Sprzedaż usług przez osoby wykonujące wolne zawody, a cashback przy zakupach w serwisie internetowym

Użytkownik naszego serwisu prowadzi własny serwis internetowy, mający za przedmiot promocję i reklamę małych i średnich przedsiębiorców. Jego funkcjonowanie opiera się m.in. na dokonywaniu cashbacku (zwrotu klientowi części wydanej kwoty), będącego częścią należnej Użytkownikowi prowizji od korzystających z tej platformy przedsiębiorców, za pomoc w sprzedaży ich usług. Użytkownik zastanawia się czy w jego serwisie mogą zarejestrować się przedstawiciele wolnych zawodów i czy mogą w pełni korzystać z jego narzędzi – reklamy, promocji, marketingu i programu cashback.

Poniżej odpowiedź naszych ekspertów:

W pierwszej kolejności należy podkreślić, że zasada wolności gospodarczej jest wywodzona wprost z Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (art. 22). Zgodnie z jej treścią ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny. Trzeba też dodać, że istnieją ustawy działowe, które regulują wykonywanie określonych zawodów, nie stanowiąc przy tym naruszenia wspomnianej zasady konstytucyjnej.

Użytkownik w swoim zapytaniu używa sformułowania „wolne zawody”, podając przy tym jako przykłady zawód lekarza, prawnika czy agenta ubezpieczeniowego. Należy mieć na względzie, że nie istnieje żaden „oficjalny” katalog wolnych zawodów. W tym aspekcie można posiłkować się dwoma aktami prawnymi.

Zgodnie z art. 88 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych, partnerami w spółce partnerskiej mogą być osoby uprawnione do wykonywania następujących zawodów: adwokat, aptekarz, architekt, fizjoterapeuta, inżynier budownictwa, biegły rewident, broker ubezpieczeniowy, diagnosta laboratoryjny, doradca podatkowy, makler papierów wartościowych, doradca inwestycyjny, księgowy, lekarz, lekarz dentysta, lekarz weterynarii, notariusz, pielęgniarka, położna, radca prawny, rzecznik patentowy, rzeczoznawca majątkowy tłumacz przysięgły. Przywołany katalog uzupełnia art. 4 ust. 1 pkt 11) ustawy z dnia z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, o zawody takie jak tłumaczy, agent oferujący ubezpieczenia uzupełniające, broker reasekuracyjny, broker ubezpieczeniowy, doradca restrukturyzacyjny, agent firmy inwestycyjnej.

Wolne zawody co do zasady cechują się tym, że mają własne samorządy oraz szczegółowe zasady postępowania w zakresie norm etycznych i szczególne reguły wykonywania powierzonych im uprawnień. Przede wszystkim zasady wykonywania wolnych zawodów wynikają z ustaw (np. ustawa z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej czy ustawa z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze). Odnosząc się wprost do złożonego zapytania, wyjaśniamy, że koniecznym jest dokonanie obszernej analizy regulacji prawnych odnoszących się do każdego z wymienionych zawodów, co niestety przekracza możliwości naszej Odpowiedzi. Zalecamy również kontakt z właściwymi samorządami zawodowymi, czy chociażby konsultacje z przedstawicielami wolnych zawodów.

Tytułem przykładu wskazujemy, że zgodnie z § 23 Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu:

adwokata obowiązuje zakaz korzystania z reklamy, jak również zakaz pozyskiwania klientów w sposób sprzeczny z godnością zawodu oraz współpracy z podmiotami pozyskującymi klientów z naruszeniem prawa lub zasad współżycia społecznego.

Proponowane przez Użytkownika usługi, w naszej ocenie, stoją w sprzeczności z Kodeksem Etyki Adwokackiej.
Z pewnością też z grona potencjalnych klientów Użytkownika należałoby wykluczyć np. notariuszy, trudno też wyobrazić sobie cashback przy sprzedaży w aptece refundowanych farmaceutyków.

Niemniej jednak Użytkownika nie obowiązuje ustawowy zakaz oferowania swoich usług przedstawicielom wolnych zawodów. Ostatecznie jest to decyzja wykonujących je osób, podejmowana na własną odpowiedzialność.

Stan prawny na dzień 10 października 2023 r.

Podstawa prawna:

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.);
ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1467 z późn. zm.);
ustawa z dnia z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne ((t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2540 z późn. zm.);
ustawa z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej ((t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2702 z późn. zm.);
ustawa z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1184 z późn. zm.);
Zbiór Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu (Kodeks Etyki Adwokackiej).

Rodzaje Umów sprzedaży

Umowa sprzedaży jest jedną z najczęściej zawieranych umów. Stronami takiej umowy są kupujący i sprzedający. Umowa zobowiązuje sprzedawcę do przeniesienia na kupującego własności rzeczy lub wykonania usługi i przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz. Kupujący natomiast jest zobowiązany do zapłaty uzgodnionej ceny oraz odebrania rzeczy.

Umowa sprzedaży jest uregulowana w Kodeksie cywilnym (k.c.). Z kolei Ustawa o prawach konsumenta definiuje także:

Umowę zawartą poza lokalem przedsiębiorstwa;
Umowę zawartą na odległość.

Regulacja nakłada obowiązki na sprzedawców w szczególności w zakresie informacyjnym zarówno przed zawarciem umowy jak i na jej kolejnych etapach.

W myśl aktualnie obowiązujących przepisów, konsumentom należy się wzmożona ochrona, ponieważ nie występują w transakcjach jako podmiot profesjonalny. Wprowadzenie ustawy miało na celu zmniejszenie przewagi przedsiębiorcy jako podmiotu profesjonalnego oraz wyrównanie pozycji obu stron.

Wskazujemy, że z godnie z art. 221 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku kodeks cywilny k.c. (dalej jako: "k.c.") za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Sformułowanie to nie dotyczy osób fizycznych wykonujących działalność gospodarczą. Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą lub zawodową traci status konsumenta jeżeli dokonuje czynności prawnej – w stosunku do przedsiębiorcy – w bezpośrednim związku z tą działalnością.

Zgodnie z regulacją przedstawioną w k.c. innym rygorem prawnym objęte są tzw. potocznie klasyczne formy sprzedaży (czyli sprzedaż pomiędzy przedsiębiorcą (sprzedawcą) i konsumentem (kupującym) niż sprzedaż w obrocie profesjonalnym (pomiędzy przedsiębiorcą (sprzedawcą) i przedsiębiorcą (kupującym)). W drugiej wśród wymienionych sytuacji nie może być bowiem mowy o wyrównywaniu pozycji stron.

W naszej tabeli przedstawiamy i porównujemy:

Umowę zawartą poza lokalem przedsiębiorstwa;
Umowę zawartą na odległość;
Umowę zawartą w lokalu przedsiębiorcy;
Umowę zawartą pomiędzy przedsiębiorcami;

wskazując ich definicje, podstawę prawną oraz uwzględniając najbardziej charakterystyczne dla nich różnice.

Rekomendujemy szczegółowe zapoznanie się z przygotowanym poradnikiem i dostosowanie regulaminów sprzedaży przedsiębiorstwa pod obowiązujące wymogi i przepisy prawa.

Pobierz poradnik