E-book a prawo autorskie

Użytkownik naszego portalu zwrócił się z pytaniem dotyczącym wydania e-booka
o tematyce kulinarnej, którego jest autorem. W związku z tym zadał następujące pytania:

Do czego może być on wykorzystany?
Jak inne firmy wykorzystują e-booki ?
Czy e-booki są wykorzystywane w mediach społecznościowych?

Chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat?

Pokaż materiały

Poniżej odpowiedź:

Na wstępie pragniemy zaznaczyć, że w ramach serwisu mikroPorady.pl, Fundacja Akademia Liderów Innowacji i Przedsiębiorczości dr. Bogusława Federa zajmuje się zagadnieniami dotyczącymi kwestii prawnych. W sprawie powyższych pytań rekomendujemy skonsultowanie się ze specjalistami z zakresu marketingu i dyscyplin pokrewnych. Warto jednak, aby Użytkownik miał świadomość istnienia przepisów działowych – prawo własności intelektualnej. W świetle omawianego zagadnienia naczelne znaczenie ma ustawa z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych (dalej jako – „Ustawa”). Zgodnie z art. 1 tej ustawy:

przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór)”. Ustęp 2 określa, że: „ W szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory: 1) wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe); 2) plastyczne; 3) fotograficzne; 4) lutnicze; 5) wzornictwa przemysłowego; 6) architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne; 7) muzyczne i słowno-muzyczne; 8) sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne; 9) audiowizualne (w tym filmowe).

Analiza powyżej wskazanego przepisu, wskazuje, że e-book jest utworem, zatem podlega reżimowi prawa autorskiego. Szczególna ochrona twórcy znajduje swoje wyrażenie m.in. w art. 1 ust. 3 i 4 przywołanej ustawy:

3. Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia, chociażby miał postać nieukończoną. 4. Ochrona przysługuje twórcy niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności.

Prawa autorskie są prawami ograniczonymi w czasie. Gasną one z upływem 70 lat od śmierci twórcy. Kwestia ta została szerzej przedstawiona w art. 36 ustawy o prawie autorskim
i prawach pokrewnych. Z kolei zgodnie z art. 36 Ustawy, czas trwania tych praw liczy się
w pełnych latach następujących po roku, w którym nastąpiło zdarzenie inicjujące bieg terminu do wygaśnięcia.

Odnosząc się do pytania numer 2 Użytkownika, należy stwierdzić, że inne podmioty mogą wykorzystywać jego utwór w sposób nieuprawniony, bądź uprawniony. Zgodnie z Art. 17:

jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu.

Autor w kontraktach handlowych z innymi podmiotami korzysta m.in. z zasady swobody umów określonej w art. 353¹ Kodeksu cywilnego:

strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Oznacza to, że jego pozycja na rynku jest kształtowana po pierwsze przez uregulowanie Ustawy o prawie autorskim, a po drugie przez treść zawartych przez niego umów z innymi podmiotami.

Niestety zdarza się, że utwór bywa wykorzystywany w sposób nieuprawniony. Wówczas zastosowanie mają przepisy rozdziału 14 Ustawy. Przewidują one karę: grzywny, ograniczenia wolności, a nawet pozbawienia wolności do lat 5 – w zależności od rodzaju czynu. Niezwykle ważnym pojęciem z omawianego obszaru jest plagiat. Jego istota została zdefiniowana przez Sąd Najwyższy w wyroku z 30 lipca 2012 roku o sygnaturze I ACa 483/12:

z istoty plagiatu wynika, że dochodzi do niego wówczas, gdy następuje wykorzystanie elementów cudzego utworu w takim stopniu, iż brak jest twórczej działalności plagiatora i jego utwór nie nosi cech oryginalności. Niezbędne jest zatem zapoznanie się przez niego z treścią i formą utworu stanowiącego źródło materiału przejętego do utworu własnego (por. postanowienie SA w Warszawie z dnia 15 września 1995 r., I ACr 620/95, niepubl.). Nadto istota plagiatu wyraża się w stworzeniu przez plagiatora w sposób bezprawny pozoru autorstwa. Stan ów powstanie wówczas, gdy odbiorcy utworu mogą się znaleźć w błędzie, co do rzeczywistego autorstwa.

Powyższe omówienie nie oddaje w całości obszernej gałęzi prawa, którą jest prawo własności intelektualnej. Opisuje jednak kwestię pojęcia utworu, ochronę autora i istotę plagiatu, które są niezwykle ważne dla Użytkownika na etapie przed wydaniem e-booka.

Stan prawny na dzień: 20.04.2021 r.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz.U. 2020 r. poz., 288),
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. 2020 r. poz., 1740 ze zm.).

Źródła:

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 lipca 2012 roku, sygnatura I ACa 483/12.

Wpisz nasz KRS 0000318482 w deklaracji podatkowej PIT w 2021.

Umowa o dzieło - umowa zlecenie

Wielokrotnie spotykamy się z problematyką, jaką jest wybór właściwego rodzaju umowy. Najczęściej mylonymi i błędnie stosowanymi umowami są umowa o dzieło/umowa zlecenie. Zarówno umowa o dzieło, jak i umowa zlecenie są umowami cywilnoprawnymi, pełnią jednakże zdecydowanie inne funkcje i powodują różne skutki. Istotą zawarcia umowy o dzieło jest zobowiązanie się przyjmującego zamówienie do wykonania określonego, szczegółowo w umowie dzieła, zaś strony zmawiającej do zapłaty wynagrodzenia. Istotą umowy zlecenia jest wykonanie nie przez przyjmującego zlecenie określonej czynności prawnej lub faktycznej.

Pobierz poradnik