Likwidacja działalności gospodarczej, a rozwiązanie umowy abonamentowej

Użytkownik serwisu zwrócił się do nas z prośbą o udzielenie porady prawnej w następującym stanie faktycznym:

Piszę w sprawie zerwania umowy z firmą kurierską X. Zakończyłem działalność z dniem 31.01.2022 r. lecz umowa abonamentowa z firmą X wygasa w czerwcu. W umowie zawarte są informacje o braku możliwości wcześniejszego zakończenia umowy. Nie jest wspomniane jak wygląda sprawa zakończenia umowy przy jednoczesnej likwidacji firmy. Wszak firmy już nie ma więc przewoźnik nie powinien wystawiać FV firmie nieistniejącej. Zmienić danych płatnika na obecną firmę nie chcą. Abonament wynosi 600 zł netto/msc bez względu czy korzystamy z usługi czy nie, i nie byłoby z tym problemu gdyby dało się zmienić płatnika. Czy można zerwać/wypowiedzieć umowę z racji likwidacji działalności gospodarczej?

Chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat?

Pokaż materiały

Słowem wstępu należy wskazać, że zgodnie z art. 106e ust. 1 pkt 3 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług faktura powinna zawierać, między innymi, imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy. W świetle tego przepisu w przypadku faktur wystawianych osobom fizycznym prowadzącym działalność gospodarczą należy przede wszystkim wskazywać na fakturach ich imię i nazwisko (nazwa firmy jest elementem fakultatywnym i drugorzędnym). Takie stanowisko reprezentują organy podatkowe m.in. w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 9 maja 2013 r., IPPP2/443-239/13-2/RR czy interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 1 lipca 2013 r., ILPP2/443-337/13-2/MN. Sytuacja wygląda nieco inaczej, jeżeli chodzi o podawanie adresów osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą. Przyjmuje się bowiem, że jeżeli osoba fizyczna nie prowadzi działalności gospodarczej w miejscu zamieszkania i posiada główne miejsce prowadzenia działalności, jako adres na fakturach należy podawać adres głównego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Podobne stanowisko przyjął Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 15 maja 2014 r., IPTPP1/443-128/14-4/AK oraz Minister Finansów w piśmie stanowiącym zmianę interpretacji indywidualnej z dnia 5 czerwca 2014 r.

Nie dotyczy to jednak przedstawionej sytuacji, gdyż działalność na którą przewoźnik wystawia faktury została zamknięta. Jednakże zamknięcie działalności gospodarczej nie oznacza automatyczne rozwiązanie zawartych umów, zatem faktury powinny być wystawiane na osobę fizyczną z którą podpisano przedmiotową umowę, tj. na jej imię i nazwisko (co – jak zostało wskazane – jest regułą w przypadku faktur wystawianych osobom fizycznym) oraz jego adres zamieszkania. Wystawienie faktury na dane firmy jest w przedstawionej sytuacji nieprawidłowe.

Przechodząc do pytania dotyczącego wypowiedzenia umowy z racji likwidacji działalności gospodarczej warto zaznaczyć, że Umowa abonamentowa, o której Użytkownik pisze, jest umową o świadczenie usług, do której zgodnie art. 750 Kodeksu cywilnego stosujemy przepisy o zleceniu.

Zgodnie z art. 746 § 1 Kodeksu cywilnego dający zlecenie (tj. Użytkownik) może je wypowiedzieć w każdym czasie. Powinien jednak zwrócić przyjmującemu zlecenie (przewoźnikowi) wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia; w razie odpłatnego zlecenia obowiązany jest uiścić przyjmującemu zlecenie (przewoźnikowi) część wynagrodzenia odpowiadającą jego dotychczasowym czynnościom, a jeżeli wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, powinien także naprawić szkodę. Nadto, zgodnie z § 3 tegoż artykułu nie można zrzec się z góry uprawnienia do wypowiedzenia zlecenia z ważnych powodów.

Zatem na mocy powyższego przepisu, na mocy art. 746 § 1 w zw. z art. 750 Kodeksu cywilnego Użytkownik ma prawo wypowiedzieć umowę w każdym czasie. Przy czym, jeżeli wypowiedzenie nastąpi bez ważnego powodu, należy liczyć się z obowiązkiem zapłaty ewentualnej kary umownej lub zapłaty odszkodowania za poniesione straty, jeśli przewoźnik je wykaże. Należy zatem rozważyć, co oznaczają „ważne przyczyny” w rozumieniu powołanego przepisu. W orzecznictwie ukształtował się pogląd, że „ważnymi powodami” uzasadniającymi przedwczesne wypowiedzenie umowy zlecenia zawartej nawet na czas określony bez jakichkolwiek konsekwencji w postaci odszkodowania czy kar umownych są także okoliczności niezależne od żadnej ze stron. Sądu Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z 18 września 2020 r., sygn. akt I Aca 743/19, zwrócił uwagę, że skoro w umowie nie przewidziano wypowiedzenia czy odstąpienia od umowy, to w takiej sytuacji należy sprawdzić, czy nie istnieje ustawowa podstawa do wypowiedzenia, czyli art. 746 Kodeksu cywilnego, bowiem gdy mamy do czynienia z umową o świadczenie usług, to w stosunku do niej stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Zgodnie ze wskazanym wyrokiem ilekroć z przyczyn obiektywnych i niezależnych od strony umowy, staje się ona nie tylko całkowicie nieopłacalna, ale wręcz prowadzi do ekonomicznego unicestwienia przedsiębiorstwa, daje to prawo do odstąpienia od umowy mocą art. 746 § 3 w zw. z art. 750 Kodeksu cywilnego.

Kontynuowanie współpracy zawartej wyłącznie w ramach prowadzonej działalności, która została zamknięta jest całkowicie nieopłacalne. W myśl przepisów Kodeksu cywilnego okoliczność zamknięcia działalności gospodarczej może być więc uznana za ważny powód rozwiązania umowy o świadczenie usług. Nawet gdy w umowie brak jest wskazania, że Użytkownik ma prawo do jej wypowiedzenia z ważnych powodów, to ów przepis i tak obowiązuje. Jest on bezwzględnie obowiązujący i nie można go wyłączyć umową. Takie stanowisko jest ugruntowane w orzecznictwie, m.in. w wyroku Sądu Najwyższego z 15 października 2014 roku, sygn. akt V CSK 684/13 oraz Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 12 października 2012 roku, sygn. akt I ACa 450/12.

Wpisz nasz KRS 0000318482 w deklaracji podatkowej PIT.

Stan prawny na dzień: 10 marca 2022 r.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 685 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 z późn. zm.).

Zawieszenie a zamknięcie działalności

W czasie prowadzenia działalności gospodarczej zdarzają się sytuacje, że firma nie przynosi oczekiwanych rezultatów, a przede wszystkim oczekiwanych zysków. Wówczas przedsiębiorca często zmuszony jest zamknąć swoją działalność. Nie jest to jednak jedyne wyjście - w niektórych przypadkach można zawiesić prowadzenie działalności gospodarczej, aby po pewnym czasie powrócić do jej prowadzenia.

Pobierz poradnik