Pytanie z dnia 6 października 2014
Przedstawiony problem prawny: ujawnienie informacji poufnych, zawartych w umowie
Odpowiedź na problem prawny:
Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż w zawartej umowie cywilnoprawnej umieszczona została tzw. klauzula poufności, która zobowiązuje Zleceniobiorcę do zachowania w tajemnicy wszelkich danych uzyskanych od Zleceniodawcy w związku z wykonaniem umowy. Z uwagi na fakt, iż stroną umowy jest przedsiębiorca, istnieje prawdopodobieństwo, że informacje objęte poufnością stanowią informacje mające wartość gospodarczą (a których ujawnienie mogłoby skutkować szkodą).
Wszelkie nakazy zachowania poufności należy rozpatrywać łącznie z ustawą z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Zgodnie z art. 11 ust. 1 czynem nieuczciwej konkurencji jest przekazanie, ujawnienie lub wykorzystanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa albo ich nabycie od osoby nieuprawnionej, jeżeli zagraża lub narusza interes przedsiębiorcy. Przepis ten stosuje się także do osoby, która świadczyła pracę na podstawie stosunku pracy lub innego stosunku prawnego (a więc także umowy zlecenia) przez okres trzech lat od jego ustania, chyba że umowa stanowi inaczej albo ustał stan tajemnicy. Przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się zaś nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności.
Należy zauważyć, iż ustawa reguluje odpowiedzialność cywilną i karną w przypadku dokonania czynu nieuczciwej konkurencji. Kwestia odpowiedzialności cywilnej ustalana jest zazwyczaj w sposób szczególny na poziomie zawartej umowy poprzez wprowadzenie do niej kary umownej za naruszenie zakazu poufności (dowodzenie szkody może być czasem utrudnione).
W zakresie odpowiedzialności karnej, zgodnie z art. 23 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji - kto, wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi w stosunku do przedsiębiorcy, ujawnia innej osobie lub wykorzystuje we własnej działalności gospodarczej informację stanowiącą tajemnicę przedsiębiorstwa, jeżeli wyrządza to poważną szkodę przedsiębiorcy, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Odpowiadając na zadane pytanie należy jednak wskazać, iż ujawnienie prawnikowi (przy założeniu, iż jest on pełnomocnikiem profesjonalnym, a więc adwokatem lub radcą prawnym) postanowień umowy objętych klauzulą poufności nie stanowi czynu nieuczciwej konkurencji i nie może rodzić odpowiedzialności cywilnej, kontraktowej czy też karnej, z uwagi na fakt związania tajemnicą zawodową, tym bardziej, jeżeli porada prawna udzielana przez taką osobę dotyczy właśnie treści takiej umowy.
Tajemnica zawodowa profesjonalnego pełnomocnika uregulowana jest w ustawach z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze oraz z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych. Przepisy korporacyjne stanowią, że profesjonalni pełnomocnicy są obowiązani zachować w tajemnicy wszystko, o czym dowiedzieli się w związku z udzielaniem pomocy prawnej. Profesjonalnego pełnomocnika nie można zwolnić od obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej co do faktów, o których dowiedział się udzielając pomocy prawnej lub prowadząc sprawę (art. 6 ustawy Prawo o adwokaturze oraz art. 3 ustawy o radcach prawnych). Zgodnie zaś z art. 178 Kodeksu postępowania karnego nie wolno w tym zakresie przesłuchiwać go w charakterze świadka. Obowiązek dochowania tajemnicy przy tym nie przedawnia się i nie może być uchylony.
Ujawnienie informacji poufnych profesjonalnemu pełnomocnikowi nie stanowi czynu nieuczciwej konkurencji, także ze względu na to, iż czynności podejmowane przez adwokata lub radcę prawnego (polegające na szeroko rozumianym świadczeniu pomocy prawnej) w ramach wykonywania zawodu (art. 4 ustawy Prawo o adwokaturze oraz art. 2 ustawy o radcach prawnych) nie mogą stanowić działalności konkurencyjnej dla danego przedsiębiorcy, ani doprowadzić do wyrządzenia mu szkody. Nawet przy założeniu, iż pełnomocnik profesjonalny jest jednocześnie również przedsiębiorcą to nadal obowiązuje go wspomniana już tajemnica zawodowa.
Przez świadczenie pomocy prawnej należy przy tym rozumieć także analizę i interpretację zawartej umowy, jak i ocenę czy obowiązek zachowania poufności określonych informacji został prawidłowo w niej zastrzeżony oraz jaki jest jego zakres, a następnie udzielić porady prawnej. Oczywistym jest, iż nie jest to możliwe bez uprzedniego zapoznania się przez pełnomocnika profesjonalnego z treścią owej umowy.
Podstawa prawna:
-
Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tj. Dz. U. 2003 nr 153, poz. 1503)
- Ustawa z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (tj. Dz.U. 2014 poz. 635)
- Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (tj. Dz.U. 2014 poz. 637).
- Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (tj. Dz.U. 2013 nr 663).
Stan prawny aktualny na dzień: 14 października 2014 r.
