracę są pobierane od podstawy wynoszącej co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę.

Wyjątkiem jest sytuacja, w której pracownik zatrudniony na podstawie zlecenia u jednego pracodawcy, świadczy czynności w ramach tego zlecenia na rzecz zatrudniającego go innego przedsiębiorcy, u którego podstawą jego zatrudnienia jest umowa o pracę. W takim przypadku umowa zlecenie również podlega składkom ZUS.

Ograniczenie podstawy składek ZUS z umowy zlecenia świadczonej na rzecz innego pracodawcy nie zwalnia ze składek zdrowotnych, jedynie z ZUS. W zakresie składek zdrowotnych podstawę ich wymierzenia ustala się niezależnie, dla obu umów.

Próbą obejścia powyższej zasady było zawieranie umów o pracę nakładczą, której wykonywanie nawet za wynagrodzenie mniejsze niż minimalne pozwalała na pominięcie składek ZUS z umowy zlecenie. Obecnie brzmienie przepisów nie pozwala już na taką formę optymalizacji.

 

VII. Zlecenie, a działalność gospodarcza

Jeżeli wystąpi prywatne zlecenie u przedsiębiorcy, powstaje pytanie, czy powinien on rozliczać je w ramach działalności, czy też prywatnie (działalność wykonywana osobiście), a w konsekwencji rozliczyć ryczałtowe koszty uzyskania, a także myśleć o dodatkowych składkach ZUS z tytułu tego zlecenia. Należy uznać, że jeżeli zlecenie nie znajduje się w przedmiocie działalności gospodarczej, zgłoszonym przez przedsiębiorcę do EDG (CEiDG) lub KRS, to jest prawdopodobne, że przedsiębiorca świadczył zlecenie prywatnie. Dodatkowo powinien on zbadać, czy zawarta umowa spełnia założenia prowadzenia działalności na gruncie ustawy o VAT oraz o PIT lub zadbać o to, by umowa zawarta była w sposób mu odpowiadający.

Aby umowa mogła być uznawana za wykonywaną prywatnie, przychody pochodzić mogą wyłącznie od:

  • osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej,
  • właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora - jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością.

Zlecenia takie mogą być wykonywane również w ramach działalności, o ile dana osoba postanowi, że jest to zlecenie przedsiębiorstwa (wówczas umowa o tym będzie stanowić).

 

Pamiętaj:
Wpisz nasz KRS 0000318482 w Deklaracji Podatkowej Twój e-PIT
Dziękujemy!

Czy wiesz, że aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju?

A tylko niewielkiej liczbie udaje się utrzymać na rynku dłużej niż rok bez dostatecznej wiedzy i znajomości przepisów.

A czy wiesz, że...

Ty też możesz coś zrobić, abyśmy mogli dalej działać i skutecznie Cię wspierać?

KRS 0000318482

Przejdź do Twój e-PIT