B2B zamiast umowy o pracę

Użytkownik naszego portalu zastanawia się nad rozpoczęciem prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej w miejsce umowy o pracę, której jest stroną pracowniczą. W treści zapytania wskazuje hipotetyczne sytuacje dotyczące przyszłych kontraktów zawieranych z różnymi podmiotami. Ich szczegółowe omawianie nie ma jednak znaczenia z punktu widzenia pozycji Użytkownika. Zastawia się on także nad zastosowaniem tzw „małego ZUS-u” oraz podatku liniowego. Prosi o wskazanie ryzyka związanego z tymi instytucjami.

Poniżej odpowiedź:

Współcześnie co raz więcej pracodawców preferuje współpracę na zasadzie B2B. Jest to dla nich relatywnie prosta i tania forma „zatrudniania”. Nie bez powodu użyto w tym miejscu cudzysłowu, ponieważ B2B nie jest klasycznym zatrudnieniem. Po pierwsze jest to współpraca na zasadzie porozumienia – kontraktu niezależnych od siebie podmiotów. Wiąże się ona z cywilnoprawną zasadą swobody umów, określoną w art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny:

strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Podobnie często pracownicy wybierają taką formę współpracy z uwagi na wyższe zarobki, ulgi, czy swobodniejszą organizację pracy.

Zrezygnowanie z umowy o pracę na rzecz B2B wiąże się automatycznie z pozbawieniem ochrony gwarantowanej przez ustawę z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy ( „k.p.”). Zgodnie z art. 2 k.p.:

pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.

Z kolei art. 1 k.p. stanowi, że

Kodeks pracy określa prawa i obowiązki pracowników i pracodawców.

Warto dodać, że rozpoczynając prowadzenie działalności gospodarczej, do ustalonego terminu w mocy pozostaje tzw. zakaz konkurencji przewidziany w art. 101² k.p. jeśli postanowienie takie było częścią umowy o pracę bądź miało samodzielny charakter. Przedsiębiorca jest samodzielnym podmiotem z tego powodu we współpracy B2B nie przysługują mu uprawnienia pracownicze (np. urlop). Wszelkie kwestie dotyczące sposobu świadczenia usług, przerw, wynagrodzenia itd. powinny zostać ustalone przez strony, zgodnie z zasadą z art. 353¹ Kodeksu cywilnego. 

Podmioty debiutujące jako przedsiębiorcy mogą skorzystać z szeregu ułatwień: ulga na start, preferencyjne składki i „mały ZUS+”. Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 roku Prawo przedsiębiorców:

przedsiębiorca będący osobą fizyczną, który podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmuje ją ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia i nie wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed rozpoczęciem działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej, nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej.

Ustęp 2 przywołanego przepisu dopuszcza możliwość zrezygnowania z opisanego uprawnienia przez dokonanie zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych. Ulga na start wiąże się z brakiem świadczeń właściwych do określonych składek na ubezpieczenie społeczne. Okres ulgi na start nie będzie uwzględniony przy ustalaniu wysokości emerytury.

Następnie po upływie okresu ulgi na start, przedsiębiorca ma prawo do skorzystania z preferencyjnych składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Warunki są dwa: nieprowadzenie innej działalności gospodarczej przez 60 miesięcy przed rozpoczęciem prowadzenia aktualnej oraz niewykonywanie na rzecz byłego pracodawcy tych samych usług, które świadczyło się dla niego w ramach stosunku pracy przez ostatnie 2 lata. Preferencyjne składki wynoszą 30% wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę ( w 2021 roku – 2800 brutto). Przychód z działalności gospodarczej nie może przekroczyć 120 000 zł w skali roku. Omawiane uprawnienie trwa przez 24 miesiące. Decydując się na preferencyjne składki należy mieć świadomość, że ich wysokość wpływa na wysokość świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

Kolejnym rozwiązaniem jest „mały ZUS+”. Jest ono jednak obwarowane licznymi ograniczeniami:

• prowadzenie działalności gospodarczej zarejestrowanej w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) lub posiadanie statusu wspólnika spółki cywilnej,
• przychód z działalności gospodarczej za poprzedni rok nie przekracza 120 000 zł,
• prowadzenie działalności gospodarczej w poprzednim roku nie krócej niż 60 dni,
• niedokonywanie w poprzednim roku rozliczeń formie karty podatkowej i niekorzystanie ze zwolnienia sprzedaży z podatku VAT (łącznie),
• niepodleganie w poprzednim roku ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnemu także z tytułu innej pozarolniczej działalności,
• niespełnianie warunków do opłacania preferencyjnych składek
• niewykonywanie dla byłego lub obecnego pracodawcy takich samych zadań jako pracownik w roku bieżącym lub poprzednim.

Okres w jakim można korzystać z „małego ZUS-u+” wynosi maksymalnie 36 miesięcy.

W drugiej części zapytania Użytkownik poruszył kwestie podatku liniowego. Jego stawka wynosi 19% niezależnie od wysokości osiągniętego dochodu. Wydaje się jednak, że taka forma opodatkowania ma więcej wad niż zalet.

Do pierwszej kategorii można zaliczyć:

• odliczenie od przychodu kosztów ich uzyskania,
• łatwość obliczenia wysokości podatku,
• stała stawka,
• dochód opodatkowany podatkiem liniowym, nie wpłynie na wysokość podatku, do którego tytułem jest dochód opodatkowany według skali.

Z kolei wadami podatku liniowego są:

• nie można stosować kwoty zmniejszającej podatek,
• nie można odliczać niektórych ulg,
• węższy katalog odliczeń podatkowych,
• nie można rozliczać się wspólnie z małżonkiem
• wyższa stawka podatku dla dochodów przewidzianych w I progu stosując skale podatkową.

Wydaje się zatem, że podatek liniowy jest odpowiedniejszy dla podmiotów radzących sobie lepiej na rynku - osiągających dochody przekraczające drugi próg w skali podatkowej.

Odnosząc się do poruszonej przez Użytkownika kwestii ryzyka, należy stwierdzić, że istnieje ono zawsze – mniejsze lub większe - w każdym stosunku prawnym. Nie jest to jednak pojęcie kategoryczne ani tożsame. Ryzyko dla przedsiębiorcy jest czym innym niż ryzyko dla pracownika, które w sensie gospodarczym jest nikłe. Co do ulg przewidzianych dla nowych przedsiębiorców, dotyczy ono głównie braku świadczeń z ubezpieczenia społecznego lub ich niższej wysokości w czasie trwania danego uprawnienia. Wracając jednak do początku – niewiadomo czy Użytkownik w ogóle będzie mógł z nich skorzystać. Z kolei ryzyko związane z wyborem podatku liniowego, dotyczy przede wszystkim jego wysokości. Przedsiębiorca decydując się na sposób opodatkowania, powinien rozważyć rozmiar przedsięwzięcia i planowanych zysków. Za zastosowaniem skali podatkowej przemawia także szerszy katalog odliczeń.

Stan prawny na dzień: 14.04.2021 r.

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 roku Kodeks pracy (t.j. Dz.U. 2020 r., poz. 1320),
2. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. 2020 r., poz. 1740 ze zm.),
3. Ustawa z dnia 6 marca 2018 roku Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. 2021 r., poz. 162),
4. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. 2020 r., poz. 1426 ze zm.),
5. Ustawa z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. 2021 r., poz. 423 ze zm.).

Wpisz nasz KRS 0000318482 w deklaracji podatkowej PIT w 2021.