Zajęcie rachunku bankowego w egzekucji administracyjnej

Użytkownik naszego portalu zwrócił się z pytaniem dotyczącym prowadzonej z jego rachunku bankowego egzekucji administracyjnej. Na podstawie decyzji Urzędu Komunikacji Elektronicznej nałożono na niego karę pieniężną. Od decyzji tej Użytkownik złożył „odwołanie”. Mimo to organ pierwszej instancji wystąpił do Urzędu Skarbowego o zajęcie środków z rachunku bankowego.

Po trzech tygodniach, UKE zawnioskował o zawieszenie postępowania egzekucyjnego. Użytkownik został poinformowany przez Urząd Skarbowy, że w takiej sytuacji, powinien on złożyć wniosek przez platformę e-puap o odblokowanie rachunku bankowego. Wspomniany wniosek złożył 23 lutego 2021 roku. Do chwili obecnej środki zgromadzone na rachunku bankowym pozostają zajęte. Jak zaznaczono w treści zapytania – z powodu prowadzonej egzekucji przedsiębiorstwo zostało wpisane do BIG, straciło finansowanie bankowe oraz płynność finansową. Użytkownik zastanawia się w jaki sposób rozwiązać tę sprawę. Jak zaznacza wolałby uniknąć postępowania sądowego.

Poniżej odpowiedź

Zgodnie z art. 2 §1 pkt. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 roku o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, egzekucji podlegają

grzywny i kary pieniężne wymierzane przez organy administracji publicznej.

Bez wątpienia decyzja, mocą której Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej nałożył karę pieniężną, zalicza się do tej kategorii. Na początku warto również przypomnieć treść zasady legalizmu, wyrażoną w art. 7 Konstytucji RP:

Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa.

Od decyzji Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej przysługują środki odwoławcze: wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy i skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Użytkownik w treści zapytania, wskazał, że odwołał się od decyzji i woli uniknąć ewentualnego postępowania sądowego. Uznajemy więc, że złożył wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Zgodnie z art. 127 §3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 roku Kodeks postępowania administracyjnego (dalej jako „k.p.a”):

do wniosku tego stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołań od decyzji.

Na podstawie art. 130 §1 k.p.a.

przed upływem terminu do wniesienia odwołania decyzja nie ulega wykonaniu.

Podobnie wniesienie środka odwoławczego w terminie wstrzymuje wykonanie decyzji (art. 130 §2 k.p.a.). Nie dotyczy to jednak przypadków, w których decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności lub podlega ona natychmiastowemu wykonaniu z mocy ustawy (art. 130 §3 k.p.a.).

Użytkownik wskazał, że pomimo złożenia środka odwoławczego w terminie, UKE wystąpił do Urzędu Skarbowego o wszczęcie i prowadzenie egzekucji administracyjnej. Widząc swój błąd – działanie sprzeczne z art. 130 k.p.a. zawnioskował o zawieszenie postępowania. Na podstawie art. 56 §1 pkt. 4 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, postępowania ulega zawieszeniu na żądanie wierzyciela. Zawieszenie powinno nastąpić na okres niezbędny do wyjaśnienia okoliczności, która stała się jego podstawą. Kodeks postępowania administracyjnego przewiduje terminy instrukcyjne na załatwianie spraw administracyjnych: bez zbędnej zwłoki, 1 miesiąc lub 2 miesiące w sprawach bardziej skomplikowanych (zob. art. 35 k.p.a.).

Zgodnie z art. 35 k.p.a.

organy administracji publicznej obowiązane są załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki.

Ustawodawca nie wprowadza zakresu czasowego terminu „bez zbędnej zwłoki”. Z tego powodu, wydaje się być uzasadnionym uznanie, że bezskuteczny upływ 1,5 miesiąca od złożenia wniosku, daje podstawy do twierdzenia o opieszałym działaniu organu.

W przypadku gdy sprawa nie została załatwiona w terminie przewidzianym w art. 35 oraz art. 36 k.p.a. lub w przepisach szczególnych, strona ma prawo do wniesienia ponaglenia. Przysługuje ono również w sytuacji, gdy działanie organu jest przewlekłe – postępowanie jest prowadzone dłużej niż jest to niezbędne do załatwienia sprawy (art. 37 k.p.a.). Ponaglenie wymaga uzasadnienia i jest kierowane za pośrednictwem organu, który dopuścił się – odpowiednio opieszałości lub przewlekłości, do organu wyższego stopnia. W przypadku Naczelnika Urzędu Skarbowego jest nim Dyrektor Izby Administracji Skarbowej. Organ rozpatrujący ponaglenie wydaje postanowienie, w którym:

1. wskazuje, czy organ rozpatrujący sprawę dopuścił się bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania, stwierdzając jednocześnie, czy miało ono miejsce z rażącym naruszeniem prawa;
2. w przypadku stwierdzenia bezczynności lub przewlekłości:

a) zobowiązuje organ rozpatrujący sprawę do załatwienia sprawy, wyznaczając termin do jej załatwienia, jeżeli postępowanie jest niezakończone,
b) zarządza wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych bezczynności lub przewlekłości, a w razie potrzeby także podjęcie środków zapobiegających bezczynności lub przewlekłości w przyszłości”.

Postanowienie, w którym zostanie stwierdzona bezczynność lub przewlekłość jest istotne z uwagi na załatwienie sprawy oraz możliwość żądania naprawienia szkody przez organ na zasadach ogólnych.

Na podstawie art. 168b ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji:

zobowiązany może dochodzić odszkodowania od organu egzekucyjnego lub wierzyciela na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego za szkody wyrządzone wskutek niezgodnego z przepisami prawa wszczęcia lub prowadzenia egzekucji administracyjnej lub postępowania zabezpieczającego.

Odszkodowania należy dochodzić przed sądem powszechnym. Za podstawę, w tym przypadku można uznać naruszenie art. 130 §2 k.p.a., które pociągnęło za sobą skutki przywołane w treści zapytania.

Na koniec warto przytoczyć jeszcze rozwiązanie przewidziane w art. 33 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji:

zobowiązanemu przysługuje prawo wniesienia do wierzyciela, za pośrednictwem organu egzekucyjnego, zarzutu w sprawie egzekucji administracyjnej.

Jest on kierowany do wierzyciela za pośrednictwem organu egzekucyjnego. W analizowany przypadku  podstawę wniesienia należałoby oprzeć na art. 33 §2 pkt. 6 lit. c przywołanej ustawy, wskazując naruszenie art. 130 §1 k.p.a.

Podsumowując, Użytkownik powinien wnieść ponaglenie z uwagi na przewlekłość prowadzenia postępowania, wszczętego poprzez złożenie wniosku o zwolnienie rachunku bankowego z egzekucji. Nie ma również przeszkód do sformułowania  zarzutu w trybie art. 33 i nast. ustawy egzekucyjnej. Dzięki temu, po udowodnieniu szkody poniesionej poprzez niezgodne z prawem działanie organu, będzie można dochodzić odszkodowania. A co być może ważniejsze w tej chwili z perspektywy przedsiębiorcy – załatwienie sprawy i dalsze utrzymanie przedsiębiorstwa.

Stan prawny na dzień: 07.04.2021 r.

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 roku Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. 2020 r., poz. 256 ze zm.);
2. Ustawa z dnia 17 czerwca 1966 roku o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. 2020 r., poz. 1427 ze zm.).